ساختار سازمانی

ساختار سازمانی چارچوب عمل و حرکت مدیران در افزایش کیفی و سرعت توسعه ی سازمان به سمت رسالت و اهداف تعیین شده در محیط ناپایدار و متلاطم کنونی است و می توان آن را راهنمای عمل و عامل یا مانع توفیق مدیران دانست .

سازمان

سازمان پدیده ای اجتماعی به شمار می آید که به طور آگاهانه هماهنگ شده و دارای حدود و ثغور نسبتاً مشخصی بوده و برای تحقق هدف یا اهدافی، براساس یک سلسله مبانی دائمی فعالیت
می کند .سازمان ها چه کوچک چه بزرگ دارای 3 ویژگی هستند:

• از مردم تشکیل یافته اند.
• برای دست یابی به اهدافی به وجود آمده اند.
• نیازمند اعمال محدودیت هایی بر رفتار اعضا خود می باشند .

بررسی پدیده پیچیده ای نظیر سازمان، نیازمند بهره گیری از روش های پیچیده است. با توجه به این که افراد شاغل در سازمان های دارای ساختار مناسب، کارآتر و راضی ترند، اهمیت سازمان و روش های سازماندهی بیشتر مدنظر قرار می گیرد.مدیران در سیستم های سازمان یافته، زمان کمتری را صرف سازماندهی می کنند و فقط بخشی از وقت خود را به آن اختصاص می دهند، در حالی که اگر حوزه کار مدیر، از سازماندهی مطلوبی برخوردار نباشد، او مجبور خواهد بود که زمان زیادی را مصروف رسیدگی به مسائل ناشی از سازماندهی نامناسب کند .

سازماندهی

سازماندهی فعالیتی است که به صورت دوره ای انجام می شود (نه به طور مستمر و روزانه). به این ترتیب که با بروز مسائل جدید در سازمان، ضرورت تجدیدنظر در ساخت سازمانی مورد تأیید قرار می گیرد و مدیران در مورد این ضرورت به پیمایش می پردازند و سعی می کنند که تغییرات مطلوبی را در ساخت سازمانی موجود ایجاد کنند. به این ترتیب فقط در صورت بروز مشکل جدید یا تغییر راهبردهای سازمان، برای تغییر و اصلاح ساخت سازمانی اقدام می شود. در واقع نوع مسائل سازمانی و میزان و شدت آن مسائل، به نوع سازمان و سیر تکاملی آن بستگی دارد .

سازماندهی، فراگردی است که طی آن، با تقسیم کار میان افراد و گروه های کاری، ایجاد هماهنگی میان آن ها، برای کسب اهداف تلاش می شود.با توجه به تعریف فوق، فراگرد سازماندهی مشتمل بر سه مرحله ی زیر است:

• طراحی و تعریف کارهای و فعالیت های ضروری؛
• دسته بندی فعالیت ها بر حسب مشاغل و منصب های سازمانی تعریف شده؛
• برقراری رابطه میان مشاغل و منصب های سازمانی، برای کسب اهداف مشترک .

گاهی در متون علمی مدیریت سه اصطلاح سازمان، سازماندهی و ساختار سازمانی را به جای یکدیگر به کار می برند، در حالی که ساختار سازمانی حاصل فراگرد سازمانی و طراحی سازمان است و مشتمل بر مجموعه روابط، مقررات و قوانینی است که حتی اگر به طور غیررسمی شکل گرفته باشند، به طور رسمی تصویب می شوند و فعالیت های افراد برای کسب اهداف مشترک سازمانی را شکل می دهند. هدف از طراحی ساخت سازمانی آن است که نیروی انسانی و منابع موجود به گونه ای هماهنگ و ترکیب شوند که بر نیروزایی و افزایش کارایی منابع موجود بینجامد .

تعریف ساختار سازمانی

ساختار یک سازمان چهارچوبی است که برای ایجاد دستور و پیش بینی پذیری در سیستم ایجاد می شود و دعوت کننده افراد برای رفتارهای خاص و تضعیف کننده رفتارهای دیگر است. علاوه بر این ساختار سازمان ضمن هدایت کردن رفتار کارکنان نوع رفتارهایی را که قابل قبول و یا غیرقابل قبول است را توصیف می کند.

ساختار سازمانی یک سیستم رسمی از وظایف و روابط اختیار است که چگونگی هماهنگی فعالیت­های افراد و استفاده از منابع جهت تحقق اهداف سازمانی را کنترل می نماید .ساختار یک سازمان را می توان مجموعه راه هایی دانست که طی آن فعالیت های سازمان به وظیفه های شناخته شده تقسیم و میان این وظیفه ها هماهنگی تأمین می شود .

ساختار سازمانی مسیرهای ارتباطی را که با کمک آن هرم تصمیم گیری به کار می افتد، ترسیم می کند.ساختار سازمانی، راه یا شیوه ای است که به وسیله ی آن، فعالیت های سازمانی تقسیم، سازماندهی و هماهنگ می شوند. سازمان ساختارهایی را به وجود می آورند، تا فعالیت های عوامل انجام کار را هماهنگ کرده و اعمال اعضا را کنترل نمایند. ساختار سازمانی در نمودار سازمانی نمایان می شود. نمودار سازمانی نیز یک نماد قابل رویت از کل فعالیت ها و فرایندهای سازمان است.

ساختار به تعریف و تعیین مشاغل و روابط گزارش دهی در یک سازمان اشاره دارد، و وظیفه ی اصلی ساختار تأثیرگذاری و ایجاد هماهنگی در رفتارهای کاری اعضاء سازمان در رسیدن به اهداف است .ساختار یک سازمان به الگوهای روابط درونی سازمان، اختیار و ارتباطات دلالت دارد. ساختار سازمانی چهارچوب یک سازمان را مشخص می کند درست همانند اسکلت بدن انسان که شکل او را به رویت می رساند. هر ساختار سازمانی از سه وضعیت متأثر می شود.

• پیچیدگی
• رسمیت
• تمرکز و عدم تمرکز

در تعریف ساختار سازمانی به سه رکن اصلی اشاره می شود:

1. ساختار سازمانی تعیین کننده روابط رسمی گزارشگری در سازمان است. و آن نشان‌دهنده‌ی سطوحی است که در سلسله مراتب اداری وجود دارد و نیز حیطه کنترل مدیران یا سرپرستان را مشخص
   می نماید.
2. ساختار سازمانی تعیین کننده ی افرادی است که به صورت گروهی در دوایر کار می کنند و گروه بندی یا تقسیم بندی دوایری است که در کل سازمان وجود دارند.
3. ساختار سازمانی شامل سیستم هایی است که به وسیله ی آن فعالیت های همه ی دوایر هماهنگ و یکپارچه می گردد و در نتیجه سیستم ارتباط مؤثر در سازمان تضمین خواهد شد .

منبع

جوازي، مرضيه(1394)، بررسي رابطه بين ساختار سازماني و تحليل رفتگي شغلي، پايان نامه كارشناسي ارشد، مديريت دولتي، دانشگاه پیام نور

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید