« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »علائم بیماری پارکینسون
اغلب، نخستین نشانۀ بیماری پارکینسون لرزش یک اندام، به ویژه در هنگام استراحت بدن است بطور معمول، لرزش از یک سمت بدن، اغلب از یک دست آغاز میشود. لرزش همچنین میتواند بازوها، ساقها، پاها و صورت را دربر بگیرد. سایر نشانههای مشخصۀ بیماری عبارتند از: سفتی اندامها و تنه، آهسته شدن غیر طبیعی حرکت ارادی یا فقدان حرکت و اختلال تعادل و هماهنگی بدن. خستگی در 50% موارد وجود دارد .
ناتوان کنندهترین اختلال بیماری، آهسته شدن غیر طبیعی حرکت ارادی است که با تمام امور زندگی روزمره مانند راه رفتن، بلند شدن از روی صندلی، چرخیدن در بستر و پوشیدن لباس تداخل میکند. کنترل حرکتهای ظریف نیز مختل میشود که با کاهش مهارتهای دست و نیز دستخط تظاهر مییابد. بیمار دچار میکروگرافی میشود، یعنی دستخط وی به شکل ریزتر از معمول و در هم و بر هم و غیر خوانا درمیآید. تکلم با صدای آرام و افزایش بزاق، سایر تظاهرات مشکلساز برادی کینزی بصل النخاعی هستند. صدای بیمار خشن و مونوتون میشود. لرزش استراحت با فرکانس 4 تا 6 هرتز و به طور معمول به شکل یک طرفه و ابتدا از قسمت انتهایی و از انگشتان و مچ دست آغاز میشود و ممکن است نمایی شبیه تسبیح انداختن یا شمارش حَبّ داشته باشد.
معمولاً لرزش به قسمت بالاتر همان طرف گسترش مییابد و گاهی پیش از آنکه با گذشت یک سال یا بیشتر به سمت مقابل انتشار پیدا کند ساق پا را گرفتار میسازد. ممکن است مدتی بعد، لرزش در لبها، زبان و فک ایجاد شود ولی سر را مبتلا نمیکند. سفتی به صورت مقاومت متحدالشکل نسبت به حرکت غیر فعال حول یک مفصل در تمام دامنۀ حرکت آن حس میشود و ظاهری شبیه پلاستیک ایجاد میکند. گسیختگیهای منظم و کوتاه مدت مقاومت، طی حرکت غیر فعال، ممکن است احساس چرخ دندهای ایجاد نمایند؛ فرد معاینه کننده برای خم و راست کردن مچ یا آرنج یا پای بیمار با مقاومت زیادی روبرو میشود و مانند این است که میخواهد چرخ دندهای را حرکت دهد. دیستونی ؛ حرکات جنبشی غیرعادی ناشی از اختلال تون عضلانی در قسمت انتهایی بازو یا ساق ممکن است در اوایل بیماری، بدون ارتباط با درمان، به ویژه در بیماران جوانتر ایجاد شود. همچنین دیستونی مزبور ممکن است در اثر درمان دارویی پارکینسون برانگیخته شود .
دیستونی تقریباً در 20% موارد وجود دارد. اختلال راه رفتن به صورت برداشتن گامهای کوتاه و کشیدن پا بر روی زمین و تمایل به چرخاندن تمام بدن از علایم آشکار بیماری پارکینسون هستند. راه رفتن با شتاب تمایل جبری برای تسریع راه رفتن علامت کلاسیک بیماری پارکینسون است که در نتیجۀ خمیده شدن قامت و کاهش رفلکسهای قامت به وجود میآید و موجب میشود بیمار در تلاش برای رسیدن به مرکز ثقل بدن، شتابزده راه برود. انجماد؛ راه رفتن از علایم بیماری پارکینسون پیشرفتهتر است و به طور شایع در شروع حرکت روی میدهد و بشکل تردید در شروع حرکت تظاهر مییابد.
این وضعیت هنگامی که بیمار تلاش میکند تغییر مسیر دهد یا دور بزند، و در زمان ورود به یک فضای باریک مانند درگاه ساختمان ایجاد میشود. اختلالات تعادل و وضعیت بدن (قامت) خم و کج کردن قسمت بالای تنه و تمایل برای خمیده نگه داشتن بازو و تغییر در وضعیت انگشتان و دستها در هنگام راه رفتن شایع هستند. ناتوانی در بلع ممکن است ایجاد شود و در نتیجۀ آن محتویات مری، وارد ریهها شوند و ذات الریه روی دهد.
بیش از یک میلیون نفر (حدود 1% افراد بالای 55 سال) در ایالات محتده مبتلا به بیماری پارکینسون هستند. حداکثر سن شروع بیماری، دهۀ ششم زندگی و محدودۀ آن 35 تا 85 سالگی است و سیر آن 10 تا 25 سال طول میکشد. مجموعههای فامیلی اتوزومی غالب و مغلوب بیماری، حدود 5% موارد را تشکیل میدهند. این موارد در سن پایینتر (معمولاً قبل از 50 سالگی) آغاز میشوند و سیر طولانیتری نسبت به بیماری پارکینسون تک گیر دارند.
ناپایداری وضعیت بدن، یکی از ناتوانکنندهترین اختلالات بیماری پارکینسون پیشرفته است که منجر به زمین خوردن بیمار و بروز آسیب میشود و با عوارض عمده و خطر مرگ همراه است. بی ثباتی قابل ملاحظه وضعیت بدن در سالهای اول بیماری، قویاً تشخیصی به جز بیماری پارکینسون را مطرح میکند. چهرۀ بیمار به شکل ماسک مانند ؛ درمیآید و بیمار در هماهنگ کردن حرکات بدن دچار اشکال میشود.حرکتهای کمکی بدن مانند جلو و عقب رفتن بازوها در هنگام راه رفتن و نیز حرکتهای خود به خودی کاهش پیدا میکنند .
علایم غیر حرکتی بیماری پارکینسون عبارتند از: افسردگی و اضطراب، اختلال شناخت، اختلالات خواب، اختلالات حسی و درد، کاهش حس بویایی و اختلالات عملکرد خودکار. بعضی از این اختلالات ؛ مثل کاهش بویایی، افسردگی و اختلالات خواب ممکن است مدتی قبل از شروع علایم حرکتی وجود داشته باشند. چرب رودن پوست و درماتیت سبوروییک (شوره)، بی اختیاری ادرار، شب ادراری، کاهش عملکرد جنسی و کاهش وزن از جمله اختلالات سیستم خودکار هستند. علایم حسی اغلب به صورت حس ناراحت کنندۀ بی قراری داخلی تظاهر مییابند. درد و ناراحتی انتهاها میتواند نشانۀ قابل ملاحظهای باشد یا هنگام کم کردن تدریجی داروهای ضد بیماری پارکینسون روی دهد. بعضی از بیماران دچار کوتاه شدن تنفس، بدون وجود بیماری قبلی تنفسی زمینهای میشوند. اختلال در حساسیت کنتراست بینایی، تمایز رنگ، دوبینی و اختلال در کنترل حرکات چشم روی میدهد.
اختلالات خواب در بیماری پارکینسون شایعاند. خواب آلودگی در روز و چرت زدن مکرر، علایم معمول اختلال خواب را تشکیل میدهند. سفتی در هنگان خواب شب، همراه با اشکال در چرخیدن در بستر و نیز لرزش و حرکتهای غیرارادی (مثل پرش بدن یا حرکات دورهای ساق پا) موجب احتلال خواب میشوند. رویاهای صریح و توهمات مرتبط با درمان پارکینسون هم ممکن است موجب گسیختگی خواب شوند. قطع تنفس آپنه ؛ در هنگام خواب نیز ممکن است روی دهد. اختلال عملکرد خودکار میتواند موجب افت فشار خون وضعیتی، از بین رفتن پلک زدن، یبوست، تکرر و فوریت ادرار و تعریق مفرط شود تغییر در خُلق، شناخت و رفتار در مراحل دیررس بیماری شایع است و میتواند ناشی از خود بیماری یا بیماریهای همراه مانند: بیماری آلزایمر یا زوال عقل مزمن باشد یا به عنوان عارضۀ جانبی درمان دارویی بیماری پارکینسون روی دهد.
افسردگی تقریباً در نیمی از بیماران مبتلا به پارکینسون ایجاد میشود و میتواند در هر مرحله از بیماری بروز کند و اغلب بدون تشخیص و درمان باقی میماند. اختلالات اضطرابی ممکن است به صورت مجزا یا همراه با افسردگی یا اختلال شناخت پیشرونده تظاهر یابند.
اختلالات شناخت در بسیاری از بیماران مبتلا به پارکینسون ایجاد میشوند و شدت آنها اکثراً کم تا متوسط است. مشکلات در انجام کارهای پیچیده، برنامهریزی درازمدت و به خاطر سپردن یا به یاد آوردن اطلاعات جدید شایع است. امروزه مشخص شده است که اختلال عملکرد حافظۀ کاری، توجه، انطافپذیری ذهنی، عملکرد دید فضایی، فصاحت کلمه و عملکردهای اجرایی را هم شامل میشود. نشانههای روانی در 40% از بیماران مبتلا به پارکینسون بر حسب سن و میزان بروز زوال عقل وجود دارند و نشانههای زودرس آن، شامل توهمات بینایی شکل گرفته معمولاً به صورت دیدن انسان و حیوانات؛ همراه با سالم ماندن بصیرت بیمار هستند. اگرچه افسردگی و زوال عقل مهمترین عوامل خطر نشانههای روانی بیماری پارکینسون به شمار میآیند، غالباً ناشی از درمان دارویی بیماری مزبور و وابسته به مقدار مصرفی (دوز) دارو هستند . هذیانها گستردهتر از توهمات هستند زیرا مسئولیت سنگینتر را بر خانواده و مراقبان بیمار تحمیل میکنند. پیش درآمدهای این نشانههای روانی، از رفتارهای بی هدف همراه باطغیانهای توأم با تلوّن وگاهی غیر منطقی تشکیل میشوند.
منبع
برقی ایرانی،زیبا(1392)، اثر بخشی شناخت_رفتار درمانگری سالمندی(CBTO)بربهبود نشانههای مرضی، همبستههای شناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه پیام نور
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید