عناصر و ویژگی های تاب آوری

لیک (2003)عواملی که به تاب آوری مربوط می شوند را در 4 گروه طبقه بندی کرده است که عبارتند از:‌

ویژگی های فردی

کودکان تاب آور بدلیل داشتن خصایص مثبت ،عکس العمل های مؤثری از اطرافیانشان دریافت می کنند که باعث می شود جهان را علیرغم سختی هایی که با آن مواجه می شوند بعنوان یک مکان مثبت بینند. ازخصیصه های مثبت آن ها،احترام به دیگران،‌با آمادگی در کلاس حاضر شدن ،‌مشارکت در فعالیت های کلاسی و فوق برنامه ،انگیزه ذاتی و انضباط فردی بالا،‌ داشتن هدف های واقع گرایانه ،خوش‌بینی به آینده، امیدواری علارغم موقعیت های ناگوار در زندگی ،و اعتماد در رسیدن به هدف هایشان می‌باشد.

استفاده مفید از زمان

مطالعاتی که در زمینه سرگرمی ها، فعالیت ها وعضویت در کلوپ ها، یا دیگر گروها ‌را در دانش آموزان تاب آور نشان داده است که بچه های تاب آور از وقتشان بطور مثبت استفاده می کنند و بطور چشم گیری در فعالیت های مدرسه یا غیره درگیر می شوند. عادت ها،‌ علایق خلاقانه،‌  ورزش، اعتماد به نفس و باور به توانایی هایشان ، موفق شدن را در آنان تقویت می کند.

عوامل خانوادگی

عوامل خانوادگی در برگیرنده پیوستگی و انسجام خانوادگی، ‌میزان احساس نزدیکی و صرف وقت اعضا با یکدیگر،‌ داشتن توقعات بالا و همچنین کمک به نوجوانان برای اجتناب از بروندادهای منفی می باشد. پیوستگی های عمیق خانوادگی به دانش آموزان در معرض خطر کمک می کند تا باور کنند که زندگی با معنی است و آن ها بر زندگی خودشان کنترل دارند. این احساس معنی داری یک انگیزه قوی برای دانش آموزان تاب آور می شود.

عوامل مدرسه

دانش آموزان تاب آور اغلب در مدرسه حمایت می شوند. بطور کل این دانش آموزان به مدرسه علاقه دارند. آن ها در فعالیت ها و بحث های کلاسی و حداقل در یک فعالیت فوق برنامه، بعنوان یک منبع غیر مستقیم حمایت، شرکت می کنند. معلمان نقش مهمی را در موفقیت دانش آموزان تاب آور بازی می کنند. ویژگی های بین فردی این  معلمان:‌ دلسوزی،‌احترام به دانش آموزان بعنوان یک فرد و یک یادگیرنده، توانایی همراه شدن با آن ها،‌گوش دادن فعال ،‌جدی گرفتن آن ها، ‌در دسترس بودن، ‌درک کردن،‌ کمک کردن،‌ تشویق کردن و خندیدن با آن ها  میباشد.

ویژگی افراد تاب آور

کفایت  اجتماعي

این دسته از افراد مهارت های ارتباط با دیگران را خیلی خوب آموخته اند.آنها می توانند در شرایط سخت شوخ طبعی خودشان را حفظ کنند، با دیگران صمیمی شوند و در مواقع بحرانی از حمایت اجتماعی دیگران بهره ببرند. ضمن اینکه این گونه آدم ها می توانند سنگ صبور خوبی باشند، وقتی برایشان حرف می زنید می توانند خوب گوش دهند و خودشان را جای شما بگذارند. آنها طیف وسیعی از مهارت ها و راهبردهای اجتماعی شامل مهارتهای گفتگو، جراتمندی و گوش دادن ، آمادگی برای گوش دادن به دیگران واحترام گذاشتن به احساسات و عقاید دیگران که در تعاملات اجتماعی بسیار مهم است را دارا هستند.

مهارتهاي حل مسئله

افراد تاب آور ذهنیتی تحلیلی- انتقادی نسبت به توانایی های خود و شرایط موجود دارند، در مقابل شرایط مختلف انعطاف پذیرند و توانایی شگفت انگیزی درباره پیدا کردن راه حلهای مختلف درباره یک موقعیت یا مساله خاص دارند. همچنین توانایی ویژه ای در تجزیه و تحلیل واقع بینانه مشكلات شخصی و پیدا کردن راه حل های فوری و راهبردهای دراز مدت برای حل و فصل مشكلاتی كه به آسانی و سریع حل نمی شوند را دارا هستند .

احساس ارزشمندی

 پذیرفتن خود به عنوان فردی ارزشمند،‌ و احترام قایل شدن برای خود و توانایی هایشان.  بی قید و شرط دوست داشتن و سعی در شناخت نقاط مثبت خود و پرورش دادن آنها و از طرف دیگر شناخت نقاط ضعف خود و کتمان نکردن آنها. علاوه بر آن سعی می کنند که این نارسایی ها را با واقع بینی بر طرف کرده و در غیر این صورت با این ویژگی ها کنار می آیند.

استقلال

پژوهشگران واژه هاي متفاوتي را براي توصيف استقلال به كار برده اند، براي مثال حس نيرومند عدم وابستگي، كانون كنترل دروني، احساس نيرومند بودن  اعتماد به نفس، خودکارآمدی، خود نظم دهي و كنترل تكانه، به طور كلي گفتار پژوهشگران حوزه عوامل محافظتي چنين است كه استقلال حس هويت خود و توانايي براي عمل مستقلانه ، اعمال كنترل بر محيط خود، توانايي جداكردن خود از محيط خانوادگي ناكارآمد (كناره گيري روانشناختي از والد بيمار) می باشد.

همدلی

تاب آورها دارای توانایی برقراری رابطه توام با احترام متقابل با دیگران هستند كه موجب به هم پیوستگی اجتماعی یعنی احساس تعلق به افراد، گروه ها و نهادهای اجتماعی می شود.

خوش بینی

اعتقاد راسخ به اینكه آینده می تواند بهتر باشد ،‌ احساس امید و هدفمندی و باور به اینکه می توانند زندگی و آینده خود را كنترل كنند و موانع احتمالی نمی تواند آنها را متوقف سازد. هرمن و همکاران (2011) ویژگی های فردی دیگری برای افراد تاب آور ذکر کرده اند: ویژگی های شخصیتی(باز بودن، برون گرایی، موافق بودن)، منبع کنترل درونی، خودکارآمدی، عزت نفس، ارزیابی شناختی، داشتن عملکرد عقلانی، انعطاف پذیری شناختی، دلبستگی اجتماعی، خودپنداره مثبت، خودگردانی هیجانی، احساسات مثبت، معنویت، کنارآمدن کارآمد و مفید، سخت رویی امید، تدبیر و درایت و سازگاری، عامل های جمعیتی، ارتباطات اجتماعی.

منبع

پاخیزان، فریده(1396)، رابطه بین سواد اطلاعاتی با تاب آوری در دانش آموزان اول متوسطه، پایان نامه کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید

اگر مطلب را می پسندید لطفا آنرا به اشتراک بگذارید.

دیدگاهی بنویسید

0