وجه نقد و چارچوب نظری

 هیأت تدوین استانداردهای حسابداری مالی نسبت به ضرورت تهیه و افشای اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد دارای موضع گیری صریح و روشن می باشد.این موضع با تعریف نیازهای استفاده کنندگان بالقوه از اطلاعات مالی آغاز می‌گردد.فرض شده است که تصور سرمایه گذاران ، وام دهندگان و کارکنان از بنگاه ، منبعی از وجه نقد است که منجر به تقسیم سود ، پرداخت بهره ، افزایش در ارزش بازار اوراق سرمایه ، باز پرداخت وام‌ها ، پرداخت بهای کالا و خدمات و یا حقوق و دستمزد می‌گردد.

 از آنجایی که اهداف سه‌گانه گزارشگری مالی عبارتند از : 1) گزارشات مالی باید به نحوی تهیه شود که نیاز اطلاعاتی سرمایه گذاران فعلی و بالقوه ، بستانکاران و سایر تصمیم گیرندگان سرمایه گذاری را فراهم کند. 2) اطلاعاتی که درباره منابع و تغییرات در منابع موسسه را گزارش نماید. 3)اطلاعات مفیدی درباره جریآن های نقدی آتی گزارش نماید. به همین لحاظ،هدف اصلی گزارشگری مالی که منعکس کننده علایق مشترک همه استفاده کنندگان بالقوه صورت‌های مالی است.بر روی توانایی بنگاه در تأمین جریآن های نقدی مطلوب متمرکز گردیده است.

بیانیه شماره (1) مفاهیم حسابداری مالی در این زمینه گفته است: گزارشگری مالی باید اطلاعاتی در مورد چگونگی تحصیل یا پرداخت وجه نقد ، استقراض و بازپرداخت آن ،معاملات مربوط به حقوق صاحبان سرمایه شامل تقسیم سود نقدی و سایر موارد توزیع منافع بنگاه بین صاحبان آن و سایر مواردی که ممکن است بر نقدینگی و قدرت پرداخت دیون آن تأثیر می‌گذارد، فراهم نماید. اطلاعات مربوط به جریآن های نقدی یا سایر جریآن های وجوه می‌تواند در آشنایی با عملیات بنگاه ، ارزیابی فعالیت‌های تأمین مالی ، ارزیابی نقدینگی ،قابلیت پرداخت دیون و تفسیر اطلاعات تهیه شده مفید و سودمند باشد. وجهی رد و بدل نشده اما از جمله رویدادهایی است که می‌باید در صورت منابع و مصارف وجوه منعکس می‌شد.

مدیریت نقدینگی ، توانایی واریز بدهی ها و انعطاف پذیری

نقدینگی عبارت است از توانایی نسبی در تبدیل دارایی ها به وجه نقد می باشد و گاهی اوقات به عنوان میزان نزدیکی دارایی ها به وجوه نقد قلمداد می شود و همچنین به ارتباط بین بدهی های کوتاه مدت و اقلام نقد و نزدیک به نقد نیز اطلاق می‌گردد.توانایی واریز تعهدات در مفهوم وسیع‌تر به توانایی وصول وجه نقد یا داشتن وجوه قابل دسترسی جهت هر هدف که ممکن است از طرف موسسه مورد نیاز باشد اطلاق می‌گردد.در معنای دقیق‌تر توانایی در پرداخت تعهدات عبارت است از توانایی واحد تجاری در پرداخت تعهدات خود در سررسید می باشد. مفهوم انعطاف پذیری مالی به معنای توانایی واحد تجاری در تحصیل وجه نقد طی زمان کوتاه به منظور بهره جویی از فرصت‌های مناسب و یا در برخورد با وقایع پیش بینی نشده است.هر سه مفهوم فوق‌الذکر در ارتباط با یکدیگر می باشد. لیکن مفهوم انعطاف پذیری دارای مفهوم گسترده‌تر از توانایی در پرداخت تعهدات و مفهوم توانایی در پرداخت تعهدات دارای مفهوم گسترده‌تر از نقدینگی است.توانایی پرداخت تعهدات برای تداوم فعالیت شرکت ضروری است.عدم پرداخت تعهدات ممکن است سبب ورشکستگی ،تسویه اجباری ، زیان برای صاحبان سهام و بستانکاران گردد .

در گروه دارایی های جاری بعضی از اقلام در دوره زمانی کوتاهی تبدیل به نقد می‌شوند ولی تا هنگامی که مبنای ارزش گذاری دارایی ها به صورت کنونی باشد (به غیر ارزش‌گذاری بر مبنای ارزش خالص بازیافتنی ) ، برآورد و تعیین وجه نقد حاصل از دارایی ها غیر ممکن خواهد بود.ترازنامه بخش عمده‌ای از وضعیت نقدینگی را نشان نمی‌دهد، بنابراین ترازنامه مقدار کمی از وضعیت نقدینگی و انعطاف پذیری را آشکار می‌نماید.اما از طرف دیگر صورت جریآن های نقدی، بصیرت و بینش خوبی در مورد امکانات بالقوه ایجاد وجه نقد ناشی از عملیات را ارائه می‌نماید.

اهمیت جریان های نقدیو مدیریت وجه نقد

استفاده کنندگان صورت‌های مالی نیازمند اطلاعات  در خصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند. این نیاز صرف نظر از ماهیت فعالیت‌های واحد تجاری و تلقی یا عدم تلقی وجه نقد به عنوان محصول واحد تجاری وجود دارد ، چرا که علی رغم تفاوت این واحدها از لحاظ فعالیت‌های اصلی درآمدزا، نیازها به وجه نقد عمدتاً از دلایل مشابهی ناشی می شود به عبارت دیگر واحد های تجاری جهت هدایت عملیات ، تسویه تعهدات و پرداخت سود سهام تماماً به وجه نقد نیاز دارند.

جریآن های نقدی در یک واحد تجاری از اساسی‌ترین رویدادهایی است که اندازه گیری‌های حسابداری بر اساس آن ها انجام می‌پذیرد و چنین تصور می شود که بستانکاران و سرمایه گذاران نیز تصمیماتشان را بر همین اساس اتخاذ می‌نمایند.وجوه نقد از این نظر دارای اهمیت است که نشان دهنده قدرت خرید عمومی است و در مبادلات اقتصادی به سهولت می‌تواند به سازمآن ها و یا اشخاص مختلف جهت رفع نیازهای خاصشان و در تحصیل کالا و خدمات انتقال یابد.اهمیت روز افزون مدیریت وجه نقد  به حدی است  كه مديران مالي در شركت هاي بزرگ همواره در حال بررسي و كنترل ان مي باشند و هميشه مديران اجرايي خود را تشويق به بررسي در اين موضوع مي كنند از دلايل اهميت مديريت وجه نقد و ميزان نگهداري ان چند مورد بيان مي گردد.

• سطح واقعی و مطلوب دارائی های جاری دستخوش تغییرات دائمی است چون همواره در فروش واقعی و پیش بینی شده تغییراتی رخ میدهد ،این وضع باعث می شود درباره سطح مطلوب یا مورد انتظار از دارائی های جاری به صورت مستمر تصمیم گرفته شود .
• بدلیل تصمیمات جدید که در میزان دارائی ها رخ داده است مدیران مجبور میشوند در تصمیماتی که قبلا برای تامین مالی گرفته اند تجدید نظر کنند.
• میزان منابع و مصارف وجوهی که به سرمایه در گردش تخصیص داده می شود باید نسبت به کل دارائی ها و بدهی ها مشخص شود .
• اگر مدیریت وجه نقد صحیح نباشد احتمال دارد فروش و سود کاهش یابد و شرکت در پرداخت به موقع تعهدات و دیون ناتوان گردد .

با توجه به اين موضوع كه وجه نقد يكي از اقلام مديريت سرمايه در گردش مي باشد بررسي و توجه به موضوع سرمايه در گردش نيز حايز اهميت مي گردد ،مجموع مبالغی که در دارائی های جاری سرمایه گذاری می شود اگر در بدهی های جاری کسر گردد سرمایه در گردش خالص بدست می آید . وجوه نقد نیازهای مالی کوتاه مدت موسسه تجاری را براورده می کند .سرمايه در گردش یک سرمایه معاملاتی است که بیشتر از یک سال در شرکت باقی نمی ماند وجهی که در این اقلام سرمایه گذاری می شود در طول عملیات تجاری تغییر میکند .نياز برای حفظ سرمایه در گردش کافی می تواند به سختی مورد سوال قرار گیرد .همانطور که گردش خون در بدن انسان جهت حفظ سلامت و زندگی در انسان یک موضوع بسیار مهم است ،گردش وجوه نقد برای تداوم عملیات تجاری ضروری است .

شرکت ها استراتژی های مدیریت وجوه نقد را خود ار بر محور دو هدف تعیین می کنند:

• تهیه و تامین وجه نقد برای انجام دادن پرداختهای شرکت
• با به حداقل رساندن وجوهی که در شرکت به صورت راکد باقی می ماند.

هدف دوم بازتاب این طرز تفکر است که اگر اقلامی از دارایی به درستی مصرف نشود، هیچ نوع بازدهی برای شرکت نخواهد داشت. متاسفانه این دو هدف ممکن است با یکدیگر در تناقض باشند. پایین آوردن سطح وجوه نقد و به کارگیری کلیه وجوه نقد احیانا باعث کمبود وجه نقد برای پرداختهای به موقع شرکت می شود. بنابراین استراتژی های مدیریت وجوه نقد باید به گونه ای باشد که بین این دو هدف نوعی هماهنگی ایجاد شود. با این همه باید گفت که هدف پرداخت به موقع تعهدات از هدف به حداقل رساندن وجوه راکد مهمتر است.

تعریف و اهمیت موجودی نقد

وجوه نقد اصلی ترین عنصر از گروه دارایی های جاری و مهم ترین مولفه نقدینگی واحد های انتفاعی است به نحوی که تداوم فعالیت و تحقق اهداف واحد هارا تسهیل نموده و امکان پذیر می سازد. تاثیر وجوه نقد در اداره واحد های انتفاعی بدان اندازه است که آگاهی روزانه از وضعیت نقد، در تصمیم گیری های مالی و اساسی واحد انتفاعی امری ضروری است. اغلب تصمیمات مدیران به گونه ای با وجوه نقد ارتباط دارد. بنابراین ضروری است که اولا به عنوان یکی از ارکان برنامه ریزی مالی همواره مورد توجه مدیران مالی قرار گیرد و ثانیا به صورت کارا و اثر بخش در خصوص وجه نقد اعمال مدیریت شود.

هنگامی که واژه وجه نقد را برای شرکت به کار می بریم، با هنگامی که برای افراد به کار می بریم فرق دارد. وجه نقد شرکت هم شامل اسکناس و مسکوکات و هم شامل وجوه تنخواه گردان و حسابهای دیداری بانک ها می باشد لوری و اندرسون. در یک تعریف اقتصادی وجه نقد شامل اسکناس، حساب سپرده دیداری وچکهای غیر دیداری می باشند. مدیران مالی گاهی واژه وجه نقد را برای اوراق بهادار کوتاه مدت نیز استفاده می کنند، ولی عموما اوراق بهادار کوتاه مدت به عنوان شبه نقد در نظر گرفته می شوند راس. شبه نقد دارایی هایی هستند که خیلی به وجه نقد نزدیک هستند و در اسرع وقت می توانند تبدیل به وجه نقد شوند، به دلیل سهولت در تبدیل آن ها به وجه نقد آن ها را اغلب دارایی های نقدی یا شبه نقد گویندکان. شبه نقد شامل اوراق خزانه، گواهی سپرده و توافق نامه های بازخرید می باشد.

در ترازنامه وجه نقد شامل شبه نقد هم می شود.در تعریف دیگر که کان ارائه می دهد وجه نقد عبارت است از پول رایجی که براساس قانون یک کشور در پرداخت بدهی، مالیاتها و برآورده نمودن تعهدات قراردادها پذیرفته می شود کان. به طور کلی موجودی نقد شامل کلیه وجوه حساب های جاری و پس انداز در بانک، اسکناس و مسکوکات موجود در صندوق، وجوه در دست تنخواه گردآن ها، حواله ها و چک های قابل واریز به حساب بانکی، چک های تضمین شده بانکی و موجودیهای ارزی است. تداوم فعالیت و بقا و حیات یک واحد انتفاعی تا حد زیادی به گردش وجه نقد بستگی دارد. در بیانیه هیات تدوین استانداردهای حسابداری که از سوی سازمان حسابرسی انتشار یافته است در اهمیت وجوه نقد آمده است:

“وجوه نقد از منابع مهم و حیاتی هر واحد انتفاعی است و ایجاد توازن بین وجوه نقد در دسترس و نیاز های نقدی ، مهمترین عامل سلامت اقتصادی هر واحد انتفاعی است. وجه نقد از طریق عملیات عادی و سایر منابع تامین مالی به واحد انتفاعی وارد می شود و برای اجرای عملیات، پرداخت سود، بازپرداخت بدهی هاو توسعه واحد انتفاعی به مصرف می رسد. جریان ورود و خروج در هر واحد انتفاعی بازتاب تصمیم گیری مدیریت در مورد برنامه ریزی های کوتاه مدت، بلند مدت، عملیاتی و طرح های سرمایه گذاری و تامین مالی است.”

اهمیت وجه نقد تا بدان حد افزایش یافته است که مدیریت بدون اطلاع از وضعیت آن، قادر به اتخاذ تصمیمات کارا و اثر بخش نمی باشد. زیرا هر تصمیم به میزان وجه نقد موجود و در دسترس و وجوه نقدی که پیش بینی می شود در آینده در دسترس باشد بستگی دارد. همچنین وضعیت نقدینگی مبنای قضاوت بسیاری از اشخاص ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه نظیر سهامداران، سرمایه گذاران و سفارش دهندگان(خریداران و فرو شندگان) در باره موقعیت واحد انتفاعی است.

با توجه به اینکه نتایج تحقیق انجام شده توسط دنیس و سبیلکف نشان می دهد که وجوه نقد نگهداری شده(منبع داخلی) در شرکت با سطوح سرمایه گذاری رابطه دارد و ارزش نهایی سرمایه گذاری برای شرکت هایی که دارای محدودیت مالی هستند، بیشتر است. همچنین شرکت هایی که  دارای وجوه نقد زیادی هستند، دارای سرمایه گذاری بیشتری بوده و ارزش نهایی سرمایه گذاری خود را افزایش می دهند. به علاوه شرکت هایی که دارای محدودیت مالی هستند نسبت به شرکت هایی که بدون محدودیت مالی هستند وجوه نقد بیشتری نگهداری می نمایند.

منبع

پارسامهر، نسیم(1393)، ارتباط بین ساز و کارهای کنترلی شرکت ها و میزان نگهداشت وجه نقد آن ها، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامي

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید