مالیاتهای خاص و مالیات لیست حقوق

یکی از راههای تامین منابع مالی آموزش و پرورش ،  مالیات بر لیست حقوق کارکنان است.  چون این نوع تامین مالی در واقع نوعی انتقال منابع از جامعه به موسسات آموزشی است به تعبیری در زمره ی راههای تامین مالی موسسات قرار می گیرد. از این رو در این بخش تاریخچه ی آن در کشورهای مختلف و شرایط کنونی آن را بررسی می نمایم .

تاریخچه و تجارب جهانی

روشن است که هزینه های عمومی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه  بخصوص کشورهای کم درامد و متوسط غیر نفتی  به شدت متکی بر مالیاتهای غیر مستقیم  مالیات بر کالاها و خدمات  بخصوص مالیات بر تجارب خارجی ، از قبیل انواع عوارض وارداتی و نظایر آن است . دلیل این مساله نیز به ساختار ضعیف مالیاتی این گونه کشورها باز می گردد . در واقع به دلیل کارآمد نبودن نظام مالیاتی ، جمع آوری مالیاتهای مستقیم مالیات بر درآمد ، دارایی ، سود و ارزش افزوده به سادگی میسر نیست  در حالی که در کشورهای صنعتی بیشتر بر مالیات بر درامد شخصی و سایر مالیاتهای مستقیم تکیه می شود منابع مالی بخش آموزش دولتی نیز معمولا از محل بودجه عمومی تامین می شود به عبارت دیگر کسورات مالیاتی معمول بر کالاها ، شرکتها و موسسات مختلف اعمال و درآمد آن در خزانه متمرکز شده سپس به موسسات آموزشی اعتبار تخصیص داده می شود اما می توان علاوه بر آن برای تامین منابع آموزش به صورت مستقیم مالیاتهای مخصوص آموزش نیروی انسانی اعمال کرد این نوع مالیاتها ، مالیات لیست حقوقی نام دارد.

از این رو ، در چندین کشور ( 30 کشور در حال توسعه ، همانند بعضی از کشورهای غربی ) طرحهای مالیات بر لیست حقوق کارکنان وضع گردید تا بدین وسیله منابعی را برای راه اندازی و اداره ی دوره های کارآموزی برای تربیت نیروی ماهر تدارک ببینند در سطح جهان انواع مالیاتهای خاص وجود دارند که برای تدارک منابع مالی جهت طرحهای آموزشی وضع و اجرا شده اند مانند عوارض 2/0 درصدی بر تجهیزات وارداتی در اکوادور مالیات 5/2 درصد بر ارزش کل طرحهای ساختمانی بزرگ در هنگ کنگ و مالیات 03/0 درصدی بر ارزش کل صادرات پوشاک . لیکن این نوع مالیات که در اینجا بررسی می شود در واقع به نوعی مالیات بر مصرف نیروی کار است .

توجیه مالیات لیست حقوق

اندیشه طرح چنین مالیاتی این بوده که این روش تامین مالی برای آموزش و پرورش روشی مبتنی بر فایده است . به عبارت دقیق تر چون کارفرمایان از محصول آموزش به صورت نیروی کار ماهر استفاده می کنند و از آن منتفع می شوند مالیات بر لیست حقوق در واقع تامین هزینه ی آموزشی از استفاده کنندگان ان است . این استدلال در صورتی صحیح است که مالیات مزبور بر لیست حقوق کارکنان آموزش دیده و ماهر وضع شود . در غیر این صورت در واقع انتقال درآمد از یک گروه کارکنان آموزش ندیده , به گروه دیگر ؛ افرادی که با استفاده از منابع جمع آوری شده آموزش خواهند دید  است . زیرا هزینه ی پرداخت این مالیات یا مستقیم به نیروی کار ؛به صورت دستمزد کمتر  و یا غیر مستقیم به جامعه  به صورت قیمت بیشتر کالا یا خدمتی که بنگاه مزبور عرضه می کند , منتقل می شود مدافعان این روش تامین مالی در این صورت نیز آن را همانند طرح تامین اجتماعی نوعی انتقال درآمد از نسلی به نسل دیگر می دانند اما تجارب کشورهای پیشرفته این مطلب را تایید نمی کند .

این نوع مالیات در کشورهای پیشرفته و در برخی کشورهای در حال توسعه به کار گرفته شده و سوابق نسبتا زیادی از تاثیر اقتصادی ان در کشورهای صنعتی موجود است .

صاحب نظران معتقدند که با اعمال مالیات بر لیست حقوق در کشورهای در حال توسعه نتایج به دست آمده در کشورهای توسعه یافته حاصل نخواهد شد چون اولا بازار کار در کشورهای در حال توسعه مشابه کشورهای توسعه یافته صنعتی عمل نمی کند ثانیا مالیات بر لیست حقوق در کشورهای در حال توسعه عملا به بازارهای اشتغال شهری محدود می شود چون کشاورزی از آن مستثنا است .

انتقاد دیگری که به این نوع مالیات می شود این است که اعمال این مالیات کارفرمایان را به استفاده از تکنیک های سرمایه بر تولید تشویق می کند زیرا با اعمال این مالیات قیمت نیروی کار نسبت به سرمایه افزایش می یابد و شرایط اشتغال را بدتر می کند در این صورت لازم است که دولت با به کار گرفتن ابزارهای دیگری و یا با تعدیل همین مالیات تاثیر این عامل را کاهش دهد .

انواع مالیات بر لیست حقوق

دو نوع مالیات بر لیست حقوق در کشورهای در حال توسعه اجرا می شود نوعی از آن که به الگوی آمریکای لاتین معروف است برای تامین مالی کارآموزی توسط بخش دولتی درآمد ایجاد می کند در نوع دوم با اعمال تخفیف مالیات بر لیست حقوق و یا معافیت از آن ، کارخانجات را به برگزاری دوره های آموزشی آنها تشویق می کنند چه طبق نظریه توهم قاچاق نیروی کار، بنگاهها از بیم اینکه کارگران آموزش دیده ی آنها را رقبایشان شکار نمایند و با کمبود عرضه مواجه شوند ، چندان تمایلی به سرمایه گذاری در کارآموزی نیروی کار خود ندارند . به عنوان مثال طرح کمک مالیات  در انگلستان با این هدف اجرا شد . اما در کشورهای در حال توسعه به نظر نمی رسد که این عامل انگیزه ی اصلی اجرای طرحهای مالیات بر لیست حقوق باشد.

منبع

رامه،صادقعلی(1389)، وضعيت موجود و ارائه راهكارهاي نوين تامين منابع مالي آموزش و پرورش، پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی،دانشگاه آزاداسلامی گرمسار

ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید