مفهوم ارتباط

ارتباطات در نظر هر کسی معنایی دارد. هر یک از افراد به تناسب شخصیت و تجربه­های خود تعریف متفاوتی از ارتباطات خواهند داشت. رشته ارتباطات در سال­های اخیر در دنیا و ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته است. ارتباط انسان­ها سنگ بنای جامعه انسانی است و بدون آن هرگز فرهنگ به­عنوان ویژگی جامعه انسانی پدید نمی­ آمد. ارتباط انسان­ها اساس شکل­ گیری جامعه انسانی به­ معنای واقعی است و بسط و تراکم ارتباطات موجب بسط و تعالی فرهنگ­ها می­شود. در جریان ارتباط بین انسان­ها نه تنها دانسته ­ها بلکه عقاید، نظرات و احساسات افراد مورد تبادل قرار می­گیرد.

ارتباطات معانی مختلفی برای افراد دارد. در این خصوص دانشمندان بر این عقیده هم­نظرند که کلمه ارتباطات (Communication)، از لفظ لاتین (Communicare)، مشتق شده است که این لفظ خود در زبان لاتین به­ معنای (To make common) یا عمومی کردن و یا به عبارت دیگر در معرض عموم قرار دادن است.

در فرهنگ لغات وبستر، Communication، عمل ارتباط برقرار کردن تعریف می شود و از معادل­هایی نظیر: رساندن، بخشیدن، انتقال دادن، آگاه ساختن، مکالمه و مراوده داشتن در تعریف آن استفاده شده است. در وبستر اضافه شده است که عمل برقراری ارتباط می­تواند از طریق کلمات، حروف، پیام­ها، کنفرانس­ها، مکاتبه­ها و دیگر راه­ها انجام گیرد.

توماس نیلسون در تعریف ارتباط می­گوید: معنی لغت ارتباط از یک سو روشن و واضح و از سوی دیگر پیچیده و غامض است. در استفاده معمول از این لغت، مفهوم آن روشن است ولی وقتی به جستجوی تعیین حدود و کاربرد آن می­پردازیم مسئله پیچیده و غامض می­شود.

نویسندگان دیگری، ارتباطات را «فراگرد تفهیم و تفاهم و تسهیم معنی» در نظر گرفته­اند. در این تعریف ارتباطات به­عنوان فراگرد به­کار گرفته شده است. ارتباطات با تفهیم سرو کار دارد، اشخاصی که با ارتباطات سر و کار دارند باید بدانند و این نکته نیز برای خود آن­ها تفهیم شده باشدکه چه می­گویند و چه می­شنوند. ارتباط شکل نمی­گیرد مگر آنکه عمل تفهیم انجام گرفته باشد.

ارتباط به تسهیم نیز نیازمند است. معنی متداول تسهیم را باید بین مردم در نظر گرفت. انسان­ها چیزی را که دوست دارند با دیگران در میان می­گذارند و آن­ها را در آنچه دوست دارند شریک و سهیم می­کنند. این عمل اهدا، با خود هم ممکن است باشد. وقتی ما به آینده و اهداف بلند مدّت خود می­اندیشیم چیزی را با خود در میان گذاشته و با خود سهیم می­شویم. این تسهیم برای ما «ارتباط با خود» را پدید می­آورد.

-گروهی از دانشمندان ارتباطات در تعاریفی که ارائه داده­اند مسئله ترغیب و اقناع یا همانندی و اشتراک فکر را با ابعاد گسترده­تر و به صورت تأثیر مطرح کرده­اند.

-نیوکامب در کتاب روانشناسی اجتماعی پذیرش تأثیر را مهمترین مسئله در ارتباط دانسته است: «هرگاه شخصی تأثیری را بپذیرد که دیگری در مورد او اراده کرده است، دومی با اولی ارتباط برقرار کرده است».

-گروه دیگری از دانشمندان ارتباطات، انتقال معنی را در ارتباط، مهم دانسته­اند. هنری لیندگرن در کتاب هنر ارتباط انسانی می­گوید: «ارتباط از دیدگاه روانشناسی فراگردی است که حاوی تمام شرایطی که متضمن انتقال معنی باشد».

-رایت نیز در تعریف خود مانند لیندگرن، انتقال معنی را مطرح کرده است: «ارتباط، فراگرد انتقال معنی بین دو فرد است».

-گروهی دیگر، تعریف خود از ارتباطات را چنین بیان کرده­اند: «انتقال اطلاعات، ایده­ها، انگیزه­ها، مهارت­ها و غیره، از طریق استفاده از نمادها، کلمات، تصاویر و شکل­ها، اعداد، نمودارها و غیره عمل یا فراگرد انتقالی محسوب می­شود که معمولا آن را ارتباط می­گویند».

-ویلبر شرام در تعریف ارتباط می­گوید: «مفهوم ارتباط در واقع هماهنگ شدن فرستنده و گیرنده در رابطه با یک پیام ویژه است».

-جرج گربنر ارتباط را به مفهوم کنش متقابل اجتماعی براساس پیام می­داند.

از میان تعاریف مختلف ارائه شده برای ارتباطات، تعریف زیر اساس و پایه مفاهیم مورد استفاده در این پژوهش، برای محقق خواهد بود:

«ارتباط عبارتست از فراگرد انتقال پیام از سوی فرستنده برای گیرنده، مشروط به آنکه در گیرنده پیام، مشابهت معنی با معنی مورد نظر فرستنده پیام ایجاد شود».

دلیل انتخاب این معنی این است که بعضی از تعاریف فقط به انتقال معنی توجه کرده­اند، بعضی از آن­ها به تأثیر روی مخاطب تأکید داشته­اند و بعضی دیگر استفاده از نوشته، شکل، اعداد و آهنگ­ها را در تعاریف خود ذکر کرده­اند. از آنجا که در این پژوهش محقق درصدد یافتن عناصر و مفاهیم ارتباطی می­باشد، تعریف دکتر محسنیان از ارتباط بهترین تعریف به­نظر می­رسد.

طبق این تعریف هر چه معنی مورد نظر فرستنده پیام با معنی متجلی شده در گیرنده پیام مشابهت بیشتری داشته باشد، ارتباط کامل­تر خواهد بود. این نتایج را به­صورت ریاضی نیز می­توان بیان کرد.

اگر معنی مورد نظر فرستنده پیام را با M و معنی متجلی شده در گیرنده پیام را با M’ نشان دهیم ارتباط وقتی به­صورت کامل برقرار خواهد شد که M’ مساوی M باشد.

•   ارتباط کامل است یعنی معنی مورد نظر فرستنده با معنی متجلی در گیرنده پیام برابر است.
• اگر   باشد، معنی متجلی شده در نظر گیرنده پیام کوچکتر از معنی مورد نظر فرستنده پیام باشد، باز هم ارتباط برقرار خواهد شد ولی کامل نیست.
• اگر  باشد، معنی متجلی شده در گیرنده پیام بر معنی مورد نظر فرستنده پیام صفر شود، ارتباط برقرار نخواهد شد.
• در مورد رابطه   فقط می­توان گفت که چنین وضعیتی عبارتست از ارتباط کامل به­علاوه ارتباط با خود.
• ارتباط + ارتباط با خود

 منبع

رزمیان ، راضیه (1393) ،روابط خانوادگی از منظر قرآن ،پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی ،دانشگاه علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید