« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »عوامل موثر بر رضايت شغلي
مطالعات مختلف در زمينه رضايت شغلي نشان می‌دهد كه متغيرهاي زيادي با رضايت شغلي مرتبط است كه اين متغيرها در چهار گروه قابل طبقه بندي است:
- عوامل سازماني
- عوامل محيطي
- ماهيت كار
- عوامل فردي
عوامل سازماني:
بعضي از عوامل سازماني كه منبع رضايت شغلي هستند عبارتند از:
حقوق و دستمزد: مطالعات لاك ، نشان می‌دهد كه حقوق و دستمزد يك عامل تعيين كننده رضايت شغلي است. به ویژه زمانی که از ديدگاه كارمند اين پرداخت منصفانه و عادلانه باشد.
ترفیع‌ها: ترفیع‌ها شامل تغيير مثبت در حقوق (حقوق بالاتر)، كمتر مورد سرپرستي قرار گرفتن، چالش كاري بيشتر، مسئوليت بیشتر و آزادی در تصمیم گيري است. به علت اينكه ارتقاء ميزان ارزش فر در ابر ای سازمان نشان می‌دهد (به ویژه در سطوح عالی‌تر)، ترفيع فرد منجر به افزايش روحيه وي می‌گردد.
خط مشی‌های سازماني: ساختار دیوان‌سالار براي فردي كه داراي سبك رهبري دموكراسي است، مناسب نيست. علاوه بر آن خط مشی‌های سازماني نيز در رضايت شغلي تأثیر می‌گذارد. خط مشی‌های غير منعطف باعث برانگيختن احساسات منفي شغلي می‌شود و خط مشي منعطف باعث رضايت شغلي می‌شود.
عوامل محيطي:
عوامل محيطي كار شامل موارد زير است.
سبك سرپرستي: هر جا كه سرپرستان با كاركنان رفتاري حمايتي و دوستانه داشته‌اند، رضايت شغلي نيز زياد بوده است.
گروه كاري: اندازه گروه و كيفيت ارتباطات متقابل شخصي در گروه، نقش مهمي در خشنودي كاركنان دارد. هرچه گروه كاري بزرگ‌تر باشد رضایت شغلي نيز كاهش می‌یابد. زيرا ارتباطات متقابل شخصي ضعیف‌تر شده و احساس همبستگي كم رنگ‌تر و نهایتاً شناخت تمامي افراد مشكل می‌شود. همچنين گروه كاري به عنوان يك اجتماع، سيستم حمايتي- احساسي و روحیه‌ای براي كاركنان محسوب می‌شود. اگر افراد درگروه دارای ویژگی‌های اجتماعي مشابهي ؛ نگرش‌ها و باورهاي مشابه باشند، جوي را به وجود مي آورند که در سايه آن رضايت شغلي فراهم می‌گردد.
هر چه شرايط كاري مطلوب‌تر باشد باعث رضايت شغلي می‌شود، چرا که در شرايط كاري مطلوب، آرامش فيزيكي و رواني بهتري براي فرد فراهم می‌شود.
ماهيت كار:
كار به خودي خود نقش مهمي در تعيين سطح رضايت شغلي دارد. محتواي شغل داراي دو جنبه است: يكي محدوده شغل است كه شامل ميزان مسئوليت، اقدامات كاري و بازخورد است. هر چه اين عوامل وسیع‌تر باشد باعث افزايش حيطه شغلي می‌شود كه آن نيز به نوبه خود رضايت شغلي را فراهم می‌آورد. دومين جنبه عبارتست از تنوع كاري. تحقيقات نشان می‌دهد كه تنوع كاري متوسط موثر تر است. تنوع وسيع باعث ابهام و استرس می‌شود و از طرف ديگر تنوع كم نيز باعث يكنواختي و خستگي می‌شود كه نهایتاً منجر به عدم رضايت شغلي می‌گردد. ابهام در نقش و تضاد در نقش همواره از سوي كاركنان مورد اجتناب قرار گرفته است. زيرا اگر كاركنان كاري كه انجام می‌دهند و انتظاري كه از آن‌ها می‌رود را نشناسند موجبات ناخشنودي آن‌ها فراهم می‌گردد.
عوامل فردي:
در حالي كه محيط بيروني سازمان و ماهيت شغل عوامل تعيين كننده در رضايت شغلي هستند، صفات و ویژگی‌های فرد نيز نقش مهمي در آن دارد. افرادي كه به طور كلي داراي نگرش منفي هستند، هميشه از هر چيزي كه مربوط به شغل است شكايت دارند. مهم اين نيست كه شغل چگونه است، آن‌ها همواره به دنبال بهانه‌ای می‌گردند تا به گله و شكايت بپردازند. سن، ارشديت و سابقه، تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر رضايت شغلي دارند. كاركناني كه داراي سن بالا و سابقه زياد در سازمان هستند، انتظار دارند كه رضايت بيشتري از شغل خود داشته باشند. همچنين بعضي صفات مشخصه شخصيتي طوري است كه باعث افزايش رضايت شغلي می‌شود.افرادي كه در سلسله مراتب نيازهاي مازلو در سطح بالاتري قرار دارند، رضايت شغلي بيشتري خواهند داشت.
رضايت شغلي ممكن است به صورت كلي بيان شود و يا به جنبه‌های مختلفي از شغل معطوف باشد. مطالعات رضايت شغلي اغلب بر روی اين جنبه‌ها (ابعاد) تمركز داشته است؛ لذا، وقتي درباره رضايت شغلي صحبت می‌شود بايد تصريح شود رضايت از چه؟ در اکثر تحقيقات به عمل آمده شش بعد زير براي رضايت شغلي مطرح شده است.
- پرداخت ؛ دستمزد : يعني ميزان پاداش دريافتي و درجه‌ای از عدالت كه در مقایسه با ديگران براي آن احساس می‌شود.
- خود شغل : يعني تا چه اندازه خود شغل و فرصت‌های شغلي امكان قبول مسئوليت را براي فرد فراهم می‌آورد.
- ترفيع : يعني فرصت پيشرفت در مسیر سلسله مراتب سازماني.
- سرپرستي: يعني توانايي مافوق در ارائه مساعدت‌های فني و حمایت‌های رفتاري.
- همكاران : يعني تا چه اندازه همكاران از لحاظ تكنيكي و فني مفيد و از لحاظ اجتماعي حامي هستند.
- شرايط كاري: شرايط كاري عامل ديگري است كه تأثیر متوسطي بر رضایت شغلي دارد. اگر شرايط كاري خوب باشد : محيط جذاب، تميز و … كارمندان راحتر می‌توانند وظايف خود را انجام دهند و اگر شرايط كاري ضعيف باشند :گرما، محيط پر صدا و … براي كارمندان مشكل خواهد بود كه كارها را به نحو مطلوب انجام دهند.
ترنس ميچل، عوامل موثر بر رضایت شغلي را سرپرستي، چالشي بودن شغل، واضح بودن شغل و محتواي شغل گزارش کرده‌اند كه به اختصار در ذیل بيان می‌شوند.
- سرپرستي
بطوركلي سرپرستي محافظه كارانه ارتباط مثبت با رضايت شغلي دارد و در رابطه با سبك مشاركتي تحقيقات نشان می‌دهند كه مشاركت با نگرش مثبت شغلي مرتبط است ولي در این حالت سه شرط محدودكننده زير وجود دارد:
- تصميمات راجع به موضوعات بايد با كارمندان آگاه و متخصص آن موضوع گرفته شود.
- مشاركت بايد واقعي باشد و اطلاعات ارائه شده به وسيله كارمندان، واقعاً بايد در قسمتی از فرآيند تصميم باشند.
- ميزان مشاركت بستگي دارد به اينكه كارمندان تا چه اندازه می‌خواهند سرپرستي شوند و چقدر دوست دارند با مسائل سازماني درگير شوند و اگر چنانچه مشاركت خيلي زياد باشد و تناسب نداشته باشد با نگرش منفي ارتباط دارد.
- چالشي بودن شغل:
عواملي مانندتنوع شغل، خلاقّيت، اهداف مشكل و استفاده ازمهارتهاي خود شاغل در این طبقه جا می‌گیرد، تحقيقات نشان داده است كه بين چالشي بودن شغل و رضايت شغلي رابطه مثبت وجود دارد و برعکس كسل كنندگي ؛ متضاد چالشي بودن, باعث خستگي و بی‌علاقگی به شغل شده و باعث افزايش نارضايتي می‌گردد.
- واضح بودن شغل:
وقتي دو عامل در شغل يك نفر وجود داشته باشد آن شغل را واضح می‌گویند. وضوح نقش‌ها و وضوح بازخورد، وقتي ارتباط يك فرد با ديگران مشخص باشد ؛ واضح بودن نقش و بازخورد صحيح و مناسب داده شود. رضايت شغلي افزايش می‌یابد.
- محتواي شغل:
استاندارد كردن و تخصصي كردن وظايف كاري در تمام دنيا به طور خيلي زياد بهره وري را افزايش می‌دهد.مقدار معتدل اين متغيرها (استاندارد كردن / تخصصي كردن) ارتباط زيادي با رضايت شغلي دارند، وقتي شغلي تخصصي يا استاندارد نمی‌باشد براي كارمند مشكل است كه بداند چه كاري را و به چه نحوي آنرا انجام دهد؛ و در صورت افراطي آن نيز كارها خيلي تكراري و خسته كننده می‌شوند. اگر چه نقطه پاياني براي انواع مختلف افراد و مشاغل تفاوت می‌کند، ولي واضح است كه منتهی الیه اين پيوستار با روحيه پايين فرد ارتباط دارد. دو برنامه اصلاحي براي مشكل تخصصي شدن زياد، گردش شغلي و توسعه شغلي می‌باشد كه طبق آن كارمندان قادر خواهند بود يا تعداد وظايف را افزايش دهند و يا در مشاغل مختلف گردش كنند.
منبع
فاضل مقدم،آرزو(1393)، رابطه توانمندي روان شناختي وكيفيت زندگي كاري با رضايت شغلي اساتید،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشگاه آزاداسلامی هرمزگان
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید