علائم و نشانه های افسردگی در سالمندان

علایم و نشانه های افسردگی در بین بیماران ممکن است بسیار متفاوت باشد. همچنین نشانه های افسردگی در سالمندان با بیماران جوان فرق دارد و معمولاً دیرپاتر و ماندگارتر است. به طور کلّی، ۹ نشانه اولیه برای افسردگی وجود دارد که عبارتند از:

تغییر خلق و خو. در بین شایع ترین تغییرات خلق و خو در سالمندان افسرده می توان به احساس ناآرامی، پوچی، بیقراری، تحریک پذیری و عدم محبوبیت اشاره کرد. بیمار همچنین ممکن است با غمگینی زیاد، اضطراب، خشم یا بی احساسی (فقدان هیجان) روبرو شود. بدبینی، ناامیدی، گریه و حساسیت هیجانی شدید، از دیگر تغییرات خلق و خو می باشد.

فقدان احساس لذت. کاهش یا از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلاً برای بیمار لذت بخش بودند مانند خوردن، کار، رابطه جنسی، دوستان، سرگرمی و تفریحات.

تغییر عمده در اشتها یا وزن. بیمار ممکن است با کاهش یا افزایش شدید اشتها و یا کاهش یا افزایش شدید وزن روبرو شود. در سالمندان، کاهش اشتها و وزن شایع تر از افزایش آن هاست.

تغییر در الگوی خواب. بیمار ممکن است زیاد بخوابد (خواب زدگی) و یا بر عکس دچار کم خوابی گردد. در سالمندان، کم خوابی شایع تر از خواب زدگی است.

احساس بی ارزش بودن. بیمار ممکن است احساس بی ارزش بودن، سرزنش خود یا احساس فزاینده گناه نماید.

خستگی و از دست دادن انرژی.

تمرکز. بیمار ممکن است با کاهش توانایی در تفکر و تمرکز روبرو گردد. مشکلات حافظه و گیجی در سالمندان افسرده متدوال است.

افکار مربوط به مرگ. بیمار ممکن است افکارتکرار شونده ای درباره مرگ و یا حتی آرزوی مرگ داشته باشد. ممکن است به خودکشی فکر کند و یا دراین مورد دست به اقدام بزند. این یک ملاحظه جدّی برای سالمندان افسرده است.

فعالیت فیزیکی یا کلامی. بیمار ممکن است بیقرار و مضطرب باشد. ممکن است دستانش را فشار دهد یا بپیچاند و نتواند آرام بنشیند. از سوی دیگر، برخی بیماران ممکن است حرکات و طرز حرف زدنشان شل و کند شود. همچنین ممکن است قبل از پاسخ دادن یا شروع به حرکت با درنگ و تاخیر روبرو باشند. ممکن است آنقدر آهسته صحبت کنند که به خوبی شنیده نشود. ممکن است بجز آن که مورد سوال مشخصی قرار گیرند حرفی نزنند یا کاملاً صامت گردند.

سالمندانی که دچار افسردگی هستند معمولاً برای درمان نزد روان شناس نمی روند بلکه این مشکل را به عنوان یک اختلال جسمی با پزشک خود مطرح می سازند. معمولاً چنانچه خستگی، سردرد و معده درد به درمان دارویی پاسخ ندهد مسأله را با پزشک در میان می گذارند و سالمندان بسیار بیشتر از جوانان چنین نشانه هایی را به پزشک گزارش می کنند. در بعضی موارد، توهم و هذیان نیز ممکن است پیش آید. این نشانه ها ممکن است با نشانه های زوال عقل اشتباه گرفته شوند.

روش های تشخیص افسردگی در سالمندان

بنابر گزارش انجمن ملی سلامت روان (NMHA)، تنها ۴۲ درصد سالمندان برای درمان افسردگی خود اقدام می کنند. از بین آن ها، بیش از ۵۵ درصد توسط پزشک عمومی درمان می شوند و تنها ۳ درصد از بیماران افسرده بالای ۶۵ سال به متخصص روان درمانی مراجعه می کنند. این امر، مشکل زاست زیرا افسردگی در سالمندان به ندرت توسط پزشکان عمومی به درستی تشخیص داده می شود. بنابر گزارش NMHA ، میزان تشخیص صحیح افسردگی توسط پزشکان عمومی کمتر از ۵۰ درصد است. بسیاری از نشانه های متداول افسردگی در سالمندان (مثل از دست دادن انرژی، کم اشتهایی و بیخوابی) معمولاً به بیماری های جسمی دیگر در این گروه سنی نسبت داده می شود.

بسیاری از افراد، از جمله بسیاری از پزشکان، افسردگی را برای سالمندان، طبیعی یا قابل پیش بینی می دانند. این امر به ویژه در صورت وجود بیماری های جسمی حاد و شرایط اجتماعی خاص (مثل مرگ عزیزان) اتفاق می افتد. این اعتقاد درست نیست و غالباً باعث نادیده انگاری یا به تاخیر انداختن تشخیص و درمان می گردد.مانع عمده دیگری که بر سر راه تشخیص افسردگی وجود دارد، طرز تلقی خود بیماران است. برخی از مردم عقیده دارند که مطرح ساختن مشکلات روانی و در صدد چاره جویی برآمدن برای آن ها باعث بدنامی است. پذیرش بیماری روانی برای سالمندان معمولاً سخت تر از جوانان و میانسالان است. بنابراین آن ها بیشتر در صدد کنار آمدن با شرایط خود بر می آیند.پیش از آن که افسردگی تشخیص داده شود، پزشک معمولاً دستور انجام آزمایش های پزشکی می دهد تا احتمال بیماری های دیگری که نشانه های مشابهی دارند منتفی گردد. بسیاری از کسانی که نهایتاً تشخیص افسردگی برای آنان داده شده است، نخست به پزشک خانواده یا پزشک متخصص خود مراجعه کرده اند زیراناراحتی خود را ناشی از مشکل جسمی می دانسته اند. در صورتی که یک متخصص سلامت روان قابلیت بیشتری برای تشخیص افسردگی دارد.

تشخیص افسردگی معمولاً با بررسی کامل سابقه پزشکی بیمار، شامل اطلاعاتی درباره ظهور، طول مدّت و نیز شدّت علایم آغاز می گردد. تشخیص افسردگی در بیماران سالمند ممکن است به وسیله آزمون «مقیاس افسردگی سالمندان» صورت گیرد. این آزمون شامل ۱۵سوال بله/خیر ساده است که مخصوص سالمندانی که ممکن است دچار افسردگی باشند طراحی گردیده است. متخصص سلامت روان همچنین از بیمار سوال می کند که آیا این علائم و نشانه ها قبلاً نیز وجود داشته یا خیر و اگر چنین بوده، چگونه درمان گردیده است. از بیمار در مورد مصرف الکل و مواد مخدر، این که افکاری درباره مرگ یا خودکشی داشته و این که در بین افرادخانواده کسی دیگری سابقه افسردگی داشته نیز سوال می شود.اگر سابقه افسردگی خانوادگی وجود داشته باشد، درمانگر سوال می کند چگونه درمان شده و آیا درمان موثر بوده است یا خیر. ارزیابی تشخیصی نیز باید انجام گیرد. این آزمایش وضعیت روانی بیمار، تعیین می کند که حافظه و الگوهای کلامی و فکری وی هم آسیب دیده است یا نه.

پیشگیری و درمان افسردگی

بنابر گزارش موسسه ملی سلامت روان (NIMH) آمریکا، بیش از ۸۰ درصد کسانی که دچار افسردگی هستند را می توان با دارودرمانی، روان درمانی یا ترکیبی از این دو، به طرز موفقیت آمیزی درمان کرد. گزینه های درمانی موجود برای افسردگی بسیار متنوعند امّا نتیجه بخشی آن ها غالباً به زمان نیاز دارد و در حدود نیمی از بیمارانی که تحت درمان افسردگی قرار می گیرند، بلافاصله به درمان پاسخ نمی دهند.دارو درمانی برای افسردگی باعث کاهش و تخفیف علایم در طول یک دوره زمانی می گردد. نخستین داروهایی که برای این اختلال تجویز می گردد داروهای ضدافسردگی هستند. چند نوع مختلف از داروهای ضدافسردگی وجود دارد که از آن جمله می توان به SSRIها (بازدارنده های جذب مجدد سروتونین)، TCAها (داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای)، MAOIها (بازدارنده های اکسیداز تک آمین) و SNRIها (بازدارنده های جذب مجدّد سروتونین و نوراپینفرین) اشاره کرد.

SSRIها و SNRIها معمولاً به نسبت داروهای افسردگی قدیمی تر مثل TCAها و MAIOها اثرات جانبی خفیف تری دارند. به دلیل حساسیت بیشتر سالمندان به اثرات جانبی داروها، معمولاً SSRIها بیشتر برای سالمندان تجویز می شوند. پزشک ممکن است برای به حداقل رساندن اثرات جانبی، مقدار (دوز) کمتری از دارو را تجویز کند.اداره دارو و غذا (FDA) اعلام کرده است که مصرف داروهای ضدافسردگی ممکن است خطر افکار مربوط به خودکشی را در برخی بیماران افزایش دهد و از این رو توصیه نموده است که کلیه کسانی که تحت درمان این داروها قرار دارند باید از نزدیک برای تغییرات غیرعادی رفتاری، تحت نظر قرار داشته باشند. برای اطلاعات بیشتر به مقاله داروهای ضدافسردگی مراجعه کنید.

در بعضی موارد ممکن است از داروهای دیگر در ترکیب با داروهای ضدافسردگی استفاده شود. امّا بسیاری از پزشکان ترجیح می دهند تا برای کاهش اثرات جانبی و خطر تداخل دارویی، تعداد داروهای مصرفی سالمندان را به حداقل برسانند. با وجود این، چنانچه بیمار نشانه های روان پریشی (مثل توهم و هذیان) داشته باشد ممکن است داروهای ضد روان پریشی نیز تجویز گردد.یکی از گونه های روان درمانی که می تواند برای سالمندان مفید باشد، بر روی استرس، سوگ و تغییر طبیعت نقش های خانوادگی (مثلاً تصمیم گیری فرزندان برای پدر و مادر) تمرکز دارد. این روش که درمان میان فردی (IPT)نام دارد، هم برای اختلال افسردگی و هم برای سوگ عادی مورد استفاده قرار گرفته است. برای اطلاعات بیشتر به مقاله انواع روان درمانی مراجعه کنید.

در بعضی موارد نادر، ممکن است درمان با تشنج برقی (ECT) برای درمان افسردگی حاد در بیمارانی که نمی توانند دارو مصرف کنند و یا به دارودرمانی پاسخ مثبت نمی دهند، تجویز گردد. ECT درمانی است که در آن از جریان برق برای تولید تشنج خفیف در بیمار استفاده می شود.سبک زندگی سالم، شامل تعادل بین رژیم غذایی و ورزش، و داشتن ارتباطات قوی اجتماعی و میان فردی به سالمندان کمک می کند تا خطر ابتلاء به افسردگی را به حداقل برسانند.کسانی که قبلاً دچار افسردگی حاد بوده و دوباره متوجه بازگشت علائم آن می شوند باید فوراً به متخصص سلامت روان مراجعه کنند تا اثرات آن را به حداقل برسانند.

منبع

صادقی پور، زهره(1391)، تاثیر موسیقی درمانی بر کاهش افسردگی، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی،دانشگاه آزاد اسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید