رويكرد بازتصميمي گولدينگ در گروه

رويكرد بازتصميمي در گروه­هاي تحليل رفتار متقابل بر گرفته از نظريه گولدينـگ­ها مي­باشد هسته­ي اصلي رويكرد بازتصميمي گولدينگ عبارتست: كمك به مراجعان، تا آنها بتوانند با قرار گرفتن در مرحله­ي من كودكي تصميمات دوباره­اي را بسازند و اين جز از طريق گرفتن تجربيات جديد ممكن نيست. طبق ديدگاه برن در نتيجه تعامل با والدين و ديگران فرد الگويي از ضربه­ها را كه ممكن است حمايت­كننده يا تحقيركننده باشد، دريافت مي­كند. بر اساس اين الگو، فرد در مورد خود يك تصميم مهم زيستي مي­گيرد، يعني يكي از چهار موقعيت رواني را پيش خواهد گرفت.

روش­ها در پيوستن به گروه و همكاري با آنها در نتيجه الگوهاي نوازشي تحت تأثير ذهني ما قرار دارد اين تصوير ذهني عكسي است كه ما بر ذهنمان از يك گروه از مردم مجسم مي­كنيم. ما معمولاً از اين تصوير آگاهانه با خبر نيستيم اما آنها اعمال ما را تحت تأثير قرار مي­دهند و اين امر منجر به انواع تصميم­گيري در ما، مي­شود. 3-البته گرفتن تصميمات جديد در موقعيتي خاص كه شبيه موقعيت اوليه اي كه آن تصميمات گرفته شده باشد، رخ مي دهد. در اين هنگام تصميمي مخالف تصميمات نادرست اوليه گرفته مي­شود. مرلي مي گويد كه صرفاً تجربيات گذشته و احساسهاي اوليه و همچنين تصميمات من بالغ براي درمان مراجعيني كه در احساسات مخرب اوليه زندگي گير افتاده است كافي نيست بلكه كمك رهبر گروه براي آنكه اعضا به مرحله من كودكي وارد شده با هم بهترين تصميماتي را بگيرند كه اكثر آنها موافق باشند و به نظر همه درست باشد.

مراحل گروه درماني

• مرحله­ي شناسايي
• مرحله­ي مياني
• مرحله­ي پاياني يا نهايي

مرحله شناسايي گروه مهمترين عامل در مرحله شناسايي كار گروهـي برقراري تمـاس خوب و منـاسب مي­باشد. تماس خوب نتيجه­اي از ارتباط خوب و مناسب رهبر با اعضاي گروه مي­باشد كه لازمه­ي آن دارا بودن شايستگي و كفايت رهبر مي­باشد. رهبر وقتي شايستگي لازم را دارد كه خوب بتواند با اعضا ارتباط برقرار كند، مهمترين نشانه­ي در ارتباط و تماس خوب صرفاً شناسايي اعضاي گروه نيست .

مرحله­ ي شناسايي

در فرايند گروهي، نخستين گام شامل ايجاد ارتباط خوب با اعضا است. حاصل فعاليت گروهي بستگي تام به كيفيت رابطه­اي دارد كه رهبر گروه قادر به ايجاد آن با اعضا است و متأثر از شايستگي­هاي او نيز مي­باشد. وظيفه رهبر است كه در گروه به شكايت­هاي عمده اعضا بپردازد. بديهي است بين دو عامل اعتماد به گروه و تمايل به افشاگري رابطه تنگاتنگي وجود دارد.

بسياري از گروه­ها به دليل عدم اطمينان آنها در خصوص بر آورده شدن انتظاراتشان از شركت در گروه، به بن­بست مي­رسند، اين هم يك دليل منطقي براي آماده كردن اعضا به منظور اتخاذ يك نقش فعال در دستيابي به هدف­هاي شخصي­شان است.

رهبر گروه موظف است كه به شكايت­هاي عمده در گروه رسيدگي كند. مسلماً مهمترين عامل در مشاوره­ي گروهي كسب اعتماد است. اعضا پس از اطمينان به سـايرين و اعتماد به رهبر مي­توانند مشكلات خود را بيان نمايند. مرحله­ي بعدي در كار گروهي ساختن يك پرسش است. مطرح كردن پرسش و سؤالي كه در قرارداد ذكر شده باشد، ‌براي تغيير مهم و ضروري است بدين ترتيب كه رهبر گروه سؤالي را مطرح مي­كند كه با موارد ذكر شده در قرارداد يكسان بوده و از طرفي ساير اعضا بتوانند در پاسخ به آن پرسش شركت كنند. به طور مثال:امروز براي تغيير خودت قصد داري چه كار كني؟

توجه به اين نكته ضروري است كه رهبر از اعضاي گروه نمي­پرسد كه درمانگر باعث تغيير شما مي­شود يا خير؟ يا اينكه شما تغيير مي­كنيد يا نه؟ بلكه سؤال را طوري مطرح مي­نمايد كه مراجع مجبور شود از عملكرد و فعاليت­هايش در زمان حال صحبت كند و خودش كارهايي را كه براي تغيير لازم است را انجام دهد.

دومين گام اين فرايند شامل پرسش در مورد قرارداد واقعي اعضا براي تغيير است.

مرحله­ ي مياني يا مرحله­ي كار گروهي

در اين مرحله از اعضا خواسته مي­شود به شواهدي از نخستين تصميمات اوليه خود نگاه كنند و طرد شدن يا كنار گذاشته شدن­هاي مراحل اوليه زندگي خود را كه مبناي اين تصميمات است و نيز انواع ضربه­هايي را كه در ارتباط با آن دريافت كردند، را به خاطر بياورند. كاركرد اصلي رهبر گروه تحليل تبادلي، آگاه كردن اعضا نسبت به مسئوليت­پذيري در مقابل انديشه، احساس و رفتار خويش است.

اگر گروهي به مرحله مياني برسد، دلبستگي اعضاي آن نسبت به هم افزايش مي­يابد و گروه را از خود و خود را وابسته به گروه، احساس مي­كنند. اعضا معمولاً موارد يا مسائلي را كه طرح آنها در گروه مفيد باشد را با سـايرين در ميان مي­گذارند و با يـاري جمـع در جهت مشكل يا بسـط بينـش خود گـام بر مي­دارند.

در رويكرد گولدينگ پس از بستن قرارداد و برقراري تماس مناسب ميان اعضا و رهبـر گروه، احسـاس­هاي تخريبي را كه اعضا براي توجيه كردن پيش­نويس زنـدگي و تصميمـات اوليه مي­گيرند را بررسي مي­كند. هدف از اين كار بررسي احساس­هاي تخـريبي و نشان دادن آن مي­باشد تا اعضا با آگاهي از آنها بتوانند مسئوليت پذيري نسبت به احساسهاي تخريبي پيدا كنند.

براي مثال: فردي كه احساس تخريبي عصباني بودن را دارد، دائماً عصبي مي­شود براي آگاهي او از اين احساس­هاي مخرب مي­توان از خود پرسيد كه در هنگام عصبانيت چه كاري انجام مي­دهي؟ براي پاسخ از يك حادثه جديد استفاده كن  فرد با شروع كردن صحبت راجع به حالات عصباني بودنش و بيان و موارد مشابه در گذشته و حال مي­تواند به آگاهي برسد. در اين موقع اعضاي گروه نيز با تـلاش و كوشش زياد به فرد كمك مي­كنند تا او بتواند تجربه­هايش را بيان كند. اين فن شبيه فنون گشتـالت مي­باشد كه اعضـاي گروه را مجاب مي­كند كه در اينجا و اكنون باشند و موقعيت­هاي فعلي را بيان كنند. همانطور كه در گشتالت مطرح است به خاطر آوردن گذشته براي اينست كه ما از آنها براي تغيير در زمان حال استفاده كنيم و گرنه گذشته ارزشي براي درمان ندارد.

وظيفه اعضاست كه در اين مرحله ناظر بر احساس­ها و واكنش­هاي خود باشند و به طرز بيان و ابراز آنها پي ببرند. اينكه اعضا به مقاومت­هاي خود توجه كنند خيلي مفيد مي­باشد و در عين حال اعضا ياد بگيرند با مقاومت مقابله كنند. اعضاي گروه ياد بگيرند چگونه برخوردي شفقت­آميز و سازنده داشته باشند و چگونه در دريافت بازخورد از ديگران باز و پذيرنده و عاري از حالت تدافعي باشند.در طي اين مرحله از كار گروهي عمدتاً براي ديدن و بررسي چگونگي احساس­هاي تخريبي به كار مي­رود. روش كار به اين صورت است كه با جستجو در شواهد و قرايني كه از تصميمات اوليه گرفته شده به بازدارنده­ها پي برده مي­شود و همين­طور نوازش­هايي كه فرد از بازنده­ها به دست آورده نيز مورد بررسي قرار مي­گيرد يكي از كارهاي اصلي رهبر اينست كه افراد آگاهي پيدا كنند و مسئوليت افكار، احساسات و رفتارشان را بپذيرند.

و كمك به اعضا نمايد تا آنها از كلمات و عباراتي كه بار منفي دارندو مانعي در جهت رشد شخصي مي­باشند پرهيز كنند كلماتي نظير: نمي­توانم، شايد، سعي مي­كنم و… در نتيجه با ايجاد يك جو گروهي پر از جنب و جوش و تعامل اعضا مي­توانند از احساس­هاي دائمي و تخريبي خود كه به وسيله­ي رفتار يا تصورات خودشان به وجود آمده، آگاهي پيدا كنند. رهبر در گروه موقعيت­هايي را ايجاد مي­كند كه مراجع در كوتاه­ترين زمان بتواند تغييراتي متمركز بر راه حل داشته باشند و از راه­كارهايي كه توسط ساير اعضا دريافت مي­كند استفاده نمايد. مراجع با به دست آوردن مهارت­هاي لازم از اعضا مي­تواند آن را به بيرون از گروه و موقعيت­هاي آينده نيز تعميم دهد.گولدينگ­ها بر جنبه­هاي مختلف تصميم­ها در گروه تحليل رفتار متقابل تاكيد مي­ورزند به نظر آنها وقتي مراجعان متوجه اين موضوع شدند كه خودشان تصميمات اوليه را ساخته­اند يا به عبارتي خود در مورد ايجاد تصميم­هاي اوليه مسئول مي­باشند در نتيجه خود آنها توان و قدرت عوض كردن تصميمات را دارند حتي آنها مي­توانند بدون طرح درماني خاص نيز آنها را تغيير دهند.

در اين رويكرد به افراد كمك مي­شود تا تجربيات جديد را ياد بگيرند و موقعيت­هاي عاطفي خاصي را به وجود آورده و بتوانند با انرژي لازم خود را از آن تصميمات اوليه خلاص كنند. وظيفه اصلي و دشوار رهبر گروه در مرحله مياني تدبير مداخله هايي است كه گروه را به يك واحد همبسته تبديل مي­كند. از متون بايد با حساسيت دقيق و در موقع مناسب استفاده كند. در عين حال لازم است كه رهبر اعضا را براي رو به رو شدن با تعارضاتي سوق دهد كه طي تعامل اعضا در همان محل تشكيل گروه شـكل مي­گيرد. رهبر با عمل خود، موضع خويش را نشان مي­دهد اگر رهبر از اعضا برخوردي صادقانه، سريع و سازنده انتظار دارد شايسته است كه خود رهبر نيز اين صفات را داشته باشد. گولدينگ­ها خود را موظف مي­دانند كه با اعضا سهيم شوند و الگوهاي واقعي والدين را بازسازي نمايند. روش كار چنين است كه به فرد كمك مي­شود كه به طور ذهني و خيالي والدين را تجسم نموده و انواعي از فعاليت­ها، روش­ها و ساير الگوهاي آنان را باز تجربه كنند. و احساسي شبيه به والدين را بگيرند و خود را در شرايطي كه كودك بودند قرار دهند. با اين روش فرد به جايي مي­رسد كه تصميمات اوليه پيش­نويس زندگي را گرفته است ولي در اين مرحله است كه فرد با كمك درمانگر تصميمات جديدي مي­سازد. لازم به ذكر است كه براي اينكه درمان به خوبي صورت بگيرد حتماً فرد بايد به من كودك فكر كند و رفتار نمايد. ذكر اين نكته ضروري است كه ماندن فرد در مرحله­ي بالغ، صرفاً به دليل تفكر و تجزيه تحليل در مورد تصميمات اوليه، براي رخ دادن تغييرات كافي نيست.

 مرحله­ي نهايي گروه

مرحله پاياني فعاليت گروه اهميت زيادي دارد، زيرا اين مرحله زماني است كه اعضا بايد به تحكيم يادگيري خود بپردازند. اين مرحله زمان دشواري است، زيرا اعضا مي­دانند كه گروه آنها در شرف منحل شدن مي­باشد و آنها پيشاپيش به خاطر از دست دادن آن اندوهگين هستند.  فرد در صورتي مي­تواند تصميم جديدي بگيرد كه در من كودك باشد اين تغييرات در در صورت، بدن،‌ صوت و ساير حالات مشاهده مي­شود. با وجود اين رابرت گولدينگ، تأكيد دارد كه مهمترين عاملي كه باعث تقويت بازتصميمي مي­شود توسط اعضاي گروه و مراجع به وجود مي­آيد. زيرا در فراينـد­هاي گروهي افراد حمـايت گروهي را ارائـه مي­دهند و اين حمايت كمك بزرگي در جهت تغييرات جديد مي­باشد. و لازمه­ي تغييرات جديد، احساس كردن و رفتار كردن به شكل ديگري مي­باشد. هنگامي كه فرد از حالت من كودكي خود تصميمات جديدي گرفت، تغييراتي كلي در او به وجود مي­آيد. در اين مرحله فرد به تقويت اعضا و رهبر گروه نيازمند است. تمركز مرحله نهايي كار گروهي بر چالش كشيدن اعضا در انتقال تغييرات خود از موقعيت درماني به زندگي روزانه، و روياپردازي در مورد چگونگي تغييرات بيشتر است.

به اين ترتيب اعضا خود را براي رو به رو شدن با موقعيت هاي جديد آماده مي كنند. در گروه اعضا تشويق مي­شوند كه قصه­ي تازه­اي از زندگي تعريف كنند و به جاي قصه­ي قديمي كه از تصميمات نادرست اوليه گرفته شده بود از داستان­هاي تازه براي زندگي استفاده نمايند. در گروه افراد براي تغيير قصه­ي زندگي نوازش­هاي كلامي و غيركلامي زيادي را دريافت مي­كنند كه اين خود باعث تسريع و كار درمان مي­گردد. توجه و نوازش­ها در گروه به اعضا راه­هايي را نشان مي­دهد كه آنها بتوانند در خارج از گروه نيز آن حمايت­ها را به دست آوردند، بدين صورت كه اعضا با طرح نـوازش­هاي گوناگون، راه­هاي مختلفي را به يكديگر مي­شناسانند كه همين حمايت­ها باعث مي­شود كه افكار، احساس و رفتارشان را تغيير دهد. كار گروهي در مرحله­ي پاياني بر موضوع  تغيير اعضا متمركز است بدين صورت كه اعضا بتوانند تغييراتي را كه در گروه گرفته­اند را به موقعيت­هاي بيرون از گروه نيز تعميم داده و آن را در زندگي روزانه به كار بگيرند و فراموش نكنند. قبل از اينكه افراد از گروه خارج شوند بايد به اين توجه كنند كه تغييرات مشخص خودشان منجر به تغيير در رفتار ديگران نيز مي­شود. و برخورد در رفتار ديگران نيز با آنها تغيير مي­كند .

منبع 

استاد رمضان ،هادی(1394)، هنجاريابي پرسشنامه سنجش روابط متقابل،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید