عوامل حمایتی  تاب­آوری

افراد تاب آور سازگاري فردي بالایی با عوامل استرسزاي محیطی در زندگیشان دارند. شایستگی یا سازگاري انسان ترکیب تعامل میان زمینه / بوم شناختی و رشد ارگانیزم است. با این وجود، تاب­آوري ماهیتی چندگانه دارد، ممکن است فرد در یک بعد تاب­آور باشد، اما در ابعاد دیگر تاب­آوري نداشته باشد. در یک مطالعه که به وسیله­ي کافمن و همکارانش بر روي کودکان با تاب­آوري تحصیلی بالا که سابقه­ي مواجهه با سوء رفتار را داشته­اند، نشان می­دهد که تنها 21 درصد از آنها تابآوري اجتماعی نشان دادند. تاب­آوري از مشکلات روانشناختی در جوانان و نوجوانان پیشگیري می­کند و از آنها در برابر تأثیرات روانشناختی حوادث مشکل­زا محافظت می­کند.

در سطح فردي، بررسی­هاي اخیر نشان داده است که نگرش مذهبی و امید به آینده بعنوان پتانسیل­هاي حمایتی براي تاب­آوري می­باشند. چندین تحقیق نشان داده است که مذهبی بودن در نوجوانان احساس هدفمندي ایجاد می­کند و برخی از نوجوانان علیرغم اینکه با مشکلاتی روبرو هستند از ایمانشان براي ایجاد امید به بهبود شرایط در آینده بهره می­برند .

محیط خانوادگی در تاب­آوري می­تواند یک عامل کلیدي باشد. خانواده از طریق فراهم کردن محیط حمایتی و منسجم در تاب­آوري فردي مؤثر است. در چندین مطالعه به نقش فرآیندهاي خانواده به عنوان عامل حمایتی تأکید شده است. به عنوان مثال، روتر دریافت که ارتباط خوب نوجوان حداقل با یکی از والدین، او را در برابر بروز برخی رفتارهاي پرخطر مقاوم می­کند.

پرکینز و جونز، دو عامل خانوادگی را مطرح کردند:

• حمایت خانوادگی
• تعامل مثبت والدین با فرزندان.

عوامل فراخانوادگی مثل ارتباط مثبت با افرادي خارج از محیط خانواده، وجود جو مثبت در مدرسه، انجام فعالیت­هاي فوق برنامه، الگوهاي مناسب همسالان و وجود یک حامی بزرگسال براي نوجوانانی که قربانی رفتارهاي پرخطر بوده­اند نیز به عنوان عوامل حفاظتی تعریف شده­اند، مشخص شده است که وجود حامی بزرگسال در خارج از خانواده به نوجوانانی که در محیط خانواده شرایط نامناسبی را تجربه کرده­اند، در ایجاد احساس خوشبینی و وابستگی کمک می­کند. جدیداً نتایج پژوهش بلوم و همکارانش نشان داد که نوجوانانی که ارتباط خوبی با مدرسه داشتند کمتر درگیر رفتارهاي انحرافی، حاملگی و تجربه­ي استرس روانی شدند. تجربه­ي مثبت در مدرسه به خصوص وقتی نوجوانان در خانه تجارب ناراحت­کنندهاي همچون مورد سوء استفاده قرار گرفتن و بی­توجهی والدین داشته باشند، مهم است.

احساس هدفمندي و نگرش مذهبی از جمله عوامل حمایتی در تاب­آوري هستند. معنویت، نیاز فرا رفتن از خود در زندگی روزمره و یکپارچه شدن با کسی غیر از خود فرد است. این آگاهی ممکن است به تجربه­اي فراتر از خود منجر شود. ایمونز معنویت را بر اساس تعریف گاردنر از هوش مطرح کرده است. وي معتقد است که معنویت شکلی از هوش است که عملکرد و سازگاري فرد را پیش­بینی کرده و او را در حل تاب­آوري ريشه در برخي از نظريه­هاي روان شناسي دارد. توجه فرويد به توانايي انسان جهت تفوق بر شرايط ناگوار ، مفهوم دلبستگي بالبي، مدل «تاب آوري من» بلاك و سازوكارهاي دفاعي وايلانت . مفاهيمي مانند علاقه اجتماعي، اشتباه­هاي اساسي، شجاعت ناكامل بودن و دلگرم سازي در نظريه آدلروهمكار او،درايكورس،جايگاه انتظارات خودكارآمدي درتعيين رفتارانطباقي و ميزان تلاش و مقاومت فرد درمواجهه با موانع وشرايط ناگواردرنظريه بندورا .نقش نظام باورها ونگرشهاي فردازنظراليس وبك،نقش ارزيابي­هاي شناختي در كنار آمدن فرد از ديدگاه لازاروس و فولكمن .

ديدگاه روش­هاي بوم­شناختي برونفن برنر و روشي كه عوامل و لايه­هاي مختلف بر فرد و به ويژه كودك تأثير مي­گذارند، سبك تفكر و تبيين افراد از ديدگاه سليگمن  و در نهايت، نقش معنا دادن به زندگي براي باقي ماندن در شرايط ناگوار براساس نظر فرانكل ،كونقطه پيوند اين نظريه­ها با مفهوم تاب­آوري است.

منبع

یکتایی،فرحدخت(1393)، اثربخشی آموزش تاب­آوری روانی بر کیفیت زندگی و امید به زندگی مادران کودکان ناشنوا،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی رشت

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید