نقش استادان در حمایت از خودپیروی دانشجویان
از آنجا که استادان شخصیتهای مهم در زندگی تحصیلی افراد هستند، انتظار میرود آنها در خودپیروی دانشجویان در این زمینه و زمینههای مرتبط با آن تأثیر زیادی داشته باشند. بررسیها نشان دادهاند که همچون والدین، حمایت معلمان از خودپیروی دانشآموزان و حمایت استـادان از خودپیـروی دانـشجویـان خودپیروی آنها را افزایش میدهد. مطالعه ویلیامز و دسی ، نشان میدهد تأثیر حمایت از خودپیروی دانشجویان توسط استادان بر خودپیروی دانشجویان میتواند مدتها ؛ تا دو سال بعد به طول بینجامد و همچنین میتواند باعث شود که دانشجویان در واحدهای درسی دشوار و حتی خشک ثبت نام کنند.
بنظر میرسد حمـایت از خودپیروی توسط معلمـان محدودیت فرهنگـی ندارد. چون این یافتهها در فرهنگهای غیرغربی همچون روسیه و چین نیز تکرار شده است.
جهتگیری همنوایی استادان که تأکید بر همسانی نگرشها و عقاید دانشجویان با آنها دارد و مانع از حمایت از خودپیروی دانشجویان میشود، بر ارضای نیاز به خودپیروی دانشجویان تأثیر منفی دارد .
مقایسه حمایت از خودپیروی دانشجویان توسط والدین و استادان
مطالعات اندکی اثر نسبی حمایت والدین، معلمان و استادان از خودپیروی فرزندان، دانشآموزان و دانشجویان را بررسی کردهاند. در حد دانش محقق مقایسه تأثیر نسبی حمایت از خودپیروی دانشجویان توسط والدین و استادان بر خودپیروی آنها تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است و اندک تحقیقات موجود در این زمینه در مورد دانشآموزان دبستانی و دبیرستانی انجام شده است. یافتههای مطالعه دایلی در مورد منابع انگیزشی و متغیرهای تحصیلی دانشآموزان چینی نشان میدهد که والدین (اکثراً مادرها) به اندازه معلمان در پیشبینی خودتنظیمی خودپیرو دانشآموزان در مدرسه نقش دارند. نتایج مطالعه ولرند، فورتیر و گوای ،در مورد دانشآموزان دبیرستانی شهر کبک کانادا نشان میدهد که حمایت از خودپیروی دانشآموزان توسط والدیـن بیـش از حمایـت از خودپیـروی معلمان و مدیران مدرسه در پیشبینی خودپیروی دانشآموزان قدرت پیشبینیکنندگی دارد.
ویژگی محیطی- اجتماعی دیگری که در ارتباط با ارضـای نیازهـای روانشناختی پایه است،درگیری یا ارتباط نزدیک داشتن است. منظور از این ویژگی آن است که افراد فکر میکنند کسانی که برای آنها مهم هستند چقدر از صمیم قلب به آنها و بهروزی آنها توجه دارند . از این نظر بین این ویژگی و جهتگیری گفت و شنود شباهت وجود دارد. زیرا در روابط والد- فرزندی و استاد- شاگردی نیز منظور از جهتگیری گفت و شنود این است که افراد به چه میزان افکار، احساسات و فعالیتهای شخصی خود را با یکدیگر در میان میگذارند، نظر یکدیگر را در تصمیمگیریها جویا میشوند و فکر میکنند که والدین و استادانشان آنها را درک میکنند و برای آنها ارزش قایل هستند. به نظر میرسد ویژگی محیطی- اجتماعی درگیری یا ارتباط نزدیک داشتن و همچنین جهتگیری گفت و شنود با ارضای نیاز به ارتباط در ارتباط باشند. زیرا افراد بنا به این نیاز خود به سمت روابطی سوق داده میشوند که در آنها به احساسات، افکار و عقاید آنها توجه نشان داده میشود . بنظر میرسد این نیاز با مفهوم حمایت اجتماعی نیز ارتباط نزدیکی داشته باشد. در حالی که یافتههای بررسی کوئرنر و ماکی، نشاندهنده آن است که جهتگیری گفت و شنود خانواده با حمایت اجتماعی آن رابطه مثبت دارد. یعنی، در خانوادههای با جهتگیری گفت و شنود زیاد فرزندان احساس میکنند والدینشان به آنها اهمیت میدهند و برای آنها ارزش قایل هستند.یافتهها نشان میدهد که جهتگیری همنوایی خانواده با حمایت اجتماعی آن بطور منفی همبسته است و زمانیکه جهتگیری گفت و شنودکم است،همبستگی منفی جهتگیری همنوایی باحمایت اجتماعی خانواده خودرابیشترنشان میدهد.
در مورد ارتباط بین ویژگی محیطی درگیری و ارضای نیاز به شایستگی، تحقیقات نشان دادهاند که وقتی اطرافیان فرد خود را درگیر مسایل وی میکنند، میتوانند از طریق الگو شدن برای او، تشویق کردن رفتارهای صحیح وی و پسخوراند دادن به وی در زمینهای خاص به رشد ادراک فرد از شایستگی خود در آن زمینه کمک کنند . یعنی، باعث شوند فرد احساس کند در آن زمینه خاص میتواند تجربیات محیطی خود را تحت کنترل داشته باشد و از عهده چالشهای مختلف مربوط به آن برآید. بنظر میرسد ویژگی محیط اجتماعی درگیری یا ارتباط نزدیک داشتن و جهتگیری گفت و شنود بر ارضای نیاز به شایستگی افراد تأثیر مثبت دارند. یافتههای حاصل از چندین مطالعه که نشان دادهاند جهتگیری گفت و شنود خانواده پیشبینیکننده احسـاس شایستگـی در روابط بیـن فـردی است تا حدی این موضوع را تأیید کردهاند.
در مورد ارتبـاط بیـن درگیـری والدین در مسـایل فرزندان و خودپیـروی فرزندان در زمینههای تحصیلی یافتههای متناقضی به دست آمده است. بعضی تحقیقات نشان دادهاند زمانی بین درگیری والدین در مسایل تحصیلی فرزندانشان و خودپیروی فرزندان رابطه دیده میشود که والدین بدون اعمال کنترل بر فرزندان، خود را درگیر مسایل آنها کنند . این در حالی است که مطالعات دیگر رابطه معناداری بین درگیری والدین در مسایل تحصیلی فرزندان و خودپیروی آنها در اینگونه مسایل مشاهده نکردهاند . بنا بنظر گوای، رتل و چنال ، به نظر میرسد در حالی که حمایت از خودپیروی فرزندان توسط والدین بیش از هر چیز در رشد خودپیروی فرزندان اهمیت دارد، درگیری والدین بیشتر در رشد احساس شایستگی آنها نقش داشته باشد. گرولنیک و اسلویاکزک، معتقدند زمانی که درگیری والدین حالت شناختی پیدا میکند؛ یعنی، برای فرزندان تحریک ذهنی و شناختی فراهم میآورد، احساس شایستگی و کفایت فرزندان را در مسایل شناختی به دنبال دارد.
در مورد معلمان و استادان درگیری به عنوان یک متغیر، توجه محدود و اندکی را دریافت کرده است. احتمالاً دلیل این امر آن است که فراهم آوردن منابع مهم شناختی برای دانشآموزان و دانشجویان بخشی از وظایف معلمان و استادان در نظر گرفته میشود. با این حال، بنا به نظر گواِی، رتل و چنال، در اینجا نیز آنچه که اهمیت دارد شیوه درگیری معلم و استاد است که باید همچون والدین از خودپیروی دانشآموز و یا دانشجو حمایت کند و حالت کنترلکنندگی نداشته باشد.
ساختارمندی ویژگی محیطی- اجتماعی دیگری است که با ارضای نیازهای روانشناختی پایه ارتباط دارد. منظور از ساختارمندی این است که محیط اجتماعی به چه میزان آنچه را که از افراد انتظار میرود، به آنها انتقال میدهد و عواقب برآورده شدن یا نشدن این انتظارات را برای آنها مشخص میکند . با توجه به این موضوع به نظر میرسد بین این ویژگی محیطی- اجتماعی و جهتگیری گفت و شنود که وسیلهای مهم برای اجتماعی کردن و انتقال انتظارات به افراد است، شباهت عملکردی وجود دارد. روشهای فرزندپروری و روشهای تدریس به شدت دارای ساختار آنچه را که از فرزندان و یا دانشجویان انتظار میرود و عواقب برآورده شدن و برآورده نشدن این انتظارات را به خوبی به فرزندان و دانشجویان انتقال میدهند. این امر به نوبه خود میتواند باعث شود فرزندان یا دانشجویان بهتر قادر به تنظیم رفتارهای خود و خودپیروی شوند. با این حال، آنچه اهمیت دارد آن است که بیان و انتقال انتظارات، راهنماییها و قواعد به فرزندان و دانشجویان باید در حالی که از خودپیروی آنها حمایت میشود، صورت گیرد. در غیر این صورت، آنها تنظیم درونی بر رفتار خود پیدا نخواهند کرد. باید به این موضوع توجه داشت که ساختارمندی و حمایت از خودپیروی دو قطب مخالف یک پیوستار نیستند، بلکه دو سازه متعامد هستند , فراهم آوردن ساختار ؛ از طریق گفت و شنود میتواند بسته به شرایط، خود پیروی را کنترل و محدود و یا از آن حمایت کنند، بنا به نظریه خودتعیینکنندگی سه ویژگی محیطی حمایت از خودپیروی، درگیری و ساختارمندی به شدت با یکدیگر رابطه متقابل دارند، طوری که ارتبـاط آنهـا با ارضـای نیازهای پایه تحت تأثیر یکدیگر قرار میگیرد.
منبع
کورش نیا،مریم(1390)، ارایه مدلی علّی برای گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان،پایان نامه دکترا،روانشناسی تربیتی، دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي شیراز
ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید