انواع کنترل کننده­های فراشناخت یا خود تنظیمی کدامند ؟

تجربه فراشناختی یا فرایندهای تنظیم و کنترل، یکی دیگر از فرایندهای فراشناختی است که فرایندهای تفکر فرد را در موقعیت یادگیری هدایت می کند. کنترل کننده­های فراشناخت یا خود تنظیمی عبارتند از:

برنامه ریزی: برنامه ریزی مستلزم تعیین هدف برای مطالعه، انتخاب راهبردهای مناسب و تنظیم منابعی است که بر عملکرد یادگیرنده تأثیر می­گذارد. دمبودرباره اهمیت این نوع راهبرد فراشناختی می­گوید: دانش آموزان و دانشجویان موفق آنهایی نیستند که سر کلاس حاضر می­شوند، به درس گوش می دهند، یادداشت برداری می­کنند و منتظر می­شوند تا معلم تاریخ امتحان را اعلام کند. بلکه کسانی هستند که زمان لازم برای انجام تکلیف را پیش بینی می­کنند درباره تحقیقاتی که باید انجام دهند اطلاعات کسب می­کنند به هنگام ضرورت گروه­های کاری تشکیل می­دهند و از سایر رفتارهای خود نظم دهی استفاده می­کنند. دانش آموزان و دانشجویان موفق یادگیرندگانی فعالند نه منفعل.

راهبرد نظارت: این مؤلفه شامل پیگیری و توجه به هنگام خواندن متن، سؤال کردن از خود دربارۀ موضوعات و نظارت کردن بر سرعت و زمانی است که خواندن یک متن نیاز دارد. این راهبرد به یادگیرنده کمک می کند تا هر زمان که به مشکلی برمی خورد به سرعت آنرا تشخیص دهد و در جهت رفع آن بکوشد. دمبو می­گوید: شما مشغول مطالعه و آماده شدن برای امتحان درس زیست شناسی هستید. از خود درباره این درس سؤال­هایی می­پرسید و متوجه می­شوید که بعضی قسمت­های کتاب را خوب نفهمیده اید، روش خواندن و یادداشت برداری شما برای این قسمت مفید و مؤثرنبوده است. لازم است از راهبرد دیگری استفاده کنید.

راهبرد تنظیم: این راهبرد به دانش آموزان کمک می­کند تا چگونگی مطالعه خود را اصلاح کنند، دوباره مرورکنند و نقایص درک و فهم خود را برطرف نمایند. این راهبرد باعث انعطاف پذیری رفتار یادگیرنده می­شود و به او کمک می­کند هر زمان که لازم باشد روش و سبک یادگیری خود را تغییر دهد. دمبو یکی از ویژگی­های یادگیرندگان موفق را توانایی اصلاح کردن راهبرد های شناختی غیر مؤثر خود و تعویض آنها با راهبردهای شناختی مؤثر می داند. راهبرد تنظیم یا نظم دهی با راهبرد نظارت یا کنترل بصورت هماهنگ عمل می­کند یعنی وقتی که یادگیرنده از راه کنترل و نظارت متوجه می­شود که یادگیری موفقیت لازم را به دست نمی­آورد و این ناشی از سرعت کم یا زیاد مطالعه یا راهبرد غیر مؤثر یادگیری است بلافاصله سرعت خود را تعدیل می­کند یا راهبرد خود را اصلاح یا عوض می­کند. به طور کلی فراشناخت دارای سه مولفه می باشد که در جدول شماره یک به طور خلاصه ارائه شده است.

منابع

مفاخری ،عبدالله (1393) ،اثربخشی آموزش فراشناخت وذهن آگاهی بر نگرش های زیست محیطی ،رفتار شهروندی سازمانی و بهزیستی اجتماعی ، پایان نامه  دکترای تخصصی روانشناسی عمومی ، دانشگاه پیام نور

ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید