نقش پردازش بالا به پایین و پایین به بالا در توجه

پژوهشگران دو جنبه متفاوت از چگونه افکار ما به مواد حاضر در محیط توجه می‌کند را توصیف کردند.اولین جنبه که پایین به بالا نامیده می‌شود همچنین به عنوان توجه محرک محور یا توجه بیرونی شناخته شده است.این توصیف پردازش توجه با خواص خود اشیایی که متحرک هستند مرتبط می‌باشد.برخی فرایند‌ها،مانند حرکت و یا سر و صدا با صدای بلند ناگهانی،می تواند توجه ما پیش هشیارانه و یا غیر ارادی جذب کند.

دومین جنبه پردازش بالا به پایین نامیده می‌شود ،همچنین به عنوان هدف محور،توجه درونزاد،کنترل توجه یا توجه اجرایی نامیده می‌شود.این جنبه از توجه تحت کنترل شخصی است که در حال توجه کردن است.این نوع پردازش در درجه اول واسطه میان قشر فرونتال و عقده‌ای قاعده‌ای (17و 18)که به عنوان یکی از عملکردهای اجرایی است شناخته می‌شود(17و 19).پژوهش‌ها ارتباط میان دیگر جنبه‌های عملکرد اجرایی مانند حافظه کاری(20)،حل تعارض و بازداری را نشان داده است.

توجه آشکار و پنهان

توجه ممکن است که با توجه به وضعیت آن به عنوان آشکار در مقابل پنهان متمایز شده باشد.توجه اشکار عمل هدایت اندامهای حسی نسبت به منبع محرک است.توجه پنهان عمل تمرکز ذهنی روی یکی از چندین محرک حسی ممکن است.توجه پنهان فرایند عصبی می‌باشد که سیگنال قسمت خاصی از چشم انداز حسی را افزایش می‌دهد: مانند در حال خواندن،تغییر توجه آشکار با حرکت چشم برای خواندن عبارت‌های مختلف برابر است،اما توجه پنهان زمانی اتفاق خواهد افتاد که ما تمرکز خود را از پردازش معنایی واژه به نوع نوشتار یا رنگ واژه خوانده شده تغییر دهیم.

هشیاری هم شامل احساس آگاهی است و هم محتوای آگاهی و برخی از آن‌ها ممکن است محور تمرکز یتوجه باشند . بنابراین، توجه و هشیاری دو مجموعه ی تقریبا همپوش را شکل می‌دهند .

وقتی به فرایندهای هشیار توجه اشاره می‌کنیم، فواید توجه به طور خاص مشخص است. علاوه بر ارزش کلی آن، توجه هشیار در ایفای نقش علّی برای شناخت به سه هدف خدمت می‌کند. اول، به نظارت بر تعامل ما با محیط کمک می‌کند. با چنین پایشی آگاهی خود را از چگونگی انطباقمان با موقعیتی که در آن قرار داریم، به خوبی حفظ می‌کنیم. دوم، به ما کمک می‌کند که با گذشته (محفوظات) و حال (حواس) خود مرتبط شویم با به احساس تداوم تجربه دست یابیم. چنین تداومی ممکن است حتی مبنای هویت شخصی ما باشد. سوم، ما را در کنترل و تدوین برنامه آینده ی خود کمک می‌کند. این کار را می‌توانیم براساس اطلاعات برگرفته از پایش و نیز از پیوند بین محفوظات گذشته و اطلاعات حسی کنونی خود انجام دهیم.

برخی از اطلاعاتی که در حال حاضر خارج از آگاهی هشیار ماست، ممکن است در عین حال در دسترس هشیاری یا حداقل فرایندهای شناختی ما قرار داشته باشد. اطلاعاتی که در دسترس پردازش شناختی ما قرار دارد، ولی در حال حاضر خارج از آگاهی هشیار ماست، در سطح پیش هشیار آگاهی ما وجود دارد. اطلاعات پیش هشیار شامل محفوظات ذخیره شده‌ای است که از آن‌ها در یک زمان معین استفاده نمی‌کنیم، ولی در وقت نیاز می‌توانیم آن‌ها را فرابخوانیم.

چگونه می‌توانیم اطلاعاتی را که در حال حاضر خارج از آگاهی هشیار ماست، مورد مطالعه قرار دهیم. روان شناسان این مشکل را از طریق مطالعه ی پدیده‌ای که آماده سازی نام دارد، مطالعه کرده اند. آماده سازی  زمانی اتفاق می‌افتد که بازشناسی محرک معینی، تحت تاثیر ارائه پیشین همان محرک یا محرک شبیه آن قرار می‌گیرد .

اطلاعات خاص پیش هشیار اگرچه کاملا در دسترس تفکر هشیار نیست، ولی در اختیارفرایندهای مربوط به توجه قرار دارد.

ادارک پیش هشیاری در افرادی که برخی از نواحی قشر مخ دیداری آن‌ها آسیب دیده است نیز مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد پردازش‌های دیداری در مغز آن‌ها انجام می‌گیرد.

برخی از کارکردهای شناختی می‌تواند خارج از آگاهی هشیار اتفاق افتد. به نظر می‌رسد ما می‌توانیم حس کنیم، ادراک کنیم و حتی به بسیاری از محرک‌هایی که هیچ وقت وارد آگاهی هشیار ما نمی‌شوند، پاسخ گوییم .

منبع

برقی ایرانی،زیبا(1392)، اثر بخشی شناخت_رفتار درمانگری سالمندی(CBTO)بربهبود نشانه­های مرضی، همبسته­های شناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه پیام نور

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید