فرایند های عمده مدیریت زنجیره تامین

مدیریت زنجیره تامین دارای سه فرایند عمده است که به شرح هر یک از آن ها می پردازیم:

1. مدیریت اطلاعات
2. مدیریت لجستیک
3. مدیریت روابط

1. مدیریت اطلاعات

امروزه نقش، اهمیت و جایگاه اطلاعات برای همه بدیهی است. گردش مناسب و انتقال صحیح اطلاعات باعث می شود تا فرایندها موثرتر و کاراتر گشته و مدیریت آن ها آسان تر گردد. در بحث زنجیره تامین – همانگونه که گفته شد – اهمیت موضوع هماهنگی در فعالیت ها بسیار حائز اهمیت است. این نکته در بحث مدیریت اطلاعات در زنجیره، مدیریت  سیستم های اطلاعاتی وانتقال اطلاعات نیز صحت دارد. مدیریت اطلاعات هماهنگ و مناسب میان شرکا باعث خواهد شد تا تاثیرات فزاینده ای در سرعت، دقت، کیفیت و جنبه ای دیگر وجود داشته باشد. مدیریت  صحیح اطلاعات موجب هماهنگی بیشتر در زنجیره خواهد شد. بطور کلی در زنجیره تامین، مدیریت اطلاعات در بخش های مختلفی تاثیر گذار خواهد بود که برخی از آن ها عبارتند از:

• مدیریت لجستیک

(انتقال، جابجایی، پردازش و دسترسی به اطلاعات لجستیکی برای یکپارچه سازی فرایند های حمل و نقل ، سفارش دهی و ساخت، تغییرات سفارش، زمانبندی تولید، برنامه های لجستیک و عملیات انبار داری)

• تبادل و پردازش داده ها میان شرکا( تبادل و پردازش اطلاعات فنی، سفارشات و…)
• جمع آوری و پردازش اطلاعات (برای تحلیل فرایند منبع یابی وارزیابی)
• انتخاب و توسعه تامین کنندگان
• جمع آوری و پردازش اطلاعات عرضه و تقاضا(برای پیش بینی روند بازارو شرایط آینده عرضه و تقاضا)
• ایجاد و بهبود روابط بین شرکا

چنانچه پیداست، مدیریت اطلاعات و مجموعه سیستم های اطلاعاتی زنجیره تامین می تواند بر روی بسیاری تصمیم گیری های داخلی بخش های مختلف زنجیره تأمین موثر باشد که این موضوع حاکی از اهمیت بالای این مولفه در زنجیره تامین است.

2. مدیریت لجستیک

 در تحلیل سیستم های تولیدی (مانند صنعت خودرو)، موضوع لجستیک بخش فیزیکی زنجیره تامین را در بر می گیرد. این بخش که کلیه فعالیت های فیزیکی از مرحله تهیه ماده خام تا محصول نهایی شامل فعالیت های حمل ونقل، انبارداری، زمان بندی تولید و… را شامل می شود. بخش نسبتا بزرگی از فعالیت های زنجیره تامین را به خود اختصاص می دهد. در واقع محدوده لجستیک تنها جریان کالا و مواد نبوده بلکه محور فعالیت های زنجیره تامین است. که روابط و اطلاعات، ابزار های پشتیبان آن برای بهبود در فعالیت ها هستند.

3. مدیریت روابط

 فاکتوری که ما را به سوی فرجام بحث راهنمایی می کند و شاید مهمترین بخش مدیریت زنجیره تامین به خاطر ساخت و فرم آن باشد، مدیریت روابط در زنجیره تامین است. مدیریت روابط تاثیر شگرفی بر همه ی زمینه های زنجیره تامین و همچنین سطح عملکرد آن دارد. در بسیاری از موارد، سیستم های اطلاعاتی و تکنولوژی مورد نیاز برای فعالیت های مدیریت زنجیره تامین به سهولت در دسترس بوده و می توانند در یک دوره زمانی نسبتا کوتاه تکمیل و بکار گمارده شوند. اما بسیاری از شکست های آغازین در زنجیره تامین، معلول انتقال ضعیف انتظارات و توقعات و نتیجه رفتارهایی است که بین طرفین درگیر در زنجیره به وقوع می پیوندد. علاوه بر این مهم ترین فاکتور برای مدیریت موفق زنجیره تامین، ارتباط مطمئن میان شرکا در زنجیره است، بطوریکه شرکا اعتماد متقابل به قابلیت ها و عملیات یکدیگر داشته باشند. کوتاه سخن اینکه در توسعه هر زنجیره تامین یکپارچه، توسعه اطمینان و اعتماد میان شرکا و طرح قابلیت اعتماد برای آن ها از عناصر بحرانی و مهم برای نیل به موفقیت است .

فازهای اصلی مدیریت زنجیره تامین

• طراحی مفهومی

فاز اول نشان دهنده استراتژی ساخت است. دراین فازنحوه اداره سازمان با ایجاد یک تصویر برای آینده ویک ساختار برای پیاده سازی تعیین می شود، برای فرایند های فاز اول، یک مدل ویژه سازمان لازم است که از یک سازمان به سازمان دیگر متفاوت است. بحث اصلی در این فاز، طراحی مفهومی است که مدرکی برای تصدیق و اجرای دو فاز دیگر است. هدف از اجرای این فاز درک جزییات مربوط به هزینه ها و شناخت سیستم و منافع پیاده سازی SCM است.

• طراحی جزییات و تست

این فاز می تواند همزمان با فاز اول وسوم اجرا شود. یعنی جزییات طراحی می شود و به طور همزمان راه حل ها در دنیای واقعی تست می شوند. در این فاز ایجاد تغییرات در ساختار سازمان و در نظر گرفتن آن ها برای پیاده سازی در سیستم به منظور پشتیبانی طراحی زنجیره تامین جدید توصیه می شود.

• پیاده سازی

در این فاز در ادامه فاز دوم، زمانبندی پیاده سازی دوره های بلند مدت عملیات و تغییرات در سیستم به منظور ایجاد تسهیلات انجام می گیرد.

عملکرد مدیریت دربرابرچالش های زنجیره تامین

مهارت واثربخشى مدیریت زنجیره تامین به صلاحیت و درستى پنج عملکرد زیر وابسته خواهد بود.

• ساختارشرکای زنجیره تامین

طراحی زنجیره تامین براساس کارایی که بر روى عوامل استراتژیک ونیازمندى هاى  مشترى پایه ریزی شده است، به طوری که محدوده آن، محصولات موجود، سرویس ها، محصولات جدید یا بخش مشتریان را پوشش می دهد.

• پیاده سازى ارتباطات مشارکتى

این بخش به انواع مشارکتهاى ضرورى براى شرکت اشاره مى کند .این عملکرد ارتباطات زنجیره تامین را به مشارکت با عوامل خارج از شرکت گسترش مى دهد .هر تغییری در زنجیره تامین باید به اطلاع شرکا برسد و درکل زنجیره پیاده شود.

• طراحى زنجیره تامین براى سود دهى استراتژیک

مدیریت زنجیره تامین، مشارکت موثرعوامل خارج از شرکت را ایجاب مى کند.  اما ارتباط هر شرکت با شرکت هاى خارج از آن بسیار مشکل زا است.

• اطلاعات مدیریت زنجیره تامین

نقش سیستم هاى اطلاعاتى را در اصلاح زنجیره تامین نباید نادیده گرفت. این بخش نقش تکنولوژى را در اصلاح زنجیره تامین نشان مى دهد. تغییرات سیستمی باید(تغییرات) اصلاح فرآیندها واستراتژى شرکت تحت الشعاع قراردهد.

• کاهش هزینه زنجیره تامین

شاخص اصلى بهبودی زنجیره تامین، کاهش هزینه است.  این کوشش ها براى استراتژى ها و سیاست هاى کارایی انجام می شود.

انواع زنجیره تامین

 درادبيات زنجيره تامين، طبقه بندی های مختلفی از انواع زنجيره های تامين آورده شده است که در زير برخی از مهم ترين آنها آورده شده است.

• زنجيره تامين ناب

دريك زنجيره تامين ناب بر بهبود مستمر فعاليت هايی توجه مي گردد كه از آن طريق بتوان عملياتی را كه در طول يك زنجيره تامين، ايجاد ارزش افزوده نمی كنند حذف نمود. و بر تلاش های معطوف است كه بتوان به كارايی ساخت داخلی نايل آمده و زمان های راه اندازی را كاهش داد. تا بتوان توليد اقتصادی را افزايش داده، هزينه ها را كاهش داده، سود آوری را بالا برده و انعطاف پذيری ساخت را ارتقا داد. هر چه كه زمان راه اندازی كمتر باشد می توان انعطاف پذيری داخلی را افزايش داد. اما يك زنجيره تامين ناب ممكن است توجهی  به تقاضای مشتری  و به عبارت ديگر انعطاف پذيری خارجی ننمایید.  زيرا انعطاف پذيری خارجی به معنی انعطاف پذيری  در طراحی محصول، برنامه ريزی و زمان بندی و توزيع و همچنين ساخت می گردد. هر چه كه تغييرات بازار افزايش می يابد، رويكرد زنجيره تامين ناب نيز به مفهوم رقابت چندگانه نزديكتر می گردد. زيرا بر اساس اين مفهوم حجم توليد حتی يك عدد هم كه باشد، به گونه ای است كه بتواند پاسخگوی بازارهای  چندگانه باشد.

• زنجيره تامين چابك

رويكرد زنجيره تامين چابك مرتبط با تقابل بين شركت و بازار و يك چشم انداز بيرونی به انعطاف پذيری می باشد. پياده سازی موفق اين رويكرد مستلزم پاسخگويی  سريع و مستمر به تغييرات بازار، پويایی سازمان، توجه به رشد و انعطاف پذيری سازمان ها و انتظارات مشتری می باشد. اين رويكرد تمركز خود را معطوف به پاسخ سريع به تغييرات پيش بينی نشده بازار نموده و از طريق حمل سريع و انعطاف پذير نمودن زمان های تاخير، بكارگيری تكنولوژیهای جديد، نسبت به حل مسائل غيرقابل پيش بينی اقدام می نمايد. در اين رويكرد استفاده وسيعی از سيستم ها و تكنولوژی های اطلاعاتی می گردد و همچنين با استفاده از تبادل الكترونيكی داده، اطلاعات را به سرعت به اجزای زنجيره منتقل می نماید. تا بتوان تصميمات بهتری را اتخاذ نمود. تمركز ويژه اين رويكرد بر روی مسائل مربوط به سازمان و كاركنان می باشد. به طور كلی رويكردی سيستماتيك است كه كسب و كار را منسجم نموده، ابداعات در سازمان را افزايش داده و موجب بوجود آمدن سازمان های مجازی بر اساس نيازهای مشتری می گردد.

• زنجيره تامين تركيبی

علاوه بر زنجيره تامين ناب و زنجيره تامين چابك، يك نوع زنجيره تامين ديگر كه بين اين دو نوع است، وجود دارد. كه به آن، زنجيره تامين تركيبی مي گویيم. اين رويكرد عموماً مربوط به محصولاتی مي گردد كه با توجه به سفارش مشتری مونتاژ می گردند زيرا ميزان پيش بينی تقاضای آن دارای نوسان بسيار پايين و دقت نسبتا بالايی می باشد. در اين زنجيره با توجه به حجم های بالای سفارش، از محصولات متنوعی جهت مونتاژ محصول نهايی استفاده می گردد.  زنجيره تامين ناب و چابك از تكنيك هايی استفاده می كنند كه در آن محصولات اجزای محصول دارای مشخصه های گوناگونی می باشند.

جدول: مقايسه مشخصات انواع زنجيره تامين

یکپارچگی سیستم و یکپارچگی فعالیت، در ایفای عملکرد بهتر شرکت، نقش ویژه ای دارند، یکپارچگی زنجیره تامین شایسته توجه مدیران است چرا که نه تنها بر پاسخ دهی زنجیره تامین و نیازهای شرکت بلکه بر پاسخ دهی به نیاز مشتریان تاثیر مستقیم دارد. مدیرانی که به دنبال بهبود جایگاه شرکت خود در بازار هستند، باید در نظر داشته باشند، که بهبود یکپارچگی زنجیره های تامین داخلی و خارجی و فعالیت های درون سازمانی و بین شرکتی تاثیر بسزایی بر عملکرد بازار خواهد گذاشت.

منبع

 عباسی، نشاط(1394)، تأثیر مدیریت کیفیت زنجیره تأمین با استفاده از سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید