تعریف خوش بینی

علم روان شناسى كه در آغاز به جاى مطالعه سلامت روان به بررسى بيمارى روانى مى پرداخت تا مدت ها استعداد بالقوه آدمى براى رشد و كمال را ناديده مى گرفت. اما در سا ل هاى اخير، شمار روز افزونى از روان شناسان، به قابليت كمال و دگرگونى در شخصيت آدمى اعتقاد یافته اند. تصويرى كه روان شناسان مثبت گرا از طبيعت انسان به دست مى دهند خوش بينانه و اميدبخش است، زيرا آنها به قابليت گسترش، پرورش، شكوفايى و كمال انسان و تبديل شدن به آنچه در توان آدمى است، باور دارند. والش و همكارانش نشان داده اند در خبرنامه هاى سازمانى در چند دهه اخير، واژه هايى با رويكرد منفى مانند: برد و باخت، نارضايتى شغلى، غيبت از كار و … رشد چهار برابرى نسبت به واژه هاى مثبتى مانند شفقت، پرهيزكارى و … داشته است. بنابراین آشکار است که كه در حوزه سازمان و مديريّت، موضو ع هاى مثبت نسبت به موضو ع هاى منفى، مورد بى توجهى واقع شده اند. رهيافت جديد رفتار سازمانى مثبت از جنبش روا نشناسى مثبت به وجود آمده است. و تأكيد ويژه اى بر اتخاذ رويكر د هاى مثبت براى توسعه و مديريّت منابع انسانى در محيط هاى كارى دارد.

عبارت رفتار سازمانى مثبت توسط لوتانز به عنوان مثبت گرا و ظرفيت هاى روا نشناختى كه قابليت انداز ه گيرى و توسعه يافتن دارند و نيز به طور مؤثرى براى مديريّت بهبود عملكرد در محل كار، ابداع و معرفى شد.گفتنى است كه هر متغير روا نشناختى را نمى توان در مقوله رفتار سازمانى مثبت مورد توجه قرار داد. به عبارت ديگر، با در نظر گرفتن پنج معيار زير مى توان يك مؤلفه را در تعريف رفتار سازمانى مثبت گنجاند:

متكى بر نظريه و تحقيق باشد: اين معيار رفتار سازمانى مثبت را از ادبيات مبتنى بر نظريه، فاقد تحقيقات پشتيبان و عامه پسند بودن جدا مى كند. رفتار سازمانى مثبت داراى ساختار نظرى پايدار و يافته هاى تحقيقاتى اساسى و مستمر است.
معيار هاى معتبر: ساختار اين معيارها بايد قابل اتكا و داراى معيار هاى معتبر باشد.
در زمينه رفتار سازمانى نسبتاً منحصر به فرد باشد؛ بدين معنا كه از ساير مواردى كه در گذشته در مقوله رفتار سازمانى ارائه شده است، مانند خود ارزيابى هاى مثبت، تقويت مثبت و غيره، قابل تفكيك باشد.
باز براى پيشرفت: معيار قابليت توسعه بيان كننده آن است كه ساختار بايد به جاى آمادگى براى ثبات نسبى در بين حالت ها و زمان ها ، موقعيت محور (اقتضايى) و براى يا دگيرى ، تغييرو پيشرفت، باز باشد؛ به عبارت ديگر، حالت گونه باشد. مقصود از حالت گونه بودن، آن است كه آن متغير، نسبتاً منعطف و تغيير پذيرباشد؛ مانند خود باورى، اميدوارى، خوش بينى و ساز شكارى.
قابل مديريّت براى بهبود عملكرد: اين ضابطه مجدداً رفتار سازمانى مثبت را از روا نشناسى مثبت جدا مى نمايد. رفتار سازمانى مثبت مربوط به محل كار است و اينكه چگونه توانايى هاى روا نشناسى مثبت مى تواند براى بهبود عملكرد انسان، به طور خاص مديران و رهبران و نيزعموم منابع انسانى به كار رود.

در شيوه نگرش برخى روان شناسان، تغييرى بنيادى در حال تكوين است كه به جنبه سالم و مثبت طبيعت آدمى مى پردازد. اين رويكرد جديد كه آن را روان شناسى مثبت گرا نيز ناميده اند به تازگى در حوزه سازمان و مديريّت، توجه بسيارى از پژوهشگران را به خود جلب كرده و بدين ترتيب، جنبش جديدى با عنوان رفتار سازمانى مثبت و به تبع آن سرمايه روان شناختى را ايجاد كرده است. مفهوم جديدى كه به تازگى توسط لوتانز، از رفتار سازمانى مثبت، معرفى و برگرفته شده است، سرمايه روا نشناختى است. امروزه بسيارى از پژوهشگران بر اين باورند كه سرمايه روانشناختى سازمان ها مى تواند مزيت رقابتى پايدارى براى آنها فراهم كند. سرمايه روا نشناختى مثبت كه بر حالت ها و متغيرهاي مثبت قابل مديريت در رفتار كاركنان سازمان تأكيد مي كند، خود از جنبش روا نشناسي مثبت نشأت گرفته است. جنبش روانشناسي مثبت كه آغازگر آن، مارتين سليگمن بوده است، به جاي تأكيد بر بيماري ها و ناكارآمدي هاي ذهن انسان، بر چگونگي شكوفاسازي بيشتر ذهن هاي سالم تمركز مى كند. سرمايه روانشناختي كه نسل سوم سرمايه هاي انساني و اجتماعي است، مفهوم جديدي است. كه به تازگي در رفتار سازماني مثبت معرفي شده است. بسياري از صاحب نظران سازمان و مديريت، بر اين باورند كه مي توان سرمايه روا نشناختي را به عنوان منبع مزيت رقابتي پايدار براي سازمان ها در محيط هاي پر چالش امروزي در نظر گرفت.

خوش بینی سرشت یا گرایش و انتظارات خوش بینانه یعنی انتظار کلی مبنی بر اینکه در آینده بیشتر اتفاق های خوب اتفاق می افتد تا رویدادهای بد. مهارتی مبتنی بر انتظارات مثبت است که دیدگاه ما را نسبت به بهبود وضعیت آینده، محکم و خوش بین نگاه می دارد. به بیانی دیگر خوش بینی، توانایی زیرکانه نگاه کردن به زندگی و تقویت نگرشهای مثبت، حتی در صورت بروز بدبختی و احساسات منفی است. افراد خوش بین باور دارند که وقایع خوب فراوانند و درازمدت و وقایع بد محدود و موقتی یا گذرا هستند. حتی اگر راه حل یک مسأله کشف نگردد، آنها مطمئن هستند که بالاخره راه حل مزبور در جایی نهفته است و حداقل آنها می توانند تا حدی به کنترل این مشکل همت کنند. خوش‌بيني به يک انتظار تعميم‌يافته‌ اشاره دارد که فرد بر اساس آن احساس مي‌کند هنگام رويارويي با مشکلات، نتایج خوشايند رخ خواهد داد. اين انتظار بيشتر حيطه‌هاي مهم زندگي فرد را پوشش مي‌دهد. خوش‌بيني با ويژگي‌هاي روان‌شناختي گوناگوني رابطه دارد که هر کدام مي‌تواند نقشي در احساس رضايت از زندگي داشته باشند. به عبارت دیگر خوش بینی به عنوان تمایل یا انتظار همیشگی به دریافت و دستیابی به نتیجه مثبت تعریف می شود. زاویه تفکر مثبت از مثبت اندیشی و خوش بینی، بیانگر آن است که خوش بینی مستلزم تکرار عبارت هایی از تقویت کننده با خود است. سلیگمن و همکارانش(1383) خوش‏بینی را یک حالت شناختی می‏داند که به نحوه تفکر افراد درباره علت‏ها برمی‏گردد. وی این صفت را «سبک تبیین» می‏نامد که فرد بر اساس آن امور و رویدادها را به علل خاصی نسبت می‏دهد. مکس مور (1998) نیز خوش‏بینی را یک حالت شناختی به شمار آورده و آن را نوعی فکر سازنده و مؤثر می‏داند. خوش بيني نيز بنا بر نظر شییر و همكاران (2001) شامل انتظار كلي است كه همه ي چيزها در زندگي به خوبي پيش مي رود .

منبع

تعجبی، محمود(1395)، الگوی علّی احساس عدالت سازمانی با درگیری شغلی؛ آزمون نقش میانجی هویت سازمانی و خوش بینی، پایان نامه دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه ارومیه.

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید