نظریه ها در زمینه عملکرد تحصیلی کدامند ؟

نظریه انگیزه پیشرفت، یکی از مهم ترین انگیزه های اجتماعی که رفتار آدمی را تحت تاثیر خود قرار می دهد، انگیزه پیشرفت تحصیلی است.انگیزه پیشرفت، دربرگیرنده الگویی از برنامه ریزی، اعمال و احساس هایی است که با تلاش برای دستیابی به نوعی برتری، مرتبط می باشد. انگیزه پیشرفت لزوما چیزی همانند تکاپو برای موفقیت های قابل مشاهده، مانند کسب نمره های بالاتر در آزمون، مقام های جامعه پسند و یا درآمد بالا نیست. اگر چه انگیزه یاد شده در برگیرنده طراحی، تدبیر اندیشی و تلاش برای برتری است اما این نگرش نسبت به پیشرفت است که دارای اهمیت است نه موفقیت به خودی خود. بنابراین ممکن است انگیزه مذکور فعالیت های بسیار گوناگونی را در برگیرد و در بیشه های مختلفی از رانندگی کامیون گرفته تا حسابداری، پدیدار شود.

نظریه هنری مور

انگیزه پیشرفت  برای اولین بار مورد توجه هنری مور قرار گرفت. وی و همکارانش این نیاز را توسط عوامل ذیل تعریف کرده اند. مواجهه با مشکلات، تسلط یافتن بر امور، سازمان دهی اندیشه ها ، عقاید و امور مختلف، رقابت کردن با دیگران و برتری یافتن بر آنان، تلاش برای از میان بردن موانع و محدودیت ها، استقلال و سرعت عمل و رسیدن به ضوابطی که موجب پیشرفت می شود.مور، نیاز به پیشرفت را به عنوان تمایل به غلبه بر موانع و مشکلات، کسب قدرت و سعی در انجام کارهای مشکل تعریف کرد.

نظریه مک کلند

مک کلند نزدیک ترین پیوند را با پژوهش های جامعی که در زمینه انگیزه پیشرفت صورت گرفته است، دارا می باشد و نظریه نسبتا جامعی را در رابطه با نیاز به پیشرفت پدید آورده است. وی بیش از همه چیز تاکید می کند که مردم در نیاز خویش برای پیشرفت متفاوتند و این نیاز در نوشته ها و رفتار آنان منعکس می شود.مک کلند در زمینه نیاز به پیشرفت در افراد چندین فرضی را بیان می کند :

• افراد از لحاظ درجه ای از پیشرفت که آن را تجربه ای رضایت بخش تلقی می کنند با هم تفاوت دارند.
• افراد واجد شرایط نیاز به پیشرفت بسیار در مقایسه با افراد واجد شرایط نیاز به پیشرفت کمتر، موفقیت های زیر را ترجیح داده و در آنها سخت کار می کنند.
• موفقیت مشتمل بر مخاطره متوسط در مواردی که مخاطره اندک باشد، احساسات مربوط به پیشرفت حداقل خواهد بود و در مواردی که مخاطره بسیار باشد، احتمالا پیشرفت حاصل نخواهد شد.
• موفقیت هایی که در آنها آگاهی از نتایج حاصل می شود. شخص واجد شرایط انگیزه پیشرفت زیاد مایل است بداند که آیا به حصول پیشرفت نایل آمده است یا نه.
• موفقیت هایی که در آنها مسئولیت فردی فراهم می شود. شخصی که گرایش به پیشرفت دارد می خواهد مطمئن شود که کسی غیر از او برای پیشرفت امتیاز نگیرد.
• از آن جایی که این سه گونه موفقیت در نقش های کارآفرین یافت می شوند، لذا افرادی که نیاز به پیشرفت بالا دارند به نقش بازرگانی کارآفرین به عنوان حرفه ای مادام العمر جلب می شوند.

مک کلند در این کار موفق بود این نظریه پرداز به پژوهش های گسترده ای در جوامع مختلف دست زد و ضمن این بررسی ها به رابطه بسیار نزدیک میان انگیزه پیشرفت و توسعه اقتصادی ملل دست یافت. پژوهش های وی نشان داده است جوامعی که دارای اوج و انحطاط بوده اند، علت آن میزان انگیزه پیشرفت در مردم آن جوامع بوده است، جوامعی که در دوره ای از زمان، انگیزه پیشرفت در مردم آنها زیاد بوده است، تمدن آنها اوج داشته است و جوامعی که دوره ای از زمان، انگیزه پیشرفت در مردم آنها در حالت سکون بوده، انحطاط داشته یا اوجی نداشته اند.به هر حال، پژوهش های مک کلند ثابت کرد که انسانها هستند که تاریخ را می سازند و نه اینکه تاریخ انسان ها را. البته اثر محیط را بر انسان نمی توان منکر شد، اما انسان در این میان نقش مهم تری را ایفا می کند.حجم زیادی از پژوهش ها ثابت می کنند که عملکرد افراد با انگیزه پیشرفت بالا، بهتر از عملکرد افراد با انگیزه پایین پیشرفت است. برای نمونه مک کلند دو گروه آزمودی را، که از لحاظ انگیزه پیشرفت با هم متفاوت بودند به انجام دادن تکلیف واحدی وا می دارد، تکلیف این بود که آزمودنی ها حروف مخلوط را که به آنها داده می شد، به کلمات معنادار تبدیل کنند، در آغاز کار هر دو گروه دارای عملکرد مشابه بودند، اما با پیشرفت آزمایش، گروه دارای انگیزه پیشرفت زیاد از گروه دارای انگیزه پیشرفت کم جلو می افتد.سیف در مورد تاثیر انگیزش پیشرفت یادگیری در عملکرد می گویند، پژوهش های انجام گرفته حاکی از آنند که افراد دارای انگیزش پیشرفت زیاد در انجام کارها از جمله یادگیری بر افرادی که از این انگیزه بی بهره اند پیشی می گیرند، بنابراین، می توان دریافت که علاوه بر مختصات و ویژگی های مختلف خانوادگی که در مورد فوق اشاره شد، عوامل دیگری مانند دموکراتیک بودن محیط خانواده، تعداد فرزندان خانواده، شخصیت والدین و ارزش های حاکم بر خانواده می توان تاثیر زیادی بر میزان پیشرفت تحصیلی فرزندان آن خانواده داشته باشد.

 نظریه اسناد

بسیاری ازپژوهش های مربوط به مسائل تحصیلی در حوزه نظریه اسناد است. نظریه اسناد بر تببین های مردم درباره علل رفتارها، چه رفتار دیگران و چه رفتار خود توجه دارد و از نظریه های غنی روانشناسی اجتماعی درباره ادراک شخصی نشات گرفته است. نظریه اسناد بر این فکر که آیا رفتار ها را به فرد یا موقعیت نسبت می دهند و بر راهنمایی که مسئول شکست یا موفقیت شخص می شود و بر این که چگونه تصمیم گیری های اسنادی، رفتار های بعدی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد، متمرکز است. نظریه پردازی های و پژوهش های برنارد واینر در تعیین علل موفقیت و شکست، نوعا یک الگوی تجربی را در زمینه موفقیت یا شکست تحصیلی بکار می گیرد.طبق این تئوری، استنباطی که افراد از موفقیت یا شکست خود دارند، عامل مهمی است که تعیین کننده رفتار پیشرفت گرا و انتظارات آتی آنها از عملکرد شان است .اسناد های توانایی و تلاش، درونی و اسناد های دشواری تکالیف و شانس، خارجی اند. توانایی حالت نسبتا ثابت و غیر قابل تغییری دارد. ولی تلاش می تواند تغییر یابد، دشواری تکالیف نیز اساسا یک ویژگی ثابت است در حالی که شانس، غیر قابل پیش بینی و متغییر است. از مفاهیم عمده در نظریه اسناد، منبع کنترل است. منبع کنترل(درونی، بیرونی) می تواند در تبیین عملکرد تحصیلی دانش آموزان بسیار مهم باشد، فرد دارای منبع کنترل درونی، موفقیت ها و شکست هایش را به تلاش و توانایی های خود نسبت می دهد چنین فردی با جدیت تلاش می کند.

مک میلان و فورستاین  اظهار می دارد، با توجه به اینکه اسناد ها عملکرد تحصیلی را تحت تاثیر قرار می دهند، متخصصان تعلیم و تربیت باید به دانش آموزان یا دانشجویان خود کمک کنند تا به سازکارانه ترین و از نظر تحصیلی مفید ترین نتایج علمی ممکن دست یابند. چندین پژوهش نشان داده است که اسناد دادن به عوامل قابل کنترل و ناپایدار ممکنئاست عملکرد های تحصیلی را پس از شکست تسهیل کند.

منبع

جوکار ، جواد (1394) ،رابطه رشد قاوت اخلاقی باخلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه اول ارسنجان ،پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی ،دانشگاه آزاداسلامی واحد ارسنجان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید