شناخت فروع دین

در اصطلاح دین اسلام فروع را بر مسائلی اطلاق می‌کنند که به عمل و عبادات مربوط است ، در باب فروع دین هم در قرآن نشانه هایی وجود دارد و هم در روایات مستند ، برجای مانده از پیامبر و امامان معصوم این فروع که در ده باب آورده شده اند ، انتظار می رود با توجه به اهداف آموزش و پرورش در دوره ابتدایی دانش آموز ، در این دوره با این مسائل آشنا شده و از آنها شناخت پیدا کرده و هرکدام را که باتوجه به سن ، قابلیت اجرائی دارد را انجام دهد.

از نظر مذهب شيعه فروع دين ده مورد است و در مذهب تسنن دو مورد تولی و تبری را شامل نمی شود. كه عبارتند از:

نماز: خداوند در قرآن می فرماید:«يا ايها الذين آمنوا اذكروا الله ذكرا كثيرا و سبحوه بكرة و اصيلا»: ای کسانی که ایمان آورده اید ! خدا را بسیار یاد کنید . و صبح و شام او را نیایش کنید (سوره احزاب ، آيات 41 و . 42). در مورد نماز پيغمبر اكرم فرمود و يا ائمه اطهار فرمودند چون هم در كلمات رسول اكرم هست و هم در كلمات ائمه. « الصلوة عمود الدين »

نماز عمود خيمه دين است يعنی اگر دين را به منزله يك خيمه بر پا شده‏ای بدانيم كه هم چادر دارد و هم طناب و هم حلقه و هم ميخی‏ كه بزمين كوبيده‏اند و هم عمودی كه آن خيمه را بر پانگاه داشته است ، نماز به منزله عمود اين خيمه بر پا شده است . و مخصوصا در حديث نبوی كه‏ رسول اكرم بيان فرموده است ، همين مطلب به همين شكل توضيح داده شده است.

روزه : خداوند در قرآن می فرماید : «یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کتِبَ عَلَیْکمُ الصِّیامُ کما کتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکمْ لَعَّلَکمْ تَتَّقٌون» (سوره بقره، آیه 183) ای کسانی که ایمان دارید روزه گرفتن بر شما واجب گشت همچنان که بر پیشینیان از شما (از ملتهای گذشته) واجب شده بود شاید با روزه گرفتن پاک و پرهیزکار شوید.

(سوره بقره آیه 185 )شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی اُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدَیً لِلنّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَِهدَ مِنْکمْ الشَّهْرَ

در روایات اسلامی روزه یکی از زیربناهای اسلام و نیرو دهنده و زکات بدن معرفی شده است .

خمس: خمس واژه ای عربی است و به معنای یک پنجم میباشد. خمس یکی از انواع مالیات‌های اسلامی است که به منظور رفع مشکلات مالی امت اسلامی و توزیع عادلانه ثروت و تقویت بنیه مالی حکومت اسلامی وضع شده است. هر مالی که یک سال بدون استفاده قرار گیرد و غنیمت جنگی و چند مورد دیگر خمس به آن تعلق می گیرد و دادن خمس واجب است.

زکات: زکات از دستورات اسلامیست و در مورد چیزهایی وضع شده که انسان آنها را با کمک طبیعت به وجود می‌آورد، آن هم طبیعت سهل و ساده؛ یعنی انسان به نسبت کارکمی انجام می‌دهد،طبیعت کار بیشتر را انجام می‌دهد ومحصول را مفت و رایگان در اختیار انسان می‌گذارد.مثلاً گندم که انسان بوجود می‌آورد در قسمت کمی، فکر و عمل او دخالت دارد و قسمت بیشتر فعالیت طبیعت است. ازاینرو اسلام به انسان می‌گوید اینجا که از سخاوت طبیعت استفاده می‌کنی مقداری از آن را باید در راههای دیگر بدهی .در قرآن در اکثر موارد پرداخت زکات در کنار برپایی نماز آمده‌است، که بیانگر اهمیت این حکم می‌باشد. آیه ۶۰ سوره توبه مصارف زكات را چنین بیان می كند:

فقیر (نیازمند)
مسكین (كسی كه در نهایت نیازمندی است)
عاملین (مامورین جمع آوری مالیات)
مولفه قلوب (برای نزدیك كردن كسانی كه احتمالا كدورتی از اسلام دارند)
آزاد سازی بردگان
مقروضین
در راه خدا ، مصارفی كه نفع عمومی دارند مانند ساخت مسجد و مدرسه
در راه ماندگان

در باب زكات نزديك به سى و چهار آيه در قرآن مجيد آمده، تعداد آيات و تأكيدى كه در آنها بر مسئله زكات شده، و وعده خوفناكى كه نسبت به عذاب مانعان زكات داده شده، همه و همه دليل بر عظمت اين مسئله در اسلام است.در قرآن مجيد زكات در كنار نماز ذكر شده است و قرآن خواسته بگويد: اهمّيّت زكات كمتر از نماز نيست و نماز بى زكات قابل توجّه نمى‏باشد.

حَجّ: یکی از مهم‌ترین فروع دین اسلام حج است. مسلمانان با داشتن شرایطی مکلف‌اند در دهه اول ماه ذی‌الحجه به مسجد الحرام در شهر مکه در عربستان سعودی رفته و مجموعه‌ای از اعمال نیایشی را به‌جا آورند.

جِهاد: جهاد یکی از مفاهیم دین اسلام است.

واژه «جهاد» از ریشه «ج-ه-د» به معنی کوشش و مبارزه و فعالیت است. این کوشش و مبارزه می‌تواند در عرصه‌های گوناگونی صورت گیرد از جمله کوشش در مبارزه با امیال درونی ؛ جهاد اکبر, یا کوشش و مبارزه در راه دفاع از دین اسلام یا گسترش قلمرو اسلام :جنگ با دشمنان اسلام ؛ جهاد اصغر. جهاد یکی از فروع دین و از واجبات اسلامی است. کلمه جهاد حدود ۱۰۸ بار در قرآن آمده‌است.

امر به معروف و نهی از منکر: امر به معروف و نهی از منکر نیز از فروعات دین اسلام است.

امر به معروف یعنی دستور دادن یا توصیه کردن از سوی فرد مسلمان به دیگران به انجام آن‌چه از نظر عقل یا شرع اسلام خوب در نظر گرفته می‌شود و نهی از منکر یعنی دستور دادن یا توصیه کردن از سوی فرد مسلمان به دیگران به انجام ندادن آن‌چه به از نظرعقل یا شرع اسلام بد در نظر گرفته می‌شود.

تولی و تبری: تولی و تبری ؛ دو اصطلاح قرآنی است که از جمله فروع دین و از واجبات اسلام شمرده می‌شود. این دو واژه، به ترتیب، به معنای دوستی با دوستان خدا و نزدیکی به اهل حق، و دشمنی با دشمنان خدا و دوری از اهل باطل است.

محرّمات در اسلام :

اعمال و کارهايي است که دراسلام ممنوع است و انجام دادن آن ها موجب عقوبت و عذاب الهي مي گردد، اکثریت این محارم دارای وجهه اجتماعی هستند و نه فردی ، چنانچه عدم مراعات در این زمینه ها باعث به وجود آمدن آثار اجتماعی در جامعه است که به برخي از آنها اشاره مي شود.ايمني از خشم خدا.،يأس و نااميدي از رحمت خدا ، سجده کردن به غير خدا ،گمراه کردن مردم از راه خدا ،آزرده ساختن پدر و مادر ، قطع صله ي رحم به معني ترک کردن خوبي به خوشاوندان ، تجاوز به مال مردم و تصرّف در آن بدون اذن صاحب ان ، تجاوز به جسم و جان مردم و همچنين تعدّي به حقوق مشروع آنان ،تصرّف بر مال وقف بر خلاف نظر واقف ،رشوه دادن و رشوه گرفتن ،کمک به ستمگران ، مدح وستودن ظالم و ستمگر ، سخن چيني ،کم فروشي ، غش در معامله به طوري که واقعيت جنس بر مشتري مخفي شود ، احتکار غلّات و مواد خوراکي ضروري مردم ، اسراف ، قيمت جنس را بالا بردن بدون آنکه واقعاً قصد خريد آن را داشته باشد ، شکستن عهد با خدا که براي انجام کار خير يا ترک کار شر بسته باشد ، ترک عملي که به خدا سوگند خورده است آن را انجام دهد به شرط اينکه ترک آن رجحان نداشته باشد ،.سبک و حقير شمردن گناهان ، عبادت کردن براي خودنمايي به مردم (ريا) ، دروغگويي ،غيبت و بد گويي پشت سر ديگران ،.گوش دادن به غيبت ، فحش و ناسزا گويي به مؤمن ، توهين و خوار ساختن مؤمن ، شهرت دادن فحشا ميان مردم ،ضررزدن به بدن خود و ……….

علاقمندی به سفارشات :

سفارشات در اسلام که در دو قالب فردی و اجتماعی می باشد هم در قرآن و هم در روایات مستند از پیامبر و ائمه اطهار مشهود می باشد. بیشتر این سفارشات بازتاب اجتماعی دارند ، که مقدمه به وجود آمدن مدینه فاضله اسلامی هستند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد : نیکی به خویشان و پدر و مادر ، همسایه داری ، ورزش و تندرستی ، احسان و نیکوکاری حتی به حیوانات ، حفظ محیط زیست و درختان ، بهداشت و نظافت ، ازدواج ، تعلیم و تربیت فرزندان ، فراگیری علم و دانش و ….

منبع

رستگاری یزدی،مینا(1391)، بررسی عوامل مؤثر در شکل گیری هویت ایرانی – اسلامی در دانش آموزان دوره ابتدایی،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشگاه آزاداسلامی تهران

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید