مفهوم سلامت روان در نظریه های روانی, اجتماعی و زیستی , روانی

نظریه آلفرد آدلر

آدلر، به ماهیت اجتماعی انسان تأکید نموده است. به عقیده آدلر علاقه اجتماعی برای اولین بار در جریان رابطه مادر و کودک بروز می کند و آموخته می شود. به نظر آدلر فرد دارای سلامت روان رابطه اجتماعی صمیمی و مطلوبی دارد و جایگاه خودش را در خانواده و گروه های اجتماعی به درستی می شناساند. همچنین فرد سالم در زندگی هدفمند و غایت مدار است و اعمال او مبتنی بر تعقیب این اهداف است. غایی ترین هدف شخصیت سالم تحقق خویشتن است. از ویژگی های دیگر سلامت روان شناختی این است که فرد سالم مرتب به بررسی ماهیت اهداف و ادراکات خودش می پردازد و اشتباهاتش را برطرف می کند. چنین فردی سعی در کاستن عقده خود دارد و به دنبال غلبه بر مشکلات خود می باشد و در نهایت چنین فردی موفق می شود که انگیزه های نامطلوب خود را دگرگون سازد.

فرد دارای سلامت روان به نظر آدلر، روابط اجتماعی و صمیمی مطلوبی دارد و جایگاه خودش را در خانواده و گروه های اجتماعی به درستی می شناسد. همچنین فرد سالم در زندگی هدفمند و غایت مدار است و اعمال او مبتنی بر تعقیب این اهداف است. غایی ترین هدف شخصیت سالم، تحقق خویشتن است. از ویژگی های دیگر سلامت روان شناختی این است که فرد سالم مرتباً به بررسی ماهیت اهداف و ادراکات خودش می پردازد و اشتباهاتش را برطرف می سازد. چنین فردی خالق عواطف خودش است، نه قربانی آن ها. آفرینش گری و ابتکار فیزیکی، از ویژگی های دیگر این افراد است. فرد سالم از اشتباهات اساسی  پرهیز می کند. اشتباهات اساسی شامل تعمیم مطلق، اهداف نادرست و محال، درک نادرست و توقع بی مورد از زندگی، تقلیل یا انکار ارزشمندی خود و ارزش ها و باورهای غلط می باشد.

آدلر، معتقد است که مسأله اساسی در انسان کهتری می باشد و تمام فعالیت های هر فرد به قصد قدرتمند شدن انجام می شود. به این ترتیب فعالیت های هر فرد به منظور رفع احساس مهتری ودستیابی به یک حس مهتری صورت می گیرد. بنابر نظریه آدلر فرد برخوردار از سلامت روان شناختی توان و شهامت یا جرأت عمل کردن را برای نیل به اهدافش دارد. چنین فردی جذاب و شاداب است و روابط اجتماعی سازنده و مثبتی با دیگران دارد. فرد سالم به عقیده آدلر از مفاهیم و اهداف خودش آگاهی دارد و عملکرد او مبتنی بر نیرنگ و بهانه نیست. فرد دارای سلامت روان مطمئن و خوشبین است و ضمن پذیرفتن اشکالات خود در حد توان اقدام به رفع آن ها می کند.

نظریه اریک اریکسوناگر  ,ناخوداگاه, را خدای فروید بدانیم، پس من  نیز خدای اریکسون و روان شناسان  من  است.به عقیده اریکسون سلامت روان شناختی اصولاً نتیجه عملکرد قوی و قدرتمندی  من  است.  من   عنوان و مفهومی است که نشان دهنده توانایی یکپارچه سازی اعمال و تجارب شخص به صورت انطباقی و سازشی است .

به عقیده اریکسون , من , تنظیم کننده درونی است که تجارب فرد را سازمان دهی می کند و در نتیجه از انسان در مقابل فشارهای نهاد و من برتر، فراخود  حمایت می کند. هنگامی که رشد انسان و سازمان های اجتماعی به نحو متناسب هماهنگ شود، هر کدام از مراحل رشد روانی ، اجتماعی توانایی ها و استعدادهای مشخص ظهور پیدا می کند .به عقیده اریکسون سلامت روان شناختی هر فرد به همان اندازه ای است که توانسته است توانایی متناسب با هر کدام از مراحل زندگی را کسب کرده باشد. صفات متمایز کننده سلامت روان شناختی این است که فردی که در جامعه زندگی می کند بایستی از تعارض عاری باشد، بایستی از استعداد و توانایی بارزی استفاده کند، در کارشماهر و استاد باشد، ابتکار نامحدود داشته باشد، از انجام لحظه به لحظه حرفه اش پسخوراند بگیرد و در نهایت در مورد فرایند زندگی نظریه معنوی روشن و قابل درکی داشته باشد.

نظریه کارن هورنای

هورنای از دانشمندانی است که در روانکاوی کلاسیک تغییراتی به وجود آورده است. به عقیده او محیط و فرهنگ در رشد و گسترش شخصیت و سلامتی یا ناسلامتی انسان تأثیر به سزایی دارد. به عقیده کارن هورنای، انسان برخوردار از سلامت روان دارای این ویژگی هاست:

•  احساس عدم امنیت نمی کند و لذا فاقد پرخاشگری و خودشیفتگی است.
• قدرتمندی نیازهای دهگانه در او خفیف است، به علاوه قابلیت تغییر و تحول و جایگزینی این نیازها را دارد.
• انسان سالم از هر سه نوع طبقه کلی نیازها با توجه به اوضاع و احوال متناسب استفاده می کند، وکودکان فقط به سوی دیگران می روند، نوجوانان در مقابل دیگران می ایستند و سالمندان از دیگران دوری می کنند.
• انسان سالم به دلیل آگاهی از خود واقعی اش و استعدادهای بالقوه خود تسلیم محیط اجتماعی و فرهنگی نیست بلکه ابتکار و شخصیت خودش را عهده دار می شود.
• خودشناسی و کوشش برای تحقق استعدادهای فطری و ذاتی وظیفه اخلاقی و امتیاز معنوی شخصیت سالم است و هدف او کمال است.
• انسان سالم خودآگاهی دارد و از خود واقعی و استعدادهایش کم و بیش آگاه است و خودش بسیاری از مشکلات زندگی اش را حل می کند، لذا به دیگران وابستگی ندارد.

منبع

 تیموری، ناهید (1394)، نقش واسطه ای نظم جویی شناختی  هیجان در رابطه با استرس و اضطراب  با سلامت روان زنان متأهل ،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید