« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »نظریه خودتعیین‌گریی ونظریه هفت مرحله‌ای چیکرینگ
نظریه خودتعیین‌گریی
نظریه خودتعیین‌گریی : در اواخر سال 1960 با کار دسی و ریان آغاز گردید. این نظریه،نظریه‌ای کلان است که شامل خرده نظریه بوده و هر کدام برای توضیح مجموعه‌ای از پدیده‌های انگیزشی شکل یافته است که از تحقیقات آزمایشی و میدانی پدید آمده‌اند، گسترش داده شده است که شامل موارد زیر است:
نظریه ارزیابی شناختی : مربوط به انگیزش درونی است. انگیزشی که متکی است بر رضایت از رفتاربه خاطر خود رفتار. این نظریه خصوصاً تاثیرات بافت‌های اجتماعی را برانگیزش درونی عنوان می‌کند.
نظریه یکپارچه سازی ارگانیزمی: این نظریه خرد، موضوع انگیزش برونی را در اشکال مختلف با ویژگی‌ها، عوامل و عواقب آن عنوان می‌کند.
نظریه جهت‌گیری علیت: تفاوت‌های فردی را در گرایش به هدایت شدن به سمت محیط‌ها و تنظیم رفتاری به طرق مختلف شرح می‌دهد.
نظریه نیازهای بنیادی روانشناختی: به شرح و تفضیل مفهوم نیازهای تکاملی و روانشناختی و ارتباطش با بهزیستی و سلامت روان و انگیزش می‌پردازد. این نظریه استدلال می‌کند که بهزیستی و عملکرد بهینه مبتی بر خودمختاری،شایستگی، و ارتباط است.
نظریه محتوای هدف: تمایز بین اهداف بیرونی ودرونی و تاثیرشان برانگیزش و سلامت را بسط می‌دهد.
نیازهای روانشناختی: هر وقت که فعالیتی نیازهای روانشناختی ما را فعال می‌کند، به آن علاقه مند می‌شویم. وقتی که فعالیتی نیازهای روانشناختی ما را ارضا می‌کند، احساس خشنودی می‌کنیم. بنابراین، ما از احساس علاقه و خشنودی خودمان آگاه هستیم : یعنی، من تنیس بازی می کنم چون این کار تفریح است، اما علت انگیزشی مشغول شدن در محیط مان این است که نیازهای روانشناختی ما را فعال و ارضا می‌کند. بازی کردن، حل کردن معماها، و پذیرفتن چالشها به این علت کارهای جالبی هستند که عرصه‌ای را برای فعال و ارضا کردن نیازهای روانشناختی ما تأمین می‌کنند.نیازهای روانشناختی، کیفیت متفاوتی دارند. انرژی حاصل از نیازهای روانشناختی، پیشتازانه است. نیازهای روانشناختی، تمایل به جستجو کردن محیطی را در ما ایجاد می‌کنند که انتظار داریم بتواند این نیازهای ما را پرورش دهد.
نظریه هفت مرحله‌ای چیکرینگ:
تئوری هفت مرحله‌ای جیکرینگ نخستین بار در سال1969 منتشر شده است. این تئوری در سال 1993 توسط خود چیکرینگ و با کمک لینداریزر مورد بازنگری و بروزرسانی شد. ویرایش 1993 شامل مراحل زیر است:
- افزایش صلاحیت
- مدیریت عواطف
- تغییر موضع از خودمختاری به وابستگی متقابل
- توسعه روابط بین‌فردی شکوفا
- کشف هویت
- توسعه اهداف
رشد یکپارچگی
رشد صلاحیت: شامل ویژگی‌های فکری، فیزیکی، و بین‌فردی می‌باشد. سطح فکری صلاحیت شامل کاربرد ذهن فرد در خلق مهارت با استفاده از اندیشه تحلیلی و جامع در قبال تجربیات زندگی. بخش فیزیکی شامل موفقیتهای ورزشی و هنری می‌باشد و ویژگی‌های بین فردی حاوی مهارتهای شنیداری، فهم، ارتباط و اجرای روایط متفاوت می‌باشد.
مدیریت عواطف: کسب آگاهی از اضطراب، شرمندگی، استرس،نگرانی و دیگر عواطف…..ویافتن روشهای برای مدیریت آنها معیارهای کلیدی برای بررسی این مرحله به حساب می‌آید.
تغییر از خودمختاری به وابستگی متقابل: انتقال از خودمختاری به سمت وایستگی متقابل نیازمند استقلال عاطفی و ابزاری است. استقلال عاطفی زمانی رخ می‌دهد که فرد رهایی از گروه پشتیبان را برای رسیدن به اهداف زندگی و بیان نقطه نظرات خویش بپذبرد، استقلال ابزاری زمانی خود را نشان می‌دهد که فرد قادر است تا فعالیتها را سازماندهی نموده و بیاموزد که چگونه مسائل را بطور مستقل حل و فصل کند.
روابط بین فردی پیشرفته: این مرحله شامل:
- تحمل و ارزیابی تفاوتها
- ظرفیت صمیمیت. آستانه تحمل هم بین‌فردی است وهم بین فرهنگی. پذیرش فهم و شناخت یک فرد برای ویژگی‌های که در اختیار دارد یک افزایش در آستانه تحمل است. ظرفیت مرحله صمیمیت حاوی تغییر از یک میزان معنادار وابستگی به سایرین به سمت یک وابستگی متقابل بین افراد در محیط مربوطه است.
- کشف هویت: این مرحله به این خاطر اهمیت دارد که حاوی رشد و توسعه‌ای است که در چهار مرحله قبل رخ می‌دهد.رشد هویت شامل موارد زیر است: انطباق با بدن و ظاهر،انطباق با جنس و جهت‌گیری جنسی، مفهوم خود در زمینه فرهنگی، شفاف‌سازی خودشناسی از طریق نقش‌ها و سبک زندگی، مفهوم خود در واکنش به بازخورد حاصل از ارزشیابی سایرین، پدیرش خود و عزت نفس، و پایداری و انسجام شخصی.
- رشد هدف: توسعه یک هدف برای اینکه چرایک فرد در دانشگاه حاضر می‌شود به اهداف شغلی، خواسته‌های ذهنی، تعهد به خانواده و جنیه‌های زندگی فرد وابسته است.
- رشد یکپارچگی: یکپارچگی برای عقاید، ارزش ها، و اهداف فرد باید کشف گردد. ضمناً تفکر در مورد عقاید و نقطه نظرات دیگران، تمایل به حفظ احترام به خود ضمن نظارت بر رفتار خویشتن در رشد دانشجویان اهمیت بسزایی دارد.
منبع
سلگی لرستانی،مختار(1393)، هنجاریابی و بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه رشد خودمختاری، پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشگاه آزاداسلامی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید