عوامل ایجاد استرس شغلی
شيفت هاي كار
يكي از عوامل عصبي بودن و اضطراب در محيط كار، افزايش شيفت هاي كاري است . قبل از جنگ جهاني دوم فقط 15 درصد از كارگران شب كار بودند، اما اخيراً تمايل به دستيابي به توليد بالا باعث شده كه اكثر كارخانجات 24 ساعته و در سه شيفت كار كنند. شيفت هاي كاري باعث بر هم خوردن ساعت بيولوژيك كاركنان شده كه پيامد آن بروز خستگي ، كج خلقي ، بي خوابي ، بي اشتهايي ، عدم تمركز و ضعف حافظه است. كاركناني كه به شكلي كم خوابي دارند و توليد هورمون سروتونين بدنشان به ميزان 20 درصد كاهش پيدا مي كند دچار افسردگي مي شوند. طبق تحقيقات انجام شده كارگران شب كار دو برابر بيشتر نسبت به روز كارها تمايل به كشيدن سيگار دارند. لذا احتمال حمله قلبي بعد از پنج سال در آن ها دو برابر مي شود.فشار به پرسنل جهت كار بيشتر و اضافه كار براي كسب بهره وري بالاتر باعث شده كه كاركنان كمتر به مسايل خانوادگي بپردازند و احساس مي كنند که بين كار و روابط خانوادگي مي بايست يكي را انتخاب كنند كه اين مسئله باعث عدم رضايت آن ها مي شود.
انفعالي
كاركنان گاهي براي تخليه عصبانيت خود در محيط كارشان به رفتارهاي غير خشونت آميز دست مي زنند . امروزه اين رفتارهاي كاركنان پرهزينه تر و زيركانه تر شده است كه از اين جمله مي توان به خرابكاري ها، دزدي و ويرس هاي كامپيوتري اشاره كرد كه همه ساله ميلياردها دلار به اقتصاد جهاني ضرر مي رساند.
اثرات استرس شغلی
بروز اضطراب مي تواند منشأ بسياري از مشكلات كاري داخلي و خارجي باشد که در زیر به چند مورد از آنها پرداخته خواهد شد : جريانات منفي ؛عصبانيت در محيط كار باعث شكاف بين كاركنان و ايجاد محيطي خصمانه مي شود. نارضايتي كاركنان باعث كاهش رضايت شغلي ديگر كاركنان خواهد شد كه اين مسئله موجب گسترش ناخرسندي در سازمان مي شود .اولين گام در ايجاد يك محيط سالم ، ارايه سبكي از مديريت است كه بر پايه اصول انساني استوار باشد . درك نياز پرسنل و آشنايي و به كارگيري نحوه کنترل استرس ، باعث رضايت بيشتر و افزايش سلامت پرسنل مي شود. هم چنين شركت هايي كه فرهنگ حمايت مثبت همراه با احترام و قدرداني از كاركنان در آنجا جريان دارد كارمندانشان كمتر آسيب ديده و خشونت درآنجا كاهش مي يابد.استراتژی مديريت مشاركتي و كار تيمي به دليل مشاركت دادن افراد در تصميم گيري ها با خويش و سازمان خود باعث افزايش سعي و تلاش و در نتيجه افزايش بهره وري مي شود . قدرت و اختيار نيز اثر مثبت بر كاركنان مي گذارد .
راههای کاهش استرس شغلی
آموزش راههای کنترل استرس ممکن است به سرعت نشانههای استرس را کاهش دهد . نشانه هایی مانند مشکلات اضطراب و اختلال درخواب؛ همچنین مزیت به صرفه بودن و سهولت اجرا را دارند. گرچه، برنامههای مدیریت استرس دو ضرر مهم هم دارند: اثرات مفید این آموزشها کوتاهمدت هستند، به علاوه این آموزشها اغلب اهمیت دلایل ریشهای استرس را انکار میکنند زیرا بر کارمند متمرکز هستند نه بر محیط.یکی از راههای کاهش استرس شغلی دعوت از مشاوران و کارشناسان جهت مشاوره در زمینه راههای توصیه شده در بهبود شرایط کاری میباشد. این نگرش مستقیمترین راه برای کاهش استرس در کار است که شامل شناسایی جنبههای موفق کار و طراحی استراتژی برای کاهش یا حذف عوامل استرسزا میباشد. مزیت ن. مزیت نگرش این است که به طور مستقیم با دلایل ریشهای استرس در کار، سر و کار دارد. گرچه، مدیران گاهی با این نگرش موافق نیستند زیرا باعث تغییرات در کارهای معمول یا برنامههای تولیدی، یا تغییراتی در ساختار سازمانی میشود.به عنوان یک قاعده کلی، فعالیتهایی که برای کاهش استرس شغلی در محل کار انجام میگیرند باید اولویت را به تغییرات سازمانی برای بهبود شرایط کاری قرار دهند. ترکیبی از تغییرات سازمانی و مدیریت استرس مفیدترین روش برای پیشگیری از استرس در محیط کار میباشد .
پیشگیری از استرس شغلی
ارائه یک راه حل کلی و جامع برای پیشگیری از استرس ممکن نیست. اما میتوان دستورالعملهایی برای پیشگیری از آن بیان کرد. در تمام موقعیتها، فرایندی برای برنامههای پیشگیری استرس شامل سه مرحله متمایز میشود: تعیین و شناسایی مشکل، مداخله، و ارزیابی .
شناسایی مشکل : برای شناسایی مشکلات موجود در سازمان در ابتدا باید به اندازه سازمان و منابع در دسترس آن توجه کرد. بدون توجه به روش به کار رفته برای جمعآوری اطلاعات، دادهها باید شامل درک کارمندان از شرایط کاری آنها باشد و سطوح استرس، سلامت، و رضایت را در برگیرد. فهرست شرایط کاری که ممکن است منجر به استرس شود، علائم هشدار دهنده و اثرات استرس نقاط شروع خوبی را برای تصمیمگیری در مورد اطلاعات جمعآوری شده، فراهم میکند. معیارهای عینی مانند غیبت، بیماری و میزان جابجایی کارکنان، یا مشکلات عملکردی میتوانند دلایلی برای حضور استرس شغلی باشند. گرچه، این معیارها تنها نشاندهندههای غیر دقیق استرس شغلی هستند.
طراحی و اجرای مداخلهها :از آنجا که منابع استرس در کار تعیین شدهاند و جنبههای این مساله درک میشود، این مرحله برای طرح و اجرای استراتژی مداخله تنظیم میشود. در سازمانهای کوچک، مباحث غیر رسمی که به شناسایی مشکلات استرس کمک میکند، ممکن است عقاید مثمر ثمری را نیز برای پیشگیری به وجود آورد. در سازمانهای بزرگ یک فرایند رسمی ممکن است نیاز باشد. برخی مداخلهها ممکن است به سرعت اجرا شوند به طور مثال: بهبود ارتباطات، آموزش مدیریت استرس ، اما سایرین ممکن است احتیاج به زمان اضافه برای اجرا داشته باشند به طور مثال : طراحی مجدد شغل.
مداخلهها را ارزیابی کنید : ارزیابی یک مرحله ضروری در فرایند مداخله است. ارزیابی برای تعیین این که آیا مداخله اثرات مطلوب را به وجود میآورد یا نه، و آیا تغییرات در مسیر مورد نیاز است یا نه ضروری است. فرایند پیشگیری استرس شغلی با ارزیابی خاتمه نمییابد. در عوض، پیشگیری استرس شغلی باید مانند یک فرایند مستمر نگریسته شود که اطلاعات ارزیابی را برای اصلاح یا تغییر مسیر استراتژی مداخله، استفاده کند .
استرس شغلی و عملکرد کاری
سطوحي از استرس ممكن است به بهتر شدن عملكرد كاري كمك كنند. وقتی استرس وجود نداشته باشد کارکنان دچار تنبلی و کسالت میشوند. چنان كه استرس افزايش پيدا كند عملكرد به سمت بهبود ميرود و كاركنان آمادگي ذهني و رواني بالايي براي رويارويي با چالشها پيدا ميكنند.اگر مقدار استرس از سطح بهينه فراتر رود، تقاضاها از توانایی كاركنان بیشتر و در نتیجه سطح عملکرد افت مییابد. رابطه استرس با عملکرد کاری یک رابطه معکوس است ، که همزمان با افزایش استرس شغلی ، میزان کارایی و بهره وری در محیط کار کاهش می یابد.
منبع
الماسی،شهپر(1393)، رابطه ی بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی با سلامت روان در بین کارکنان ادارات،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاداسلامی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید