علل اضطراب امتحان

علل و عوامل اضطراب امتحان در دانشجويان بسيار مختلف و متفاوت است، اما آن‌ها را مي‌توان به سه دسته كلي تقسيم كرد:

• عواملي فردي و شخصيتي دانشجو مانند اضطراب عمومي، پايين بودن اعتماد به نفس، هوش، تمركز و به ويژه روش‌هاي نادرست مطالعه و انتظارات نادرست از خود.
• عوامل آموزشگاهي و اجتماعي همچون انتظارات اساتيد، رقابت، سيستم آموزشي، حاكم بر دانشگاه، نوع درس و مدرك گرايي.
• عوامل خانوادگي چون شيوه تربيتي والدين، انتظارات سطح بالاي والدين، جو عاطفی حاكم بر خانواده، ويژگي‌هاي شخصيتي والدين و طبقه اقتصادي و اجتماعي والدين.

اضطراب امتحان و ویژگی‌های شخصیتی

ویژگی‌های شخصیتی نیز به عنوان مجموعه سازمان یافته و واحدی متشکل از خصوصیات نسبتاً ثابت و پایدار در افراد که بر روی هم، یک فرد را از فرد دیگر متمایز می‌سازد، نیز می‌تواند بر اضطراب تأثیر بگذارد .

حاصل سال‌ها تلاش آیزینک، نظریه شخصیت بسیار با نفوذی است که بر پایه سه بعد قرار دارد. ما می‌توانیم این سه بعد را به صورت فرا عامل‌ها در نظر بگیریم که ترکیباتی از صفات یا عوامل هستند. به هر حال سه عامل برتر یا به عبارت دیگر سه بعد شخصیت آیزنک که یک فضای مرکزی سه بعدی برای شخصیت فراهم آورده عبارتند از: برون گرایی: حالتی است که در آن نیروهای شخص به خارج از خودش معطوف می‌شود. درون گرایی: حالتی است که در آن انرژی‌های شخص بدون علاقه به دنیای خارج با اندکی علاقه متوجه درون خود می‌شود و عامل بعدی روان رنجور خویی است. تفاوت عمومی افراد درون گرا و برون گرا این است که درون‌گرایان نسبت به برون‌گرایان، حافظه دراز مدت آن‌ها برتر است، عملکرد کندتر ولی دقیق‌تر داشته، گوشه گیر و انزوا طلب هستند، گرایش به احساس کمبود (حقارت) در آن‌ها زیاد است و برای ابتلا به دلواپسی، افسردگی و وسواس آمادگی بیشتری دارند. افرادی که روان رنجوری زیاد دارند در آن قسمت‌های مغز که شاخه سمپاتیک دستگاه عصبی خود مختار را کنترل می‌کنند، فعالیت بیشتری را نشان می‌دهند .

بین اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی رابطه منفی دیده شده است و همچنین پژوهش‌ها بیانگر رابطه منفی بین منبع مهار گذاری درونی و اضطراب امتحان هستند .

راهبردهایی برای کاهش اضطراب امتحان

از جمله راهبرد های مفید برای کاهش اضطراب امتحان عبارتند از: روش باز سازی شناختی، که ترکیبی از روش‌های درمانی بک و الیس است ، آموزش‌های خانوادگی در ارتباط با نیاز های جوانان، تغییر ساختار برنامه های تحصیلی، تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به خود و توانایی‌های خود در عوامل مدرسه ، اجتناب از خوردن کافئین، به موقع حاضر شدن در جلسه امتحان، مطالعه صحیح، ملاقات با استادان و سؤال کردن درباره امتحان. راه‌هایی که از شدت اضطراب امتحان جلوگیری می‌کند عبارتند از: حس کردن تنفس، شل کردن ماهیچه‌ها، قوت قلب دادن به خود و توجه کردن به جنبه ای مثبت خود است . گنجی و همکارانش ، در مطالعه ای رابطه معناداری را بین فعالیت‌های مذهبی و سازگاری با دانشگاه، به ویژه برای دانشجویان تازه وارد نشان دادند و دریافتند دانشجویانی که از تعالی روحانی برخوردار بودند، علیرغم مشکلات وتغییرات زندگی،آشفتگی روانی کمتری را چه از نظر اضطراب و چه از نظر اختلال جسمانی تجربه می‌کنند.

نریمانی و همکارانش،روش شناختی-رفتاری، ذکر خدا ودعا کردن را ازمیان روشهای مقابله با اضطراب امتحان، مؤثر تر یافتند.

نتایج پژوهش‌های مهرابی زاده هنرمند و همکارانش، بهرامی، ابوالقاسمی، بیشاب و همکارانش و ماریا و نیوآ ، نشان دادند که میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان در دختران بیشتر از پسران است و آنها اضطراب امتحان را با شدت بیشتری تجربه می‌کنند.احتمالاً دختران، ترغیب به پذیرش اضطراب وقبول آنرا بعنوان یک ویژگی زنانه تلقی می‌کنند.

پذیرش گروهی، احساس تنهایی و سرخوردگی را در فرد کاهش می‌دهد. کارایی گروه در بسیاری از موارد درمانی همچون درمان اضطراب امتحان شده است . پژوهشگرانی نیز در تحقیقات خود نشان داده‌اند که عزت نفس با اضطراب عمومی ، اضطراب آموزشگاهی و اضطراب امتحان رابطه منفی دارد . پژوهش‌های فراوانی نیز در زمینه رابطه اضطراب امتحان با اضطراب عمومی، صورت پذیرفته که نتایج آن‌ها بیانگر وجود رابطه بین اضطراب امتحان و اضطراب عمومی می‌باشد .

چامووری و فرنهام ، دریافتند که خصوصیات شخصیتی همچون روان رنجور خویی و برون گرایی به طور معنی داری با سطوح امتحان مرتبط است. تشکر ، دریافت که بین نگرش‌های فرزند پروری والدین و همچنین تیپ شخصیتی A والدین با اضطراب امتحان دانش آموزان ارتباط معنی داری وجود دارد. رحیمی ، در مطالعه خود گزارش کرد که فقدان هوشیاری نسبت به خود، نا ایمنی پارانویایی، گرایش به گنهکاری و تنش ارگی در ایجاد اضطراب نقش معنی داری دارد. نتیجه مطالعه پاپکو، نشان داد که هر چه نوجوانان از نفوذ خانواده خود فاصله گرفته و تمایز یافتگی بیشتری داشته باشند، میزان اضطراب امتحان آنان کمتر خواهد بود.

هونگ، کار آمدی آموزش راهبرد های مقابله ای مثل خود گویی مثبت و تلقین آرامش را در کاهش اضطراب امتحان مؤثر می‌داند. جانس و باروز ، وایز و نوری، در پژوهش‌های خویش دریافتند که آموزش ایمن سازی در مقابل تنیدگی به طور مؤثری اضطراب امتحان دانش آموزان را کاهش می‌دهد. بر اساس تحقیقات تریون ، درمان‌های چند وجهی ؛ آموزش تن آرامی، حساسیت زدایی منظم و مداخلات شناختی-رفتاری نیز اثرات بر جسته ای بر کاهش اضطراب امتحان دانشجویان دارند.

منبع

سهرابی،عزیزاله(1392)،پیش بینی اضطراب امتحان برحسب اضطراب جدایی وسبک دلبستگی دانش آموزان ،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی هرمزگان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید