« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »انواع فروشگاهها کدامند؟
از آنجایی که موضوع تحقیق شناسایی ابعاد تصویرذهنی از فروشگاهها میباشد، و مراحل اجرایی این بر روی سوپرمارکتها میباشد، جا دارد اشارهای به انواع فروشگاهها گردد. در این بخش از ادبیات تحقیق انواع خرده فروشیها معرفی میگردند و همچنین اشارهای به عمده فروشیها خواهد شد. در کتب و مقالات مختلف بازاریابی طبقهبندی متفاوتی از انواع خردهفروشی و عمدهفروشی ارایه شده است. به طور مثال: مهندس محمد بلوریان تهرانی در کتاب «بازاریابی و مدیریت بازار» خردهفروشیها را به فروشگاههای بزرگ، فروشگاههای زنجیرهای، سوپرمارکتها، فروشگاههای ارزان قیمت، مراکز خرید، فروش از طریق پست تقسیم نمودند.
دکتر حسن اسماعیل پور در کتاب «مبانی مدیریت بازاریابی» خرده فروشیها را از نظر میزان خدمت یا سرویس به خرده فروشی سلف سرویس، خردهفروشی سرویس کامل، خردهفروشی سرویس محدود تقسیم نمودند و همینطور خردهفروشیها را از نظر گروه محصولاتی که عرضه میکنند به فروشگاههای ویژه، دپارتمان استور، فروشگاههای بزرگ، سوپرمارکت، فروشگاه ساده، ابر فروشگاه، فروشگاههای تخفیفدار، خردهفروشان زیر قیمت و فروشگاههای زنجیرهای تقسیم نمودند. بلیس در کتاب «اصول بازاریابی» خردهفروشیها را به نه گروه تقسیم نمود. از آن جمله: فروشگاههای محلی، فروشگاههای بسیار بزرگ، فروشگاه های بزرگ، سوپر مارکت ها، فروشگاههای متنوع، فروشگاههای تخفیف دهنده، فروشگاههای گوشه بازار، بنکدار، مرکز فروش کالا از طریق کاتالوگ هستند.
خرده فروشی
خردهفروشي تمام فعاليتهاي فروش مستقيم كالا يا خدمات است به مصرف كننده نهايي براي مصارف شخصي و غيرتجاري. خرده فروشی پل اصلی بین تولید کننده و مصرفکننده نهایی میباشد. بسياري از موسسات، از جمله توليدكنندگان، عمدهفروشان و خردهفروشان، به خردهفروشي اشتغال دارند ولي خردهفروشي عمدتا توسط خردهفروشان انجام ميشود.اگر چه قسمت اعظم خرده فروشي در فروشگاههاي خرده فروشي انجام ميشود، اما در سالهاي اخير، خرده فروشي غيرفروشگاهي، نظير فروش پستي، تلفني، خانه به خانه، با ماشينهاي فروش اتوماتيك و ابزار و وسايل الكترونيكي بيشمار، رشد بسيار قابل توجهي داشته است.
انواع خرده فروشی
موسسات خردهفروشی بسیار متنوع هستند و اشکال جدید آن هم همواره در حال ظهور است. خردهفروشیها را از نظر شکل و حجم فعالیت، میتوان به گروههای مختلف تقسیم نمود. اسماعیل پور، خرده فروشیها را به دو دسته کلی خردهفروشی فروشگاهی و خردهفروشی غیرفروشگاهی طبقهبندی کرده است. در این تحقیق انواع مختلف خردهفروشی فروشگاهی توضیح داده خواهد شد، همچنین اشارهای به خردهفروشیهای غیرفروشگاهی خواهد شد.
- خرده فروشی فروشگاهی
امروزه به علت مهاجرت بيرويه به شهرها و گسترش شهرنشيني، جوامع شهري بيش از پيش دچار پيچيدگي شدهاند، اين ويژگي در ايران از رشد بيشتري برخوردار بوده و باعث رشد قارچگونهي واحدهاي خردهفروشي فاقد جايگاه قانوني در گوشه كنار شهر شده است كه به علت سود آوري اين بخش هر روز شاهد افزايش تعداد آنها هستيم كه بالطبع بر مشكلات شبكهي توزيع بيش از پيش دامن ميزند. به منظور كوتاه نمودن دست اين افراد از مكانيزم بازار و براي نظارت بهتر و ايجاد رقابت، كارشناسان اقتصادي، طرح واحدهاي بزرگ خردهفروشي را ارائه نمودهاند. اين واحدهاي بزرگ به صورت زنجيرهاي تحت يك مديريت واحد ميتوانند به تدريج ساختار سنتي بازار را تغيير داده و از مسائل و مشكلات سيستم توزيع بكاهند .
امروزه مصرفکنندگان کالاها و خدمات مورد نیاز خود را از فروشگاه های مختلف و متنوعی خریداری میکنند. فروشگاههاي خردهفروشي اشكال و اندازههاي متفاوتي دارند و به طور دائم انواع جديد خرده فروشي نيز در حال ظهور است. فروشگاههاي خرده فروشي را ميتوان بر حسب يك يا چند مشخصه طبقهبندي كرد از جمله: سطح خدمات ارائه شده توسط فروشگاه، نوع كالاهايي كه در فروشگاه براي فروش عرضه ميشود، سطح نسبي قيمتهاي فروش، نحوه كنترل مجاري فروش و نحوه گردهمايي آنها (كاتلر). مهمترین نوع فروشگاههای خردهفروشی را میتوان از نظر گروه محصولاتی که عرضه میکنند و یا خط محصول به فروشگاههای ویژه، دپارتمان استور، فروشگاههای بزرگ، سوپرمارکتها، فروشگاههای ساده، ابر فروشگاهها، فروشگاههای تخفیفدار، خرده فروشان زیر قیمت و فروشگاههای زنجیره ای تقسیم کرد و از نظر میزان خدمت یا سرویس به خرده فروشی سلف سرویس، خرده فروشی سرویس کامل، خرده فروشی سرویس محدود تقسیم نمود .
فروشگاههای ویژه: این قبیل فروشگاهها، یک گروه یا بخشی از یک گروه محصول خاص را که طبیعت مشترکی دارند عرضه میکنند، مثل کتاب فروشیها، فروشگاههای وسایل ورزشی، گل فروشیها و غیره. فروشگاههای ویژه را میتوان به سه دسته تقسیم کرد: فروشگاه های ویژه ای که یک گروه از کالا را ارایه میدهند مثل فروشگاه پوشاک؛ فروشگاه هایی که بخشی از یک گروه کالا را ارایه میدهند مانند فروشگاه پوشاک مردانه و فروشگاه فوق تخصصی که فقط یک کالای خاص را ارایه میدهند مانند فروشگاه کفش مردانه .
دپارتمان استور: دپارتمان استورها بنگاههای خردهفروشی هستند که اغلب بخشی از زنجیره فروشگاههایی میباشند که کالاهای متنوعی را که توسط یک دپارتمان سازماندهی شده است، به فروش میرسانند. دپارتمان استورها یا فروشگاههای بزرگ معمولاً محصولات بسیار متنوعی را عرضه میکنند. دپارتمان استورها بنگاه های خرده فروشی هستند که با ارائه بخش وسیعی از محصولات و کالاهای بادوام، نیازهای شخصی و محلی مصرفکنندگان را پوشش داده و در عین حال کالاهای چندگانه با قیمت های متنوع در زمینه محصولات مختلف را به مصرفکنندگان پیشنهاد میدهند. مسئولیت هرگروه محصول، با یک دپارتمان است که دارای مأمورین خرید متخصص برای آن گروه کالا میباشند. معمولاً فروشگاههای بزرگ محصولاتی همچون پوشاک، اثاثیه منزل و لوازم خانگی را ارایه میدهند.
فروشگاههای بزرگ: فروشگاههای بزرگ چندین خط کالا برای فروش در اختیار دارند .هایپرمارکت که ترکیبی است از سوپرمارکت، فروشگاههای ارزان و انبارهای خرده فروشی محصولات غذایی و روزمره را به همراه محصولاتی از قبیل اثاثیه منزل، لوازم خانگی، پوشاک و بسیاری از اقلام دیگر به فروش میرساند.
سوپر مارکتها: سوپرمارکتها، خردهفروشان بزرگی هستند که دارای ویژگیهایی به شرح زیر میباشند: حجم فروش زیاد، هزینه عملیاتی نسبتاً کم، حاشیه سود کم، سلف سرویس که محصولات غذایی و محصولات مورد نیاز روزمره خانواده را عرضه میکنند .حجم فروش در این فروشگاهها بالاست و هدف آنها تامین نیازهای مصرفکننده در زمینه مواد غذایی، شویندهها و کالاهایی است که در منزل مورد استفاده قرار میگیرد.
فروشگاههای ساده: این قبیل فروشگاهها به لحاظ هزینه عملیاتی بیشتری که دارند، قیمت محصولاتشان گرانتر از سوپرمارکتها میباشد، ولی به لحاظ راحتی زیادی که برای مصرف کنندگان پرمشغله فراهم میآورند، تعدادشان رو به فزونی است. در ایران فروشگاههای ساده شامل خواروبار فروشی، میوه فروشی، قصابی، و اکثر فروشگاههایی از این قبیل میشود.
ابر فروشگاه: ابر فروشگاه به فروشگاهی میگویند که تقریباً دو برابر اندازه یک سوپرمارکت معمولی (مثل سوپر مارکت شهروند و یا رفاه) است و انواع محصولات غذایی و غیرغذایی را ارایه میدهد. در این نوع فروشگاه خدماتی از قبیل خشک شویی، عکاسی، تعمیرات و غیره نیز انجام میپذیرد .
فروشگاههای تخفیفدار: اغلب این فروشگاهها خواروبارفروشیها هستند، که حداقل طبقه محصول را با قیمتهای بسیار پایین عرضه میکنند. دکوراسیون این فروشگاهها در حد ابتدایی است. در این فروشگاهها نمایش کالا معمولاً وجود ندارد و درصد سود آنها پایین و حجم فروش آنها بالاست. کالاهای استاندارد را در سطح قیمت فروش پایینتر میفروشند.
خردهفروشان زیر قیمت: خردهفروشی زیر قیمت، به خرده فروشی اطلاق میگردد که محصولات را زیر قیمت عمده فروشی خریداری میکند و پایینتر از قیمت خرده فروشی نیز آنها را به فروش میرساند. این خردهفروش اغلب محصولات اضافی تولیدکنندگان و یا محصولاتی را که دارای نواقصی میباشند و یا محصولاتی که فصل آنها گذشته است را زیر قیمت خریداری کرده و پس از رفع نواقص، آنها را با قیمتی خیلی کمتر از قیمت فروشگاه های معمولی در اختیار مشتریان قرار میدهند .
فروشگاههای زنجیرهای: با گسترش فناوري در حوزههاي توليد و توزيع كالا و نيز تنوع سلايق مشتريان و اهمیت یافتن بازاريابي محصولات و گسترش رقابت براي فروش، شيوه هاي توليد و توزيع دگرگون شدهاند. در راستاي همين پويايي سيستم توزيع بوده است كه ايجاد و گسترش فروشگاههای زنجیرهای در جهان گسترش يافته است.
فروشگاههای زنجیرهای از چند فروشگاه خردهفروشی تحت مالکیت مشترک و متمرکز تشکیل میشوند. وظایف و کارکردهای عمده یک فروشگاه زنجیرهای (خرید، تبلیغات، اجاره و …) توسط یک واحد فرماندهی مرکزی یا یک مدیریت مرکزی کنترل میشوند. مالکیت زنجیرهای، به صورت شرکت سهامی )متمایز از مشارکت، و شرکت سهامی خانوادگی) برجستهترین مشخصه فروشگاههای زنجیرهای است. فروشگاههای زنجیرهای یکی از نهادهای توزیع است که پس از پیدایش، مسیری اگرچه غیریکنواخت، اما تکاملی را طی کرده است، به طوری که فروشگاههای زنجیرهای کنونی ترکیبی از انواع روشهای نوین توزیع است. اهداف اولیه شکلگیری این فروشگاه ها عمدتاً اقتصادی بوده و به علت وجود حاشیه سود بالا بوده است که افراد، اقدام به تأسیس فروشگاههای زنجیرهای میکردند.
ولی به تدریج این نهاد نوین توزیع نشان داد که علاوه بر سودآوری (برای صاحبان سهام در بخش خصوصی)، برای جامعه نیز مزایای عمدهای به ارمغان میآورد و این سبب شده که امروزه دولت مردان ساخت و توسعه این فروشگاه ها را بیشتر تشویق و تبلیغ کرده و یا خود متولی ساخت این فروشگاهها باشند. رمز پیدایش و موفقیت این فروشگاهها، صرفه جویی در مخارج توزیع و فروش، هزینههای بازاریابی و تبلیغات، انبارداری، بیمه و حتی هزینه های حسابداری و کنترل است.از آنجایی که در فروشگاههای زنجیرهای انواع گوناگون محصول به فروش میرسد لذا از منظر مدیریت این قبیل فروشگاهها، وفاداری به فروشگاه از موضوعیت و اهمیت بیشتری نسبت به وفاداری به محصول پیدا میکند. به عبارت دیگر مدیران فروشگاههای زنجیرهای و از این قبیل، بیشتر به دنبال مشتریان وفادار به فروشگاه هستند تا مشتریان وفادار به محصول.
خردهفروشی سلف سرویس: خردهفروشی به صورت سلف سرویس روشی است که در آن مشتریان ترجیح میدهند خودشان کالای مورد نظر را انتخاب کرده و آن به پای صندوق بیاورند و بدین ترتیب بتوانند کالا را با قیمت ارزانتری خریداری نمایند .
خردهفروشی سرویس محدود: این خردهفروشیها فروشندگانی را در استخدام خود دارند که میزان خدماتشان در حد بالایی نبوده و سرویس مختصری ارایه میدهند.
خردهفروشی سرویس کامل: این فروشگاهها خدمات زیادی را در حین فروش و یا پس از آن به خریداران خود ارایه میدهند. این خرده فروشیها فروشندگانی را در استخدام خود دارند که به مشتریان در تمام فرایند یافتن کالا، مقایسه و انتخاب آن یاری میرسانند. مشتریانی که مایلاند به آنها خدمت شود این گونه فروشگاهها را ترجیح میدهند .
- خردهفروشی غیرفروشگاهی
کاتلر خردهفروشی غیرفروشگاهی را اینگونه شرح میدهد: اگر چه اکثر کالاها و خدمات در فروشگاهها به فروش میرسند، اما رشد خرده فروشی غیرفروشگاهی بیشتر از رشد خرده فروشی فروشگاهی بوده است، به طوری که 12% خریدهای مصرفی از این طریق انجام میگیرد. خردهفروشی غیرفروشگاهی خود به چهار نوع مختلف تقسیم می شود. از جمله انواع فروشگاه غیرفروشگاهی می توان به: فروشندگی مستقیم، بازاریابی مستقیم، فروش اتوماتیک و خرید خدمات اشاره نمود. به نظر بعضی از آگاهان تا پایان قرن بیستم کانالهای غیرفروشگاهی نظیر خرید از طریق سفارش پستی، خرید با تلویزیون و خرید خانگیکامپیوتری از طریق اینترنت یک سوم خردهفروشی کالاهای عمومی را به خود اختصاص خواهند داد.
در بازاريابى مستقيم، براى تأثير بر مصرفکنندگان از وسايل مختلف ارتباط‌جمعى استفاده مى‌شود. در اين نوع بازاريابي، معمولاً از مصرفکنندگان انتظار واکنش مستقيم مى‌رود. تبليغات انبوه، تعداد نامشخصى از مردم را پوشش مى‌دهد. فروش خانه‌به‌خانه که يکصد سال پيش با دوره‌گردى آغاز شد، هم‌اکنون به يک صنعت عظيم تبديل شده است که به فروش مستقیم معروف است. در حال حاضر بيش از 600 شرکت در آمريکا محصولات خود را در منازل، ادارات يا از طريق مهمانى‌هاى فروش خانگى مى‌فروشند.
فروش اتوماتيک پديده جديدى نيست. مصريان ۲۱۵ سال قبل از ميلاد مسيح آب مقدس را با وسايلى که با سکه کار مى‌کرد به‌دست مى‌آوردند. اين روش فروش پس از جنگ جهانى دوم رونق دوباره يافت. امروزه با بهره‌گيرى از تکنولوژى عصر فضا و کامپيوتر، طيف گسترده‌اى از کالاهاى راحتى نظير سيگار، نوشيدنى‌هاى مختلف، شکلات، روزنامه، مواد غذايي، انواع خوراکى‌هاى سرپايي، جوراب، لوازم آرايش، کتب جلد کاغذي، تى‌شرت، بيمه‌نامه، پيتزا، نوار ويدئويى و ويدئوکاست و حتى واکس کفش و کِرم ماهى‌گيري، به‌طور اتوماتيک به فروش مى‌رسند.
عمده فروشی
عمدهفروشی شامل همهی فعالیتهایی میشود که برای فروش کالا به کسانی که مصرفکننده نهایی نیستند، انجام میگیرد. در عمده فروشی خریدار، کالا را برای فروش مجدد یا کاربری تجاری، خریداری میکند . عمدهفروشی در برگیرنده فروش و عملیات مربوط به فروش محصولات و خدمات به خریدارانی است که هدفشان فروش مجدد یا مصارف تجاری است. مهمترین وظایف عمده فروشان عبارت است از:
- فروش و ترفیع
- خرید و جور کردن محصولات
- خرید در حجم زیاد و تقسیم به مقادیر کوچک
- انبارداری
- حمل و نقل
- تامین منابع مالی
- تحمل ریسک
- اطلاع رسانی بازار
- خدمات و مشاوره مدیریت
عمدهفروشان را میتوان به سه گروه اصلی تقسیم کرد: عمدهفروشان تجاري، دلال و کارگزاران، دفاتر و شعبات فروش تولیدکنندگان.
عمدهفروشان تجاري: عمدهفروشان تجارى واحدهاى تجارى مستقلى هستند که مالکيت کالاى مورد معامله در اختيار ايشان است. اين دسته از عمدهفروشان، بزرگ‌ترين گروه عمدهفروشان را تشکيل مى‌دهند.50% از کل عمده‌فروشى توسط همين عمدهفروشان انجام مى‌شود. عمدهفروشان تجارى خود شامل دو نوع اصلى عمدهفروشان با خدمات کامل و عمدهفروشان با خدمات محدود مى‌شوند. عمدهفروشان با خدمات کامل خدمات کاملى را به خريداران خود ارائه مى‌دهند نظير خريد کالا، استفاده از پرسنل فروش، فروش اعتباري، تحويل کالا و خدمات مديريتي. عمدهفروشان با خدمات محدود به فروشندگان کالا و مشتريان خود، خدمات کمترى را ارائه مى‌کنند.
دلالان و کارگزاران: دلالان و کارگزاران مالک کالاى مورد معامله نيستند و فقط انجام بعضى از امور برعهده ايشان واگذار مى‌شود. وظيفه اصلى دلالان و کارگزاران، مساعدت در امر خريدوفروش است. آنها به ازاى خدمات خود و بسته به قيمت فروش، پولى تحت عنوان حق‌العمل دريافت مى‌کنند. دلالان و کارگزاران نيز مانند تجار عمده‌فروش يا در نوع کالا يا در نوع مشترى تخصص مى‌يابند.
دفاتر و شعبات فروش: يک دسته اصلى عمده‌فروشى نوعى است که انجام عمده‌فروشى به‌جاى عمدهفروشان مستقل برعهدهٔ فروشندگان يا خريداران دفاتر و شعبات فروش توليدکنندگان است. توليدکنندگان غالباً براى اعمال کنترل بيشتر بر موجودى‌هاى جنسي، فروش و انجام تبليغات پيشبردي، دفاتر و شعبات فروش براى خود داير مى‌کنند. شعبات فروش داراى موجودى جنسى هستند و بيشتر در زمينه صنايعى نظير الوار و وسايل و قطعات يدکى اتومبيل فعاليت دارند. دفاتر فروش، اما، فاقد موجودى جنسى بوده و عمدتاً در صنايع خشکبار و اقلام متفرقه فعاليت مى‌کنند.
کاتلر این گونه بیان می کند: عمده فروشان هم مانند خرده فروشان باید درباره بازارهای هدف خود، ترکیب کالا و خدمات، قیمت گذاری، فعالیت های پیشبردی و مکان خود تصمیمگیری کنند. موفق ترین عمده فروشان آنهایی هستند که خدمات خود را با نیازهای فروشندگان کالا و مشتریان هدف خود تطبیق میدهند و آنهایی که علت وجودی خود را مفید بودن برای کانال میدانند.
منبع
عبدالهي، فاطمه(1394)، تاثير ترفيعات، محيط حاكم بر خرده فروشي، پايان نامه كارشناسي ارشد، مديريت اجرايي، دانشگاه پيام نور
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید