« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »مکانیسم عمل ذهنآگاهی
فنون ذهنآگاهي در افزايش آرامبخشي عضلاني و كاهش نگراني، استرس و اضطراب مؤثر ميباشد. بهنظر ميرسد مكانيسم اصلي ذهنآگاهي خودكنترليتوجه باشد چرا كه متمركزكردن مكرر توجه روي يك محرك خنثي مثل تنفس، يك محيط توجهي مناسب بوجود ميآورد . مطالعات محدودي روي اثربخشي مداخلات و تكنيكهاي مبتني بر ذهنآگاهي صورت گرفته است كه از آن جمله ميتوان به پژوهش هاي ليندن، روي اثر بخش بودن ذهنآگاهي روي اضطراب امتحان و پيشرفت تحصيلي، و مطالعه مرداك، روی افزايش توجه و آرامش عضلاني و بررسي مفيد بودن اين تكنيكهاي روي افزايش تنظيم توجه اشاره كرد.
شناختدرماني مبتني بر ذهنآگاهي شامل مديتيشنهاي مختلف، يوگايكشيدگي، آموزشمقدماتي دربارهی افسردگي، تمرين مرور بدن و چند تمرين شناختدرماني است كه ارتباط بين خلق، افكار، احساس و حسهاي بدني را نشان ميدهد تمام اين تمرينها، به نوعي توجه به موقعيتهاي بدني و پيرامون را در« لحظهی حاضر»میسرميسازد و پردازشهاي خودكار افسردگيزا را كاهش ميدهد. در اين شيوه، منابع حسي مانندالگوهاي معنايي است. تمرينهاي بدني، باعث تغيير شكل مدل طرحواره ميشود.
درذهنآگاهی، فرددرهرلحظه از شیوهی ذهنی آگاه میشودومهارتهای شناسایی شیوههای مفیدتر را فرا می گیرد.برای ذهن،دوشیوهی اصلی در نظر گرفته میشود: یکی؛ بودن و دیگری؛ انجام دادن. در ذهنآگاهی فرامیگیریم که ذهن را از یک شیوه بسوی شیوهی دیگر حرکت دهیم. ذهنآگاهی مستلزم راهبردهای رفتاری، شناختی و فراشناختی ویژه برای متمرکز کردن فرآیند توجه است که به نوبهی خود به جلوگیری ازمارپیچ فروکاهندهی خلق منفی – فکر منفی – گرایش به پاسخهای نگران کننده و رشد دیدگاه جدید و پدیدآیی افکار و هیجانهای خوشایند منجر میشود .
اثر بخشی درمان ذهنآگاهی مبتنی بر شناخت درمانی
درمانهاي مبتني بر ذهنآگاهي بواسطهی اين كه به هردو بعد جسماني و ذهني ميپردازد داراي اثر بخشي بالايي براي درمان برخي اختلالات باليني و بيماريهاي جسماني گزارش شده است. تاکنون پژوهشهای زیادی اثربخشی آموزش این شیوهی درمانی را نشان دادهاند، برای مثال پژوهشگران 145 بیمار افسردهی بهبودیافته را آموزش ذهنآگاهی مبتنی بر شناخت درمانی دادند و بعد از 60 هفته پیگیری، نتایج نشان دادند که احتمال افسردگی مجدد دربیمارانی که ریسک بالای برگشت بیماری را داشتندبرای مثال،افرادی که سه دوره یا بیشتر افسردگی را تجربه کرده بودند40درصدشده است، درحالیکه این احتمال در افراد افسردهای که این آموزش را ندیده بودند،66درصد بود. تیزدل و همکاران، به نتایج مشابهی اشاره کردند که نشان میداد میزان عود از 78 درصد به 36 درصد کاهش پیدا کرده است. در پژوهش دیگری، سون، نیکلیک، پاپ و پاور ،231 دانشجوی دانشگاه پنسیلوانیا را بطور تصادفی به دو گروه 10 نفری آزمایشی و کنترل تقسیم کرد و با هدف پیشگیری از اضطراب و افسردگی آنها راتحت آموزش ذهنآگاهی مبتنی بر شناخت درمانی قرار داد. پس از یک دورهی یکساله پیگیری، شرکتکنندگان در دورهی آموزشی نسبت به گروه کنترل به طور معنیداری اضطراب وافسردگی ونگرشهای ناکارآمد کمتری داشتند.
در مورد تاثیر ذهنآگاهی بر بیماریهای مزمن، فولی ، بایلی، هوکستر، پرایس و سینکلیر، 115نفرازبیماران سرطانی را بعنوان گروه نمونه انتخاب کردند و برایشان برنامهی آموزشی هشت هفتهای، هفتهای یک جلسه، ذهن آگاهی گذاشتند،10هفته بعد نتیجهی پیشآزمون و پسآزمونها نشان داد که شرکتکنندگان در مقیاسهای اضطراب، افسردگی و نگرانی کاهش معنادار و در مقیاس کیفیت زندگی بهبود معناداری نشان دادند.
در تحقیقات متعدد دیگر دربارهی اثر بخشی مداخلهی ذهنآگاهی بر سرطان و درد مزمن نتیجه نشان داد که در این بیماری ها مداخلهی ذهنآگاهی منجر به کاهش مشکلات هیجانی و افزایش خلق و خو در این بیماران شد. در مطالعهی سون و همکاران، با هدف بررسی اثر بخشی مداخلهی ذهنآگاهی بر بیماران دیابتی که در آن دو گروه بیمار دیابتی، گروه کنترل و گروه مداخله شرکت داشتند، نتیجهی تحقیق نشان داد که شرکت در گروه مداخله منجر به افزایش کیفیت زندگی، کاهش میزان فشار خون و اضطراب، استرس و افسردگی در این بیماران شده بود.بیماران دیابتی که در گروه مداخلهی ذهن آگاهی شرکت کرده بودند نسبت به گروه کنترل در شاخص فشار خون و میزان HbA1cکاهش معناداری نشان دادند.
ذهنآگاهي مبتني بر شناختدرماني ، براي اولين بار در ايران در حوزهي اختلالات خوردن مورد استفاده قرار گرفت. ذهنآگاهي مبتني بر شناختدرماني در كاهشچاقي موثراست و نتايج حاصل از پيگيري يك ماهه، پايداري نتايج را نشان داد.
منبع
اعراب شیبانی،خدیجه(1392)،اثربخشی مداخلات روانشناختی برشاخصهای سلامت جسمی وروانی، پایان نامه دکترای تخصصی،روانشناسی سلامتی،دانشگاه پیام نور تهران
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید