مفاهیم ومبانی محیط زیست

تعریف مفهوم محیط زیست

برای این واژه دو نگرش ایجاد شده است: یک نگرش این است که عنوان محیط زیست از دو کلمه محیط و زیست ترکیب یافته است که در فارسی به معنای جایگاه و محل زندگی است. این عنوان از نظر لغت مواردی هم چون آلودگی هوا، راه های جلوگیری از تخریب طبیعت و… را شامل نمی شود، اما امروزه مفاهیم گوناگون را از آن ارایه می نمایند مثل آب و هوا، جنگل، کوه، حقوق حیوانات و پرندگان، راه های جلوگیری از آلودگی هوا، راه های مبارزه با عوامل مخرب طبیعت و … محیط زیست در اصطلاح به کلیه عوامل تهدید کننده یا بهبود بخش محیط زندگی اتلاق می شود.

اما نگرش بعدی بیانگر این است که چیزی به نام محیط وجود ندارد و همان طور که از مشتقات واژه با مراجعه به کتاب لغت پیدا است، این واژه یک معنای نسبی به مفهوم پیرامون دارد یعنی چیزی که توسط پیرامون خود محاط شده است. موردی که در این جا مهم قلمداد می شود این است که بدانیم، منظور ما از محیط زیست کدام موجود است این موضوع اهمیت دارد زیرا آن چه وضعیت یک محل را برای زیست یک نوع موجود زنده بهبود می بخشد می توان محیط زیست یک موجود دیگر را تباه کند. حال در مجموع باید گفت: محیط زیست عبارت است از آن چه که فرآیند زیستن را احاطه کرده، آن را در خود فرو گرفته و با آن در کنش متقابل قرار دارد. با توجه به این تعریف آیا می توان مرزهای مشخصی برای محیط زیست تعیین نمود آیا فرایند حیات بدون استفاده از هوا و خاک میسر است. آیا بدون بهره برداری منطقی از خاک، می توان مواد غذایی تولید نمود و امکان تغذیه سالم جمعیت رو به تزاید را فراهم ساخت؟

بدین ترتیب مشاهده می شود که محیط زیست همه چیز را در بر می گیرد. هم انسان و هم طبیعت و هم رابطه این دو را شامل می شود. در کلیه فعالیت های بشر تاثیر داشته و نیز از آن متاثر می شود. محیط یک موجود زنده عبارت است از فضایی که موجود زنده را احاطه کرده و از طریق روابط متقابل گوناگون با آن در تماس قرار دارد. به بیان دیگر، محیط را می توان مجموعه عوامل جاندار و بی جانی دانست که، در یک فضای مشخص و در زمانی معین موجود زنده را تحت تاثیر خود قرار می دهند.البته پدیده های غیر زنده نیز می توانند دارای محیط باشند، لیکن فاقد محیط زیست اند ،به عنوان مثال سنگ مادر تحت تاثیر عوامل محیطی (تخریب فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیک) به خاک مبدل می شود.

در صورتی که موجود زنده از مکانی به مکان دیگر تغییر وضعیت دهد، محیط آن موجود تغییر می یابد مانند حرکت از محیط خانه به خیابان، محیط پارک، محیط اداره. لیکن کلیه این حرکت ها و جابجایی ها در محدوده محیط زیست صورت می گیرند، زیرا مفهوم محیط زیست، چه از نظر لغوی و چه از لحاظ واقعیت آن، در بر گیرنده کل فضای حیاتی کره خاکی می باشد. به بیان دیگر این محیط زیست است که، در درون خود محیط های گوناگون را جای داده است.

انواع محیط زیست

با توجه به سیمای متنوع سطح کره خاکی و نیز طیف وسیع مسائل زیست محیطی، بایستی سعی گردد، تـا تعاریفی کاربردی برای محیط زیست ارائه شوند. بدین منظور می توان، آن چه را که ما را احاطه کرده، بر ما تاثیر می گذارد و از ما تاثیر می پذیرد، بر سه بخش کلی تقسیم نمود:

محیط زیست طبیعی
محیط زیست مصنوع

در حالی که در تقسیم بندی های تئوریک مانند آن چه در بالا آمده سعی در تفکیک محیط زیست در بخش های مختلف (ولی همگن و متجانس) می شود، در عمل تفکیک این محیط ها از یکدیگر غیر ممکن است.

محیط زیست طبیعی : محیط طبیعی به آن قسمت از محیط زیست اطلاق میشود که در بر گیرنده بخش از فضای سطح کره زمین است و به دست انسان ساخته نشده . مانند کوهها، دشت ها، جنگلها، حیات وحش، دریاها و غیره …اگر روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی میان کشورها و جوامع گوناگون مورد توجه قرار گیرد، در این صورت می توان گستره محیط زیست اجتماعی را بسیار فراتر از حد و مرز ملی دانست.

محیط زیست مصنوعی(انسانی) : محیط زیست مصنوعی به محیطی گفته میشود که توسط انسان ساخته شده است و به عقیده پاره ای از متخصصان، محیط زیست مصنوعی، محیط زائیده تفکر و محیط فرهنگ ساخته است، بنابراین شهرها یا تمام اجزاء آن، محیط زیست مصنوعی را تشکیل می دهند، خانه ها، مدرسه ها، کارخانه ها، فرودگاهها، راهها و غیره … اجزای این بُعد از محیط زیست محسوب می شوند .

اهمیت محیط زیست

حفاظت از محیط زیست اکنون به یکی از مهمترین دغدغه های بشر تبدیل شده است چراکه افزایش یکباره جمعیت،رشد صنعت و فناوری، مصرف زدگی افسار گسیخته شهروندان و تغییرات آب وهوایی، انسان را با مشکلات فراوانی مواجه ساخته است که به پایان رسیدن یا حداقل کاهش کمیت وکیفیت بهره مندی از مواهب نهفته در دامن طبیعت یکی از آنهاست.اشتهای سیری ناپذیرافراد و مسابقه بی پایان در مالکیت و بهره‌وری از منابع طبیعی و حس سودجویی و فزون طلبی سرمایه داران و تولیدکنندگانِ بزرگ تهدیدی روزافزون برای منابع طبیعی و حقوق انسان‌ها محسوب می‌گردد. این یک دغدغه جهانی است و به همین دلیل از پنجاه سال قبل تا کنون بیش از 180 کنفرانس توسط مجامع بین المللی برگزار شده است که مهم ترین آن کنفرانس 1972 میلادی در استکهلم توسط سازمان ملل متحد بوده که طی اصول 26 گانه خود قواعدی را برای حفاظت محیط زیست مطرح کرد.

پس از آن باید از کنفرانس ریودوژانیرو برزیل نام برد که در سال 1992 میلادی با حضور سران 126 کشور شرکت کنندگانی در حدود ده هزار نفر و حضور نُه هزار خبرنگار از سراسر جهان تشکیل شد و ازجمله مصوبات آن چنین بود که استفاده دولت‌ها از خاک کشور خود نباید به گونه‌ای باشد که به کشورهای دیگر آسیب وارد رساند.علت تشکیل جنبش‌ها و کنفرانس‌هایی از این نوع، وقوع حوادث دردناکی مثل واقعه بوپال هند در سال 1984 میلادی است که براثرنشت گاز به مرگ دو هزار نفر و آسیب دیدگی دویست هزارنفر انجامید و فجیع ترین ضایعه تاریخ نامیده شد و نیز وقوع حادثه اتمی چرنوبیل^[1] اوکراین که در سال 1986 میلادی به مرگ سیصد نفر و ایجاد پانصد میلیارد دلار خسارت گردید.

ازسوی دیگربه گزارش برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد متأسفانه سالیانه 5/6 میلیون تن فضولات و ترکیبات سمی که هفتاد درصد آنها مواد زائد پلاستیکی هستند و تجزیه آنها پنجاه سال طول می‌کشد، وارد آب دریاها می‌شود همچنین طی دو دهه گذشته هزار سانحه دریایی رخ داده که فقط در سال 1985 منجر به ورود بیش از 312 میلیون تن نفت خام وارد آب دریا شده است.ساده ترین توضیح در مورد اینکه چرا محیط زیست مهم است این است که، به عنوان انسان، محیط زیست خانه ما زمین است این جایی که در آن زندگی می کنیم، تنفس، خوردن، بزرگ شدن فرزندان ما، و غیره وکل سیستم حمایت از زندگی ما وابسته به رفاه همه گونه های زنده روی زمین است. این است که معمولا به عنوان زیست کره به آن اشاره شده. یک دانشمند روسی در زیست کره از آن به عنوان یک سیستم زیست محیطی جهانی که در آن همه چیز زندگی به هم وابسته هستند اشاره دارد.

زنجیره ی غذایی:زنجیره غذایی به عنوان مثال این است خورشید برای گیاهان نور و گرما را فراهم می کند گیاهان توسط حیوانات به نوبه خود مصرف شده وحیوانات هم ممکن است توسط حیوانات دیگر مصرف شده و ممکن است به نوبه خود، توسط انسان مصرف شود ویا برای مواد، لباس، و غیره استفاده شوند، حشرات حتی مانند پشه و البته زنبور عسل نقش بازی کرده و گرده افشانی را به عهده دارند.

اکوسیستم: در زیست کره و یا اکوسیستم به طور کلی، اکوسیستم کوچکتر مانند جنگلهای انبوه، اکوسیستم های دریایی، صحرا ودشت های بی درخت پوشیده از سنگ و نواحی قطبی وجود دارد هنگامی که هر یک از این سیستم ها خاموش شود برای همه مشکل آفرین می باشد و اثرات آن کل اکوسیستم وکل سیاره را تحت تاثیر قرار داده و بدین مفهوم است که برای سلامت سیاره ما و ساکنان آن بسیار خبر بدیست. به عنوان مثال گرم شدن کره زمین باعث افزایش سطح آب دریا که اثرات روی حیات دریایی دارد و بالا آمدن سطح دریا نیز فرسایش زمین را در بر دارد و زیستگاه جانوران ساحلی را تخریب میکند گرم شدن کره زمین نیز ذوب یخهای قطبی را بدنبال دارد و منجر به کوچک شدن قطب شمال میگردد و باعث میشود که پدیده انعکاس نور بوسیله یخهای قطبی صورت نگیرد و درجه حرارت زمین افزایش یابد.

تهدید تخریب محیط زیست: وخامت محیط زیست که اغلب به عنوان تخریب محیط زیست از آن یاد میشود ، زمین را تهدید می کند، منابع طبیعی مانند تامین آب سالم، سوخت های فسیلی برای انرژی و عرضه مواد غذایی و … بسیاری از این منابع تجدید ناپذیر هستند و تا زمانی که ازآنها بی رویه استفاده میکنیم مجبور به پیدا کردن جایگزین های جدید خواهیم بود که وقت وهزینه های هنگفتی بدنبال خواهد داشت.

اشکال مختلف آلودگی محیط زیست

آلودگی آب
آلودگی هوا
آلودگی خاک
آلودگی صوتی

تاریخچه محیط زیست و انسان

بحث محیط زیسـت دست کم به معنای امروزی آن، یک بحث نو و تازه است، اما اگر بخواهیم به صورت دقیق تاریخچه ای از محیط زیست بیان کنیم، باید به گذشته های بسیار دور برگردیم و شاید بتوان گفت که تاریخ محیط زیست را باید با تاریخ زندگی انسان بر روی کره زمین مطالعه کنیم که سه مرحله را شامل می شود این سه مرحله عبارتند از:

دوران تسلط طبیعت بر انسان( انسان پیش از عصر نوسنگی)
دوران تسلط انسان بر طبیعت
دوران همگرایی و تعامل انسان و طبیعت
انسان مقهور طبیعت

انسان اولیه بدون ابزار شکار در مقابل حیوانات عظیم الجثه کاملا ناتوان بود، از این رو غذای خود را نه از طریق شکار، بلکه از طریق جمع آوری میوه و صید جانوران کوچک تامین می نمود. در این زمان انسان هنوز در بطن طبیعت می زیست و نحوه زندگی و تاثیرگذاری او بر محیط با سایر جانوران چندان تفاوتی نداشت. به دیگر بیان دخالت های انسان در طبیعت از محدوده تاثیر قدرت ترمیم پذیری طبیعت فراتر نمی رفت و لذا هر خلایی که در نتیجه برداشت های او از طبیعت پدید می آمد، به زودی در نتیجه عملکرد نیروهای طبیعی رفع می شد.

این دوره در بر گیرنده عصری است که در آن بشر کاملا مقهور طبیعت بوده و قادر نبوده است دخل و تصرفی در طبیعت انجام دهد، این دوره که با پیدایش و آفرینش انسان شروع می شود خود به چند مرحله تقسیم می شود مانند مرحله غارنشینی، مرحله روستا نشینی، مرحله ایجاد شهرهای کوچک و بزرگ و مرحله به وجود آمدن تمدن های نخستین. گرچه مرحله اخیر با ایجاد کارابزارهای پیشرفته تر نسبت به قبل هم زمان بوده است و در نتیجه با تصرفات بیشتری در طبیعت همراه بوده است، اما این تصرفات به تخریب محیط زیست منجر نشد. به بیان دیگر، می توان گفت، اگر در این دوره بشر تصرفی جزیی هم در محیط زیست داشته است، این تصرف برای محیط زیست ضرری نداشته و طبیعت به راحتی این تصرفات را تحمل، جبران و بازسازی کرده است به طوری که می توان گفت، در این دوره محیط زیست به صورت بکر و دست نخورده باقی مانده بود.

تسلط انسان بر طبیعت

در مقایسه با دوره اول، این دوره از زندگی انسان را شاید بتوان دوران غلبه و تسلط انسان بر محیط زیست دانست، حدود یک قرن پیش گویا انسان به اسرار طبیعت دست یافت. و هر روز با اختراع و اکتشافی جدید راه های مهار طبیعت و غلبه بر آن را آموخت. این دوره عصر ایجاد تمدن های صنعتی است، با دست یابی بشر به صنعت ماشینی و به وجود آوردن کارخانه های کوچک و بزرگ، رابطه خود را با طبیعت متحول کرد به این صورت که برای افزایش تولید، منابع بیشتری را مورد بهره برداری قرار داد و در نتیجه صدمات بیشتری به طبیعت وارد کرد و در اثر این امر، طبیعت رو به تخریب و نابودی گذاشت. در این دوره بشر مقهور طبیعت این امکان را یافت که با تصرفات بی رویه تعامل اکولوژیک طبیعت را بر هم زده و علاوه بر تخریب محیط زیست، آلودگی آن را موجب شد.رفتار او در این دوره به گونه ای بود که انسان فکر می کرد که مالک زمین است، نه ساکن آن لذا پیشرفت خود را، پیروزی بر جهان به حساب آورد طوری که این پیروزی تخریب بخش هایی از محیط زیست، طبیعت را در پی داشته است.

شدت این تخریب و آلودگی زیست محیطی برای طبیعت غیر قابل تحمل، غیر قابل جبران و غیر قابل بازسازی بود انواع آلودگی های آب، خاک، هوا، صوت، شیمیایی، هسته ای، دریایی، آثار زیانباری را بر انسان و محیط زیست داشته است، به صورتی که در طی سال های اخیر به صورت بحرانی بزرگ در آمد و زنگ خطر را به صدا در آورد. مروری بر حوادث یک قرن اخیر عمق این فاجعه را بیشتر نمایان می کند، اگر چه دسترسی انسان ها به تکنولوژی های پیشرفته، زندگی را برای انسان ها راحت تر کرده است اما استفاده نابجا و بی رویه از آن، عوارض مرگباری را نیز در پی داشته است کشف بسیاری از عناصر جدید برای مبارزه با بیماری ها و آفات، باعث ورود آن ها به چرخه غذایی انسان نیز شده است و خود باعث به وجود آمدن بیماری ها و عوارض ناشناخته شده است برای مثال اثر بعضی از آفت کش هاهم چون د. د. ت و آلدرین تا ۱۵ سال در محیط پایداری می ماند که همین امر باعث می شود به تدریج این عناصر وارد چرخه غذایی انسان شوند.

در این دوره، کشف و استخراج بی رویه منابع طبیعی، هم چون انرژی های فسیلی، علاوه بر این که حقوق نسل های آینده را به مخاطره انداخت، باعث آلودگی فراوان آب، خاک، هوا و دریا شد ورود گاز کربنیک یا دی اکسید کربنیک، منو اکسید کربن، در اثر سوخت های فسیلی به محیط زیست، ریزش بیش از پیش فضولات کارخانه ها و سموم مختلف در رودخانه ها، غرق نفت کش های غول پیکر و وارد شدن مواد نفتی و آلاینده های دیگر به دریا، سوانح و رخدادهای هسته ای ، جنگ های اتمی، سوانح شیمیایی، استفاده از سلاح های شیمیایی در جنگ ها، استفاده از محیط زیست به عنوان ابزار جنگی، گرم شده کره زمین، تخریب لایه ازن، تغییرات آب و هوایی، باران های اسیدی، انفجار جمعیت، نابودی جنگل ها و گونه های نادر گیاهی و جانوری. همه و همه به یک فاجعه زیست محیطی بدل شد که آینده تنها کره مسکون را در هاله ای از ابهام فرو برده است.

دوره آگاهی، تعامل و همزیستی

این دوره، عصر همزیستی، طبیعت است، گسترش آلودگی های زیست محیطی موجب شد که در برخی از کشورهای پیشرفته و صنعتی و سپس در سطح جهانی اتفاقاتی برای جلوگیری از محیط زیست صورت گیرد بر این اساس دهه های ۱۹۶۰ و 1970را باید دوره بیداری و آگاهی در زمینه محیط زیست دانست. اما از این دوره بشر به علایم تهدید کننده ای که حیات را در این سیاره به خطر انداخته بود، پی برد و دریافت که برای نابودی حیات و زندگی در کره زمین، دیگر احتیاجی به برخوردهای نظامی و به کارگیری سلاح های مخرب غیر متعارف که آثار تخریبی گسترده دارند، نیست. بلکه اگر شیوه زندگی و روش های تولید و مصرف را تغییر ندهند، به همان اندازه یا بیشتر، نابودی را به دنبال خواهد داشت. با توجه به موارد فوق، علاوه بر اتفاقاتی که دولت ها به تنهایی در جلوگیری از گسترش بحران انجام دادند، به همکاری های گسترده بین المللی نیز روی آوردند همین طور جنبش های مردمی و سازمان های غیر دولتی نیز در کشورهای غربی فعال شدند و زنگ خطر از بین رفتن محیط زیست را در دنیا را به صدا در آوردند.اقبال مردم به این گروهها و سازمان ها باعث شد تا آن ها جایگاه ویژه ای را در جوامع خود به دست آورند به نحوی که بعضی از این گروهها و احزاب تحت عنوان صلح سبز امروزه از قدرتمندترین گروههای اجتماعی و سیاسی محسوب می شوند. توجه به محیط زیست در این دوران به حدی رسید که فقط در سال ۱۹۷۲ حدود سیصد کتاب در مورد محیط زیست در آمریکا نوشته شد.

بدین ترتیب، از چند سال پیش فکر ایجاد رابطه جدیدی با طبیعت در افکار نضج گرفت، پایه این فکر، این است که مواهب طبیعی مورد استفاده بشر پایان ناپذیر نیست و علاوه بر این، ضایعاتی که بهره برداری بی رویه از طبیعت به آن وارد می کند می تواند حیات نسل حاضر و نسل های بعدی را در معرض خطر قرار دهد. بنابراین، اگر از طبیعت بهره برداری می کنیم، این بهره برداری از آن باید به گونه ای باشد که باعث از میان رفتن این مواهب نشده، و ضامن حفظ آن برای نسل های آینده شود. بدین ترتیب امروزه می توان موضوع محیط زیست را به عنوان یکی از با اهمیت ترین مباحث دانست که عدم توجه به آن آینده ای اسف بار برای منابع طبیعی رقم خواهد زد.

موانع حفاظت از محیط زیست

موانع مقررات:
موانع چارچوب نهادی، حقوقی و قانونی ناشی از فرآیندهای در حال توسعه قانون، در سطح ملی و تبدیل و اجرای آن به قانون ملی.
موانع رفتاری در هر دو بخش اعم از تنظیم کننده گان و کسانی که آنها را کنترل می کنند.
فقدان مکانیزم بررسی دقیق و چالش در قانون گذاری و فرآیند نظارتی.
موانع داخلی :

ریشه های فرهنگی نهادینه شده می تواند منجر به عدم تمایل به خلق روش های نوآورانه در دولت و عدم تمایل به مقابله با مشکلات ناشی از تخریب محیط زیست منجر گردد.خط مشی زیست محیطی خوب نیاز به استفاده از طیف وسیعی از ابزار، از اعمال سنتی و مقررات کنترل بر ابزار اقتصادی، روش مبتنی بر ریسک، مذاکره و یا موافقت نامه های داوطلبانه، مشاوره و آموزش و پرورش دارد.

تغییر ساختار سنتی و رفتارهای تثبیت شده زمانی که روش های جدید می تواند مورد استفاده قرار گیرد می تواند مشکل باشد به عنوان مثال، اجرا و کنترل مقررات بهتر نیاز به خلاقیت و تخیل دارد اما این مهارت ها همیشه وجود ندارد و اگر قانونگذار و یا تنظیم کننده استراتژی، خود را به استفاده از یک رویکرد مبتنی بر ریسک تنظیم کند ممکن است در این زمینه به خطر بی افتد و عدم تجربه در برخورد با خطرات و یا مشکلاتی که بوجود می آیند باعث عدم اجرای آن گردد.توسعه برنامه های آموزشی و توسعه حرفه ای برای ایجاد پایه مهارت، مورد نیاز است همچنین تمرکز بیشتر برشناسایی علل ریشه ای عملکرد ضعیف در حفظ محیط زیست به جای درمان علائم.

موانع ذینفعان:

عدم انطباق کسب و کارها با مسئولیت سازمانی مدیران.برای روش های تنظیم بهتر کار به طور موثر، باید کسب و کار مربوط به مسئولیت سازمانی تقسیم گردد و درصنایع مادر به طور کلی مسئولیتها، برای تنظیم باید بر اساس اطلاعات کمی و بر اساس نتایج تنظیم گردد که اغلب توسط شرکتها استفاده نمیگردد و معمولا وظایف توسط مدیر تنظیم میگردد که منجر به عدم مسئولیت پذیری افراد خصوص در مورد محیط زیست میگردد.

داوطلبانه بودن در روند نظارتی اجازه می دهد تا عموم مردم و غیر وسازمان دولتی (NGOs) نقش مهمی هم در تدوین قانون جدید و اجرای آن ایفا کنند با این حال، برخی از سازمان های غیر دولتی و عموم مردم ممکن است درک موثر و نوآورانه نسبت به روش نظارتی نداشته باشند که منجربه کاهش استانداردهای حفاظت زیست محیطی و یا مقررات زدایی نامناسب میگردد. اجتناب از این تصور نادرست نیاز به ارتباطات خوب با ذینفعان در توسعه و پیاده سازی مقررات مربوطه دارد.

قانونگذار یا تنظیم کننده باید از تجارب به دسـت آمده توسط مقامات صالح، اتحادیه های صنفی و کسـب و کـار ومشاوران دست اندر کار در اجرای قانون موجود استفاده نماید. این تجربیات اغلب ضروری برای تدوین قانون سازگار است چون از کسانی که در اجرای و مطابق با قانون درگیر هستند بازخورد گرفته است. بررسی منظم از اثربخشی، انسجام و ارتباط مداوم مقررات یک عمل حیاتی خوب در حفظ محیط زیست است.

موانع اطلاعاتی

مسائل زیست محیطی اغلب پیچیده و مفصل هستند برای تصمیم گیری درست کشورها، دانش روزمورد نیاز است. مقامات باید قادر به دسترسی به پایگاه داده های اطلاعات و به اشتراک گذاشتن اطلاعات باشند. از راه های دیگر قابل توجه جهت بهبود وضعیت، دستورالعمل دسترسی اطلاعات محیط زیست نه تنها برای مقامات بلکه برای عموم و کسانی که تحت تاثیر قوانین زیست محیطی قرار دارند تنظیم گردد.برای کاهش بار نظارتی و مقررات کارآمد تر نیاز برای به اشتراک گذاری بیشتری از اطلاعات و مدیریت آنلاین است. هر دو نیاز به سیستم های فناوری جدید برای تنظیم و اجرا دارند. و نیاز به سیستم های بین سازمانی که از لحاظ هزینه مقرون به صرفه و دامنه فنی گسترده ای خواهد داشت.

موانع زیرساخت و اداری

مقررات ضعیف می تواند از عدم بررسی دقیق چالش در تمام سطوح بوجود آیند. اولین روش توسعه یافته برای اجرای یک بند جدید قوانین، همیشه بهترین آنها نیست، پس بررسی دقیق مشکلات و چالش به طور کلی یک رویکرد بهتر ایجاد می کند تا بتوان مقررات را تدوین کرد.دستور کار منظم دامنه بهتر برای طرح های تجاری و کاهش نظارت بصورت روش های داوطلبانه فراهم می کند، اما برای این کار به طور موثر باید یک سیستم مناسب و متناسب وجود داشته باشد، جریمه و مجازات نمیتواند سیستم نظارت موثر برای اطمینان از انطباق قوانین با سیستم اداری باشد.

روش داوطلبانه از طریق توافق متقابل فراتر و کارآمد تر از اجرای موجود قوانین ازطریق اعمال یک سیستم مانیتورینگ قوی است. این توافقات باید به طوری طراحی شود که عدم تطابق با استانداردهای داوطلبانه منجر به حذف صدور گواهینامه شرکتها گردد. این می تواند شرکت را تحت تاثیر قرار دهد در رقابت در بازار که در آن برای مصرف کنندگان صدور گواهینامه زیست محیطی بسیارمهم است در نتیجه این نظارت در دسترس عموم مردم قرار میگیرد و انگیزه های اضافی را به رعایت حفاظت از محیط زیست بدنبال دارد.

عوامل تاثیر گذار بر محیط زیست

آلوده كننده ها عبارتند از:

آلودگي هاي حاصل از احتراق
ضايعات صنعتي
مواد راديو اكتيو
زباله شهري
صوت يا سرو صدا
حرارت
مواد شيميايي
آلوده كننده هاي طبيعي ( آتشفشان ها ، آتش سوزي جنگلها ، مرداب ها و ….)

آلاينده هاي هوا:

گازها از جمله گاز CO 2,CO ,Nox ,SOx
اکسيدکننده هاي فتو شيميايي
هيدروکربنها و ترکيبات آلي فرار
ترکيبات هالوژنه
مواد جامد معلق
ذرات گرد وغبار
يا دوده
مايعات معلق در هوا
بخار آب

آلاينده هاي آب:

پسابهاي صنعتي حاصل از فرآيند صنايع
فاضلابهاي انساني مناطق اداري و مسکوني
آبروهاي آبهاي سطحي روان آبهاي ناشي از بارندگي

آلاينده هاي خاك:

دور ريز ضايعات به خاك
زباله هاي صنعتي ، خانگي يا بهداشتي
ضايعات فلزي
مواد جامد خطرناك مثل آزبست ، سرب ، روي ، نيكل و…
پساب صنعتي
مواد شيميايي مانند اسيدها و بازها ، انواع مواد شوينده
مواد خطرناك مثل انواع سموم شيميايي ، حشره كش ها ، و…
مواد سوختي و نفتي (گازوئيل ، مازوت و…)
شيرابه زباله ها و زنگاب فلزات

ساير آلودگي ها:

آلودگي صوتي
آلودگي تصويري
آلودگي راديو اكتيو
آلودگي نفتي
آلودگي حرارتي
ارتعاشات و…

مشكلات عمده زيست محيطي جهان

گرم شدن زمين
سوراخ شدن لايه ازن
باران هاي اسيدي
وارونگي هوا

منبع

گچ کار متهور، محمود(1394)، ارتباط بین مسئولیت اجتماعی با افشاء اطلاعات زیست محیطی در شرکتها،پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید