مفاهیم اضطراب

بي شك يافتن تعريفي جامع و مانع براي اضطراب دشوار است. در واقع، مشكل اساسي توافق بر سر تعريف است كه در رشته هاي مختلف به دشواري صورت مي گيرد. روان شناسان و جامعه شناسان تعريف مربيان و روان پزشكان هيچ كدام را جامع و مانع نمي دانند. در حقيقت هر كدام تعريفي را كه گروه ديگر ارائه كرده اند، نمي پذيرند و آن را نارسا و ناكافي مي دانند. مي توان گفت كه بيشتر تحقيقات انجام شده در مورد اضطراب توسط روان شناسان انجام گرفته است. همچنين بايد در نظر داشت كه آنان در ميان حالات عاطفي بيشتر از هر حالت ديگر، به اضطراب پرداخته اند .

اتكينسون و هيلگارد اضطراب را اين گونه تعريف مي كنند: «حالت نگراني و دلشوره كه با ترس پيوند دارد. موضوع اضطراب (مانند خطري مبهم يا يك رويداد احتمالي ناگوار) معمولاً نامشخص تر وغیر اختصاصي تر از موضوع ترس (مانند يك حيوان وحشي) است. ربر، اضطراب را چنين تعريف مي كند: «اضطراب معمولاً به يك حالت هيجاني ناخوشايند و مبهم اطلاق مي شود كه با پريشاني، وحشت و هراس و تشويش همراه است».

لانگ يك الگوي سه نظامي از اضطراب پيشنهاد كرده است كه در شناخت تعاريف بالقوه مختلف اضطراب كمك زيادي نموده است، اضطراب ممكن است بر حسب تفكر، به عنوان مثال «من ترسيده ام»، احساسات جسمي يا احساسات، مانند افزايش ضربان قلب، عرق كردن، تنش يا بر حسب رفتارها، نظير اجتناب از يك موقعيت يا فرار كردن تعبير و تفسير شود. نيمرخ اضطراب در اشخاص مختلف بر حسب اينكه كدام نظام بيشتر متاثر است متفاوت خواهد بود، اين سه نظام با هم پيوستگي دارند و تأثیر مستقيمي بر همديگر مي گذارند.

ظاهر عمومي و رفتاری فرد مضطرب

فرد دچار اضطراب، رفتار و ظاهري پر تنش؛ مضطرب و نگران دارد. افزايش تنش ماهيچه اي در حالت سيماي وي و وضع قامت و اندامها و در ناتواني وي در ايجاد تمدد ماهيچه اي و آرامش نمايان است. در طول مصاحبه به طور مشخصي در لبه صندلي مي نشيند و با هر صداي ناگهاني از جاي مي پرد. وقتي تنش ماهيچه اي شديد باشد لرزش دستها، زانوها و ساير قسمتهاي بدن قابل توّجه است. شكاف چشمها وسيع و مردمكها متسع است، دهان به خشكي مي گرايد و از اين رو بيمار لبهايش را ليس مي زند و زبانش را مرطوب مي كند.

علائم اضطراب

شخصي كه مضطرب است از عصبي بودن، تنش، بي قراري و تحريك پذيري شكايت مي كند. و اغلب در به خواب رفتن مشكل دارد. شخص مضطرب به آساني خسته مي شود، «دلشوره» و سردرد و تنش عضلاني و اشكال در تمركز فكر دارد.علائم رايج در اضطراب و توصيفهاي افراد دچار اضطراب شديد از وضع خود:

عصبي بودن، قرار نداشتن.
تنش.
احساس خستگي.
سرگيجه.
تكرر ادرار.
تپش قلب.
بي حالي.
تنگي نفس.
تعريق.
لرزش.
نگراني و دلهره.
بي خوابي.
اشكال در تمركز حواس.
گوش به زنگ بودن.

توصيف بيماران مضطرب

اغلب دچار تپش قلب مي شوم؛
موضوعات جزئي مرا عصبي و بر انگيخته مي كند؛
اغلب به طور ناگهاني و بدون دليل قابل توّجهي دچار ترس مي شوم؛
به طور مستمر نگرانم و همين امر مرا از پاي مي اندازد؛
اغلب دچار حالات خستگي و از پا افتادگي كامل مي شوم؛
هميشه براي من تصميم گيري مشكل است؛
به نظر مي رسد هميشه از چيزي مي ترسم؛
هميشه احساس عصبانيت و بر آشفتگي مي كنم؛
احساس مي كنم اغلب اوقات نمي توانم از پس مشكلاتم برآيم؛
به طور مستمر تحت فشارم.

در كل مي توان علايم اضطراب را به چهار گروه شناختي، عاطفي، رفتاري و فيزيولوژيكي تقسيم كرد. اين عناصر چهارگانه از همديگر مستقل نيستند، بلكه عملكرد آنان با كل ارگانيزم هماهنگ است. عملكرد اصلي اين علايم به وجود آوردن پاسخهاي انطباقي در موقعيتهاي خطر زاست.

منبع

هنری عزیز، فاطمه(1392)، تاثيرآموزش مدیریت استرس بر افزایش سلامت روانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسي عمومی، دانشگاه پیام نور

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید