مراحل چهار گانه تعارض از دیدگاه رابینز

مرحله اول : این مرحله به عنوان علل و منابع تعارض نیز نامیده می شود که میتوان به سه دسته کلی ارتباط ، ساختار و متغيرهاي شخصی طبقه بندی کرد

الف ) ارتباط : یکی از عوامل اساسی تعارض ایجاد ارتباط ضعیف بین افراد است اما این تنها ارتباط ضعیف نیست که سبب تمامی تعارضات میشود . طبق تحقیقات انجام شده مشکلات بیانی ، مبادله ناکافی اطلاعات و بگو مگو های موجود در کانال ارتباط هر یک به تنهایی سدی در برابر ارتباط بوده و شرایط بالقوه بودن ماراجع را برای تعارض تشکیل میدهند . هرگاه ارتباط بیش از حد زیاد و کم باشد امکان بالقوه بودن تعارض بالا میکیرد .

ب) ساختار : بافت و ساختار سازمانی نقش مهمی در ایجاد تعارض بین افراد داشته است  بطوریکه معتقدند که هر قدر گروه بزرگتر بوده و در فعالیتها یش تخصصی تر شده باشد ، احتمال تعارض در آن بیشتر است و از سوی دیگر نیز رابطه بین مقام و تعارض را با هم در ارتباط معکوس دانسته اند و هرجا که اعضای گروه جوانتر بوده و استعفا نسبت به استخدام بالا باشد امکان بالقوه بودن تعارض در بالاترین سطح خود قرار دارد . طبق تحقیقات به عمل آمده معلوم شده است که شیوه رهبری دقیق ، مراقبت مستمر و نظارت محدود کننده بر رفتار دیگران ، امکان بالقوه تعارض را افزایش می دهد

ج) متغییر های شخصی :ویژگیها و صفات شخصی افراد در سازمان عامل دیگری در جهت تعارضات می باشد . شواهد نشان میدهد که انواع شخصیت ، مثلا کسانی که بیش از حد اقتدار طلب هستند و آنها که از اعتبار چندانی برخوردار نیستند کارشان به تعارض کشیده میشود .

مرحله دوم ( التفات و جنبه های شخصی دادن ) :

لازمه تعارض درک آن است ، به همین جهت طرفین متعارض معمولا بایستی از شرایط مرجع به عنوان مبنای مقایسه مطلع باشند ولی در هر حال اطلاع از تعارض بدین معنا نیست که به آن جنبه شخصی داده باشیم .

مرحله سوم :  ( رفتار ):

مرحله سوم تعارض زمانی است که فرد اول مانع به رسیدن هدف فرد دوم میگردد . البته این عمل بایستی از روی آگاهی توسط فرد اول صورت پذیرد ، یعنی باید اقدامی خواسته در جهت ناکامی فرد دیگر باشد . در این مرحله تعارض نمایان شده است .

تعارض آشکار سلسله اعمالی را شامل میشود که از دخالت های غیر مستقیم بسیاری ماهرانه شروع و به اشکال مستقیم تهاجمی خشونت بار و مبارزه مهار نشدنی ختم می شود در این مرحله است که طرفین معارض  روشهایی برای مقابله با تعارض بوجود می آورند .

مرحله چهارم ( ماحصل ) :

در مرحله آخر تعارض ، تاثیر متقابل رفتار تعارض آمیز علنی و رفتار مخصوص مقابله با تعارض پیامدها از این نظر که به پیشرفت عملکرد گروهی شوند که در آن صورت آن را ستانده غیر کارکردی می نامیم در زیر نمودار تعارض و عملکرد واحد ها مشاهده میشود .

 تعارض و عملکرد

 نقش ارتباطات در تعارض :

سه دیدگاه کاملا متمايز راجع به نقش ارتباطات در بروز تعارض وجود دارد .

دیدگاه مکانیکی : این دیدگاه تاکید زایدی بر شبکه ها و مجاری ارتباطی که پیامها از طریق آنها ارسال می شوند دارد ، تا معنای خود پیامها ، چنانچه از طریق موانع ارتباطی مشکلاتی در روند انتقال پیامها پدید آید تعارض رخ میدهد ، به طوری که دلیل عمده تعارض عدم تحریک پیام یا نقص و شکست ارتباطات محسوب می شود .

دیدگاه سنتی بر فرا گرد تعيين اطلاعات : تمرکز توجه در این دیدگاه اطلاعات و معنی و مفهوم آن ميباشد چنانچه در اطلاعات دخل و تصرف شود به ویژه از آن به عنوان ابزاری برای امتناع سلطه جویی و اعمال قدرت بر دیگران استفاده گردد ممکن است سوء تفاهم و رفتار رقابت آمیز توام با نابرابری را بر انگیزد .

دیدگاه کنش متقابل : برا اساس این دیدگاه ارتباطات فرا گردي است پویا که در طول زمان و رفتارهای متقابل و در هم  تنیده بین طرفین ارتباط پدید می آید طبق این دیدگاه تعارض نه مبتنی بر برخورد است و نه لذت بخش و حتی برای طرفین جنبه تعمدی ندارد . بلکه شرایط پیوسته سازمان است و برای رشد آن لازم است از آنجا که ارتباطات و تعارض اجتناب ناپذیر و امری مداوم است . ستیز نتیجه اطلاعات نارسا ، شکست کنش متقابل و اشكالات پیام نارسا نیست بلکه ارتباطات و ستیز فرایندی گسترش یابنده است . که از رفتارهای در هم پیچیده و مرتبط افراد ناشی میشود . رفتارهایی که از فرط بستگی همه چیز را به شکل ستیز در می آورد.

توسعه مهارت های  حل تعارض

اگر تعارض مخرب و غیر مثمر باشد و یک مدیر چه کاری را میتواند انجام دهد ؟  چه شیوه ای را برای برخورد با آن باید به کار گیرد ؟ یک مدیر لزوما نیاز دارد شیوه های اساسی اداره تعارض را بشناسد و در مواقع لزوم از آنها استفاده کند . بنابران بایستی از انتخاب سبک و شیوه خویش آگاهی داشته باشد . شیوه های برخورد با تعارض به مدیران و رهبران گروهها می گوید که چگونه به نحو مطلوبی می توانند با تعارض رفتار کنند و چگونه میتوانند روشی را انتخاب کنند و آن را به کار گیرند .

در انتخاب شیوه برخورد با تعارض عاقلانه رفتار کنند . تصدیق هر تعارض صحیح نیست . بعضی از تلاشها برای فروکش کردن تعارضها میان افراد و گروهها ممکن است بی ارزش باشند و برخی غیر قابل کنترل باشند . نباید برای هر تعارضی که ارزش ندارد وقتتان را برای حل آن به هدر دهید شاید در چنین وضعیتی بهتر باشد که از آن اجتناب و دوری جوديد . بعضی اوقات اجتناب از تعارض پاسخ مناسبی میتواند باشد . اگر مدیر بخواهد اثر بخشی مدیریتش را به طور کامل بهبود بخشد یا مهارت خود را در مدیریت تعارض افزایش دهد باید از تعارضهای ناچیز و بی ارزش دوری جوید و سعی کند به طور عاقلانه شیوه برخورد با تعارض را انتخاب کند . واقعیت این است که برخی از تعارضها غیر قابل کنترل هستند و ما قادر به مهار آنها هستیم در چنین وضعیتی که اختلافات عمیقا ریشه دوا نده و تعارضها بین طرفین درگیر طولانی شده است ، عواطف و احساسات طرفین جریحه دار گردیده است ، نمی توان تعارض یا تعارضها را برطرف ساخت و نمی توان با موفقیت زیاد آن را کنترل کرد .

مدیر یا رهبر یک گروه غیر رسمی نباید گول و فريب چنین حرفهایی را بخورد که مدیر یا رهبر میتواند هر تعارضی را به طور اثر بخش حل کند . این تلاشها بی حاصل و بی ارزشند . حتی ممکن است برخی از آنها خارج از حیطه نظارت مدیر باشند در چنین وضعیتی ترک آن موقعیت بهترين تصمیم است . کسانی که تعارض را ایجاد کرده اند ارزشیابی کنید برای شناختن کساني که تعارض را ایجاد میکنند وقت بگذارید . چه کسی در تعارض درگیر شده است ؟ هر یک از طرفین درگیر چه علايقي دارند ؟ ارزشها ، شخصیت احساسات و منافع هر یک از طرفین چیست ؟ اگر به این سوالات جواب بدهید شانس موفقیتتان در اداره تعارض تا حدود زیادی افزایش پیدا خواهد کرد و از این طریق میتوانید شرایط تعارض را بررسی کنید.

منشاء تعارض را ارزیابی کنید ، تعارضات خود بخود به وجود نمی آیند بلکه عواملی  سبب آنها شده است . برای اینکه بهتر بتوانید شیوه برخورد با تعارض را انتخاب کنيد باید بدانيد منشاء بروز تعارض چه بوده است . به بیان دیگر لازم است منشاء و منبع تعارض را تعیین کنيد . لویس پندی : مهمترین دلایل بروز تعارض در سازمان را به  سه دسته تقسیم کرده است :

• زمانی که منابع سازمان برای تامین نیازمندیهای واحد ها و قسمتهای سازمانی و انجام وظایفشان ناکافی باشد ، رقابت برای گرفتن منابع محدود ایجاد میشود.
• زمانی که یکی از طرفین درگیر ، کارها و فعالیتهای گروه دیگری یا واحد دیگری از سازمان را زیر نظر و کنترل گیرد ، در حالیکه گروه یا واحد دیگر از این دخالتهای بیجا دوری می جوید .
• زمانی که طرفین درگیر بایستی با یکدیگر کار کنند و همکاری داشته باشند ولی آنها هیچگونه توافقی روی شیوه انجام کار نداشته باشند .

منبع

زارع زاده،میترا(1388)، مهارت مذاکره مدیران با میزان تعارض،پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت آموزشی،دانشگاه آزاداسلامی گرمسار

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید