مفهوم انگیزه

یکی از مهم‌ترین اجزاء خلاقیت انگیزه است که با وجود آن کار برای افراد جالب و لذت بخش خواهد بود. بدیهی است توانایی یادگیری موضوعات جدید در کل به “وضعیت ذهنی” انسان بستگی دارد نه به یک استعداد ذاتی و خدادادی، و این توانایی یادگیری هنگامی به اوج می رسد که فرد نسبت به آن چه انجام می‌دهد، علاقه‌ای کامل و بی‌قید و شرط داشته باشد، درست مانند علاقه‌ای که کودک در حین یادگیری راه رفتن نشان می‌دهد، اگر به دقت نگاه کنیم می‌بینیم که او “تمام وجودش” را برای راه یافتن به کار می‌گیرد فقط در پرتو چنین علاقه‌ای است که انرژی ذهنی لازم برای درک موضوعات نو و متفاوت پدید می آید.”آمابیل” می‌گوید: من طی 12 سال و با انجام 12 تحقیق دریافتم که انگیزه‌ی درونی مهم ترین نقش را در خلاقیت ایفا می‌کند اگر افراد از ابتدا به کار علاقه داشته باشند و بدون فشارهای خارجی و با لذت و رضایت کار را شروع کنند، می‌توانند خلاقیت بیشتری از خود نشان دهند.

اگرچه “آمابیل” در نظریات خود براصل انگیزه‌ی درونی خلاقیت تأکید دارد، ولی در یک طرح جامع پژوهشی درباره حمایت خلاقیت کارآفرین‌ها، وی به این نتیجه رسیده است که نوع ویژه‌ای از انگیزه‌ی بیرونی می‌تواند درخدمت انگیزه‌ی درونی قرار گیرد. به این شکل که هر نوع عامل بیرونی که احساس کفایت فرد را حمایت کند، بدون آن که احساس خود مختاری وی را کم کند، به انگیزه‌ی درونی خواهد افزود. همچنین، پاداش‌هایی که کفایت فرد را افزایش دهد و یا فرد را قادر به انجام کارهای جالبی کند می‌تواند به عنوان انگیزه های بیرونی موثر باشد. استقلال در فرآیند کار نیز به خلاقیت دامن می‌زند زیرا اعطای آزادی در زمینه‌ی چگونگی برخورد با کار، انگیزه‌ی درونی کارکنان و احساس مالکیت آنها را می‌افزاید.

نقش و اهمیت خلاقیت

نقش و اهمیت خلاقیت و نوآوری را می توان از سه جنبه کلی ،فردی و سازمانی به شرح زیر مورد بررسی قرار داد :

نقش و اهمیت خلاقیت از جنبه کلی و عمومی
خلاقیت و نوآوری یکی از اساسی ترین و بنیادی ترین ویژگی های خاص انسان است .
مجموعه تمدن انسان محصول خلاقیت ها و نوآوری انسان است .
ادامه حیات انسان بدون خلاقیت و نوآوری امکان پذیر نیست .
خلاقیت و نوآوری یکی از اصلی ترین اهداف تعلیم و تربیت است .
خلاقیت و نوآوری عامل بهبود مستمر کیفیت زندگی و افزایش رفاه و آسودگی و رفع مشکلات و موانع است .
خلاقیت و نوآوری موجبات رشد و توسعه اقتصادی ، علمی و صنعتی را فراهم می سازد.
همه سازمانها و کارخانه ها و کلیه تولیدات و محصولات و خدمات حاصل خلاقیت و نوآوری است.
جوامع پیشرفته دارای خلاقیت و نوآوری بیشتر هستند.
نقش و اهميت خلاقيت و نوآوري از جنبه فردي
خلاقيت و نوآوري عامل رشد و شکوفايي استعداد ها و سوق دهنده به سوي خود شکوفايي است .
خلاقيت و نوآوري عامل موفقيت فردي ، شغلي و اجتماعي .
خلاقیت و نوآوری در رشد و ظهور مهارت ها مانند مهارت های حل مساله ، خود آگاهی و مهارت هنری ، حرکتی ، علمی و مکانیکی موثر است.
خلاقیت و نوآوری از طریق ایجاد زمینه ها ی انعطاف پذیری ذهنی و رفتاری در توسعه روابط اجتماعی نقش مهمی دارد.
خلاقیت و نوآوری زمینه کنجکاوی ، تلاش و تفکر را نیز فراهم می آورد.
خلاقیت و نواوری باعث ارتقای سطح بهداشت روانی می شود.

نقش و اهميت خلاقيت و نوآوري از جنبه سازماني

خلاقيت و نوآوري عامل پيدايش سازمان؛
خلاقيت و نوآوري عامل توليدات و خدمات ؛
خلاقيت و نوآوري عامل افزايش کميت ، تنوع توليدات و خدمات ؛
خلاقيت و نوآوري عامل افزايش کيفيت توليدات و خدمات و موفقيت در رقابت ؛
خلاقيت و نوآوري عامل کاهش هزينه ها ، ضايعات و اتلاف منابع ؛
خلاقيت و نوآوري عامل افزايش انگيزش کاري کارکنان سازمان ،
خلاقيت و نوآوري عامل ارتقاي سطح بهداشت رواني و رضايت شغلي کارکنان سازمان ؛
خلاقيت و نوآري عامل ارتقاي بهره وري سازمان؛
خلاقيت و نوآوري عامل موفقيت مجموعه مديريت و کارکنان سازمان؛
خلاقيت و نوآوري عامل رشد و بالندگي سازمان؛
خلاقيت و نوآوري عامل تحريک و تشويق حس رقابت؛
خلاقيت و نوآوري عامل کاهش بوروکراسي اداري ؛ کاهش پشت ميزنشيني ومشوق عمل گرايي
خلاقيت و نوآوري عامل تحريک و مهيا کردن عوامل توليد .

فرايند خلاقيت

چگونگي فرايند خلاقيت مشتمل بر مراحل ذيل است:

ايجاد نگرش موافق براي پذيرش افکار و طرحهاي جديد:براي فعال شدن استعداد بالقوه خلاقيت در افراد، . افرادخلاق نبايدتحت تأثيرپیش فرض ها قرار گيرد زيرا در اين صورت بانااميدي دست از نوآوري مي کشند و طرحهاي جديدآن به دليل: – تنبلي ذهن – موانع فرهنگی – قضاوتهاي ناپخته از بين مي رود. موانع فرهنگي خلاقيت عبارتند از: ميزان دانش افراد در مراحل پيشين، گروه و جمع بستن و نهاد هاي که بر الگو هاي رفتاري فرد نفوذ دارد

افزايش حساسيت افراد نسبت به مسأله: اهتمام به شناخت و تشخيص مسائل و موانع بهبود طراحي برنامه ها از بارز ترين علائم حساسيت افراد خلاق نسبت به مسايل است. افراد خلاق ابتدا آنچه را که مي خواهند انجام دهند مشخص مي کنند. تقويت فراگرد خلاقيت هنگامی موثر خواهد بود که افراد بدانند، چرا ارائه طراحها و فکر هاي جديد ضرورت دارد.

مهيا ساختن شرايط خلاقيت از طريق فراهم کردن مواد خام لازم:فکر ها وطرحهاي جديد مبتني بر دانش، انديشه ها، و تجربيات افرادهستند اين منابع از طريق مطالعه، مشاهده، مصاحبه با اشخاص آگاه، مسافرت، و رسانه هاي گروهي توسعه مي يابد. جستجوي واقعيات بايد در دامنه اي وسيع انجام شود و همه اي اجزا مسأله را مد نظر بگيرند تا گنجينه اي از اطلاعات فراهم گردد. بهر حال، اطلاعات موجود يا مواد خام تفکر بايد طبقه بندي و دسته بندي شود تا قابل استفاده باشد.

ايجاد سلاست فکر: سلاست فکر بر توان گرد آوري فکر هاو طرحهاي متنوع و متعدد در مورد مسأله دلالت دارد . استمرار فعاليت ضمير ناخود آگاه بر روي مسأله: ضمير که در انسان وجود دارد دوگونه است:الف: ضمير خود آگاه: بخش از ذهن است که اطلاعات فوري و مورد نياز دائمي در آن قراردارد و حجم اين اطلاعات اندک است و فرد مي تواند اطلاعات جديد به آن اضافه کند ياازاطلاعات آن استفاده کند.

ضمير ناخود آگاه: ضميری است که درآن اطلاعاتی وجوددارند که کمتر مورد استفاده قرار مي گيرند، ميزان اين اطلاعات بسيار زياد است و انسان به راحتي نمي تواند از اطلاعات در ضمير ناخود آگه استفاده کند. و اين ضمير ناخوآگاه را خواب روي مسأله نيز مي گويد. به اين معنا که انسان موضوعی را به ذهنش بياورد ولي جواب آنرا در ذهن خودآگاه، پيدا نکند ، در اين صورت فرد موضوع را به فراموشي بسپارد تاموضوع به ضمير ناخوآ گاه منتقل شود ودرآنجا سئوال صورت بگيرد تا جواب به آن سئوال پيداشود.

درخشش ناگهاني يک فکر: شايد بتوان گفت که اکثر ابتکارات و نوآوري افراد خلاق حاصل جرقه زدن يک فکرجديددريک حال غيرقابل انتظاربوده است. زمان پیدايش اينحالت نامشخص است. به طوریکه گاهي ممکن است پس از گذشت چند لحظه، چند ساعت يا چند روز از مر حله قبلي، پيداشود و گاه ممکن است سالها طول بکشد تاذهن در مورد يک مسأله، طرح ياراه حل جديد راپيداکند .

منبع

فتحی،ارسلان(1392)، رابطه بین سبک های رهبری تحول گرا و مبادله ای با میزان خلاقیت کارکنان آموزش و پرورش،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت اجرائی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید