معنويت وفرهنگ

گرايش معنوي افراد را به سمت معرفت ، عشق، معنا، آرامش، اميدواري، تعالي،  پيوند، شفقت، خوبي ، و يکپارچگي سوق مي دهد. معنويت قابليت فرد براي خلاقيت، رشد و تحول يک نظام ارزشي را در بر مي‌گيرد و شامل مجموعه اي از پديده ها مثل تجربيات، عقايد و اعمال است. چشم اندازهاي مختلف رواني، معنوي، ديني و فراشخصي، ما را به معنويت نزديک مي‌کند. اگر چه معنويت عموما از طريق فرهنگ منتقل مي‌شود، اما هم مقدم بر فرهنگ است و هم متعالي‌تر از آن.

مولفه هاي تعالي معنوي از ديدگاه پيدمونت ، عبارتند از : حس پيوند، عقيده به اينکه فرد بخشي از جامعه بزرگ بشري است و در تداوم هماهنگي زندگي نقش دارد، جهان شمولي ، اعتقاد به ماهيت توام با وحدت در زندگي، و تحقق دعا ، احساس لذت و خشنودي فرد در نتيجه رويارويي شخصي با يک حقيقت متعالي را در بر مي‌گيرد.

در دهه­هاي اخير، مباحث عرفاني و معنوي و تعاليم اشراقي بيش از پيش جايگاه خود را باز يافته است و اهل نظر در حوزه­هاي عرفان، حکمت، هنر، ادبيات و روان­شناسي به نقش معجزه­آساي عرفان و ارزش­هاي معنوي در پاسخ به نيازهاي تکاملي انسان و درمان ناملايمات و بيماري­هاي روحي و رواني او و رسيدن به سلامت روان او تأکيد فراوان دارند.

جيمز ، معتقد است، انسان با رجوع به باطن دين (معنويت) آرامش و سرور خاصي پيدا مي­کند وي معتقد است باور به وجود ارزش­هاي بالاتر و يک قدرت برتر براي بهداشت رواني انسان ضروري است.

يونگ، که به نهضت اول روانشناسي مربوط مي­شود به شدت تحت تأثير معنويت شرق بود و مي­گفت در بخش دوم زندگي بهتر است به سراغ آموزه­هاي معنويت يا عرفان بوديسم برويم.

مازلو ، تلفيقي ساخته از روان­شناسي و معنويت و از آن به عنوان روان­شناسي کمال ياد کرده است. مفهوم خودشکوفايي که مازلو به آن اشاره کرده و آن را تحقق بخشيدن به خود در بالاترين سطح مي­داند، چيزي است که از معنويت شرق گرفته شده است.

براندن ، عقيده دارد، اينکه چگونه انساني هستيم و چه شخصيتي داريم بسته به انسجام و يکپارچگي و درجه معنويت و خرد ما است.

بررسي بهرامي دشتکي، عليزاده، غباري بناب و کرمي ، نشان داد مداخلات معنوي موجب کاهش افسردگي و سلامت روان گرديد.

بررسي بهرامي احسان و تاشک ، نشان داد معنويت با افزايش سلامت رواني و کاهش اختلالات رواني رابطه دارد و توانسته است بصورت مثبت سبک مقابله مذهبي و معنوي را پيش بيني کند.

هي و موریسی، اعتقاد دارند ريشه­ي معنويت و تجربه­هاي معنوي براي سلامت انسان سودمند است.

يونگ ، با تأييد واقعيت درمانی نياز به معنويت در نوع انسان، تجربه­ي معنوي و روحي را به عنوان جنبه­هاي بالقوه­ي سالم و سلامت هستي انسان در نظر مي­گيرد.

براي آنكه معنويت را تعريف كنيم، بايد ابتدا بپرسيم: مذهب ما چيست؟  مذهب عبارت است از جستجوي معنا و هدف به ويژه كه با وجودي مقدس يا واقعيتي غايي ارتباط پيدا كند. مقدس يعني قدرت هاي والاتر، نيرو هاي متعالي تر يا وجودهاي شخصي پارگامنت، بر اين باوراست كه تعاريف حاضر از واژه مقدس آن چنان وسيع است كه نه تنها نه شامل خداوند سنتي مذهب غربي يعني مسيحيت مي شود بلكه مفاهيم شرقي تائو، براهمان و نيروانا را نيز شامل مي شود. با اين حال تعدادي از سنن شرقي  واژه واقعيت غايي را بر مقدس ترجيح مي دهند، براي مثال :آيين بودايي٬ اگر خداوند را اين چنين تعريف كنيم: وجودي شخصي كه جهان رابا طرحي سنجيده شده خلق كرده  مذهبي بي اعتقاد به خداست . از سويي ديگر٬ اسميت به تعريف دومي از خداوند به عنوان الوهيت اشاره مي كند كه در آن ايده شخصيت گنجانده نشده است. اوبر اين باور است كه در آيين بودا اين تعريف دومي از خداوند بعنوان الوهيت اشاره مي كند كه در آن ايده  شخصيت ، گنجانده نشده است. او بر اين باور است كه در آيين بودا اين تعريف دوم به اندازه كافي به  مفهوم خداوندبه عنوان الوهيت نزديك است كه بتوان اين اسم رامتضمن آن معنا دانست . نیکلز ، براي تاييد چنين نتيجه گيري اشاره ي بودا به آن متولد نشده كه تغييرنمي پذيرد٬ خلق نمي شود و شكل نمي پذيرد را نقل ميكند و مي گويد كه متون بودايي نيروانا را دائمي وهميشگي، جاودانه و فناناپذير توصيف مي كند. بنابراين نيروانا رامي توان واقعيتي غايي تصور كرد. ويژگي ديگر تمامي مذاهب آن است كه به گونه هاي مختلف به آموزش اخلاقيات مي پردازند. يعني آنها به اشاعه قوانين و اصولي مي پردازند كه رفتار درست بجا و خوب راگسترش مي دهند وسر انجام آنكه مذاهب عمده نهادهايي را به وجود آورده اند : همچون فرقه هاي كليسايي كه پايه ساختاري شان راشكل مي دهند. اكثر ادياني آسماني مي گويند كه يكي از اهداف عمده آنها رشد معنويت پيروان آنهااست، اما آيا معنويت تنها  دسترس پيروان مذاهب است؟ به نظر نمي رسد چنين باشد، لازم نيست مذهب تنها وسيله توصيف يا پيوند با آن وجود مقدس يا واقعيت غايي باشد.

منبع

جمشیدیان،شیما(1390)، پیش بینی امیدواری بر اساس مولفه­های معنویت با واسطه ­گری سلامت­ روان،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشگاه بین الملل شیراز

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید