رابطه دلبستگی شکل گرفته دوران کودکی با ادراک از خدا

به اعتقاد صاحب نظران قسمت عمده ویژگی‌هاي شخصیتی منش وخصوصیات رفتاری هر فرد به تصویری که خود در ذهن دارد یعنی به خودپنداره وی بستگی دارد در پژوهش‌هاي جدید روانشناسی (خود پنداره)از جمله موضوعاتی است که توجه زیادی را به خود معطوف ساخته است وبه عنوان یک موضوع مهم در روانشناسی مطرح است.خود پنداره یا تصور از خود به عنوان ادراکات کلی که هر فرد از خود دارد تعریف مي‌ شود یعنی یک تلقی عینی از مهارت ها خصوصیات وتوانایی هایی که یک تلقی عینی از مهارت ها خصوصیات و توانایی هایی که فرد از خود دارد. با ارائه تعریفی دقیق تر معتقدند خود پنداره به مجموعه ای از احساسات وبرداشت‌هاي فرد از خویشتن اطلاق مي‌ شود که این خویشتن ادراک شدید به نوبه خود بر ادراک فرد از جهت وهم بر رفتار او تاثیر مي‌ گذارد بنابراین به طور کلی مي‌ توان گفت که منظور از خویشتن پنداری یا تصور از خدا مجموعه افکار واحساسات ونگرش هایی است که هر کس درباره خود پرورش مي‌ دهد.

از آنجایی که تصور هر فرد از خود وبه عبارت  دیگر مفهوم خود از افراد از همان سال‌هاي نخستین زندگی در ارتباط با والدین به ویژه مادر شکل مي‌ گیرد، مي‌ توان با اهمیت روابط دلبستگی در شکل گیری خود پنداره اشاره کرد . دلبستگی پیوند‌هاي عاطفی نسبتا پایداری است که میان کودکان و میان یک و تعداد بیشتری از افراد ایجاد مي‌ شود در ایجاد وتعیین کیفیت این پیوند عاطفی سه مفهوم قابل دسترس  بودن پا سخ دهنده بودن وتصویر مادرانه نقش یگانه ومنحصری ایفا مي‌ کنند. در واقع دلبستگی یک پیوند عاطفی با فرد دیگری است در جهت دریافت حس امنیت که این حس امنیت در طول زندگی افراد باقی مي‌ ماند.

روانشناسان بر این باورند که رابطه والد– فرزندی بیش از هر چیز دیگر مفهوم خود را تحت تاثیر قرار مي‌ دهد .(کلین )یکی از چهارچوب‌هاي مهم ارزیابی مولفه‌هاي روابط والد فرزندی نظریه دلبستگی است نظریه دلبستگی که ریشه در کارهای بالبی دارد فرض مي‌ کند که تجارب ارتباطی اولیه به ویژه با مراقبان اولیه منجر به تشکیل مدل‌هاي شناختی درونی از خود ودیگران در زمینه ارتباطی مي‌ شوند (رمضانی )در پژوهش‌هاي متعددی اشاره شده است. به گفته دیکی وهمکاران کودکان تصورشان از والدین را به دیدگاه خودشان وتصور از خودشان را که شبیه والدینشان است شبیه سازی مي‌ کنند به باور آنها کیفیت رابطه والد – فرزند که در فرزندان درونی شده به عنوان یکی از مولفه‌هاي نظام موثر روانی است که تصور از خود را شکل مي‌ دهد وقتی بزرگسالان جوان والدین نشان را حامي‌ قدرتمند و یا تنبیه کننده وسخت گیر تصور مي‌ کنند گویا تصور آنها از خودشان نیز به همین گونه است. اسچیرواعتقاد دارد ابعاد خود به طور قوی از والدین اثر مي‌ گذارد وهر چه براین نیمرخ تاثیر گذار باشد بر حوزه‌هاي خود از قبیل خود واقعی ایده ال ونا مطلوب نیز تاثیر دارد. مطالعه صادقی وهمکاران نیز نشان مي‌ دهد بین تصور از خود و تصور والدین ارتباطی معنی دار وجود دارد وسهم پیش بینی کننده متغیر تصور از والدین در پیش بینی تصور از خود با واریانس 34درصد است .

با توجه به پژوهش‌هاي فوق به نظر مي‌ رسد نظام دلبستگی از جمله عوامل پیش بینی کننده تصور از خود باشد.به هر حال علی رغم بررسی‌هاي فراوان ذکر شده راجع به رابطه دلبستگی و تصور از خود نقش عوامل واسطه ای دخیل در این رابطه اغلب مورد غفلت قرار گرفته است.در همین چهارچوب کرک و پاتریک و شیوردر بیشینه تحقیق خود توضیح دادند افرادی که شکل‌هاي دلبستگی آنان به صورت عاشق و مراقب بود. مایلند تصور از خودشان و در نهایت تصورشان از خدا به صورت عاشق و مراقب باشد. بدین ترتیب ادراک دوران کودکی از والدین پیش بینی کنند. تصور از خود و تصور از خداست.

هال گزارش کردند که تحقیقات نشان داده است تصور از خدا بخشی از بازنمایی جهان درونی است و در طبیعت فرد ریشه دارد.

هال نیز اظهار داشت که تصور از خدا بخشی از طرح واره دینی افراد در مورد خداست که به عنوان یک پایه شناختی برای تصور افراد از خدا بکار مي‌ رود.

پژوهش ها هم چنین نشان داده اند که کیفیت تصویر ذهنی از خدا مي‌ تواند در چگونگی شکل گیری مفهوم خود و تصویر ذهنی از خود تآثیر بگذارد.اما در مطالعات مذکور صرفآ رابطه هم بستگی مرتبه صفر دو متغیر مذکور بررسی شده و از آنجایی که تصور از خدا ناشی از فرایند انطباق و دلبستگی به والد مي‌ باشد نقش تبینی فرایند انطباق مذهبی بر رشد تحولی تصور از خدا ناشی از مدل‌هاي روانی از والد بر تصور از خود نادیده گرفته شده است.نکته حائز اهمیت منطق چگونگی رابطه بین دلبستگی به والد و تصور از خداست.به عبارتی روابط دلبستگی و مدل‌هاي روانی والد بر چگونگی تصورو ارتباط فرد با خود بسیار واضح و روشن است.

مطالعات کرک پاتریک که بحث دلبستگی به حوزه دین وارد کرده بود دریچه دیگری بر این مسآله گشود .

کرک،پاتریک معتقد است پناهگاه ایمنی که در شکل گیری دلبستگی نقش دارند دلبستگی نقش دارند پایه و اساس شکل گیری تصور از خدا نیز مي‌ باشد .

کرک و پاتریک اعتقاد دارد کودک بر پایه تجارب اولیه دلبستگی روان بند‌هاي شناختی– هیجانی مربوط به روابط فردی را گسترش مي‌ دهد که این تحول بعدها مي‌ تواند با یک تصویر دلبستگی فوق طبیعی همراه باشد این یافته مؤید فرضیه انطباقی کرک پاتریک است مبنی بر اینکه دیدگاه افراد از خدا همسان با ارتباط والد است که در مطالعه حاضر بین دلبستگی ادراک شده به والد و تصور از خدا در جهت تبین فرایند انطباقی کرک و پاتریک بررسی مي‌ شود.اگرچه در این راستا مطالعات متعددی در فرهنگ‌هاي مختلف انجام شده است و از مقیاس‌هاي متفاوت (مقیاس دلبستگی بزرگسال،مقیاس غیرنرم شده تصور از خدا) استفاده شده است.

منبع

شاهی وند ،مجتبی (1394) ،بررسی رابطه بین ادراک از خداو هویت اجتماعی در سبک زندگی دانشجویان و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد دره شهر ،پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی ،دانشگاه آزاد اسلامی ایلام

ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید