حوزه پنجم :گوش به زنگی بیش ازحد و بازداری

افرادی که طرحواره هایشان دراین حوزه قرار می گیرد ،احساسات وتکانه های خودانگیخته را واپس زنی می کنند ،آنها اغلب تلاش می کنند تا بتوانند طبق قواعد انعطاف ناپذیر ودرونی شده خود ،عمل کنند حتی به قیمت از دست دادن خوشحالی ،ابراز عقیده ،آرامش خاطر و روابط صمیمی . این طرحواره ها درخانواده هایی به وجود می آید که برعملکرد عالی ،بی نقص گرایی ،وظیفه شناسی ،پنهان سازی هیجان ها واجتناب از اشتباه تأکید می شود وبه لذت ،خوشی وآرامش اهمیت چندانی داده نمی شود چهار طرحواره در این حوزه شکل می گیرد که عبارتند از:

بدبینی /منفی گرایی: تمرکز عمیق ومداوم برجنبه های  منفی زندگی ؛ درد،مرگ،دلخوری ،فقدان ،تعارض ،گناه ،مشکلات حل نشده و….همراه با دست کم گرفتن جنبه های مثبت وخوش بینانه ی زندگی یا غفلت از آنها.این طرحواره معمولاًشامل انتظارات افراطی درطیف وسیعی از موقعیت های کاری ،مالی وبین فردی است که خود این حالت منجر به اشتباهات شدیدی می شود ،به طوری که شخص درنهایت احساس می کند زندگی شخصی اش ازهم پاشیده  است .اغلب باعث ترس غیر معمول از اشتباه کردن می شود ،اشتباهی که ممکن است منجر به ورشکستگی مالی ،فقدان ،تحقیر وسرافکندگی یا گیرافتادن دریک موقعیت بد بشود .ازآنجا که نتایج منفی وبالقوه چنین حالتهایی اغراق آمیز است ،مشخصه این افراد ،نگرانی مزمن ،گوش به زنگی ،غرزدن یا بلاتکلیفی است .

بازداری هیجانی: بازداری افراطی اعمال ،احساسات وارتباطات خودانگیخته که معمولاًبه منظور اجتناب از طرد دیگران ، احساس شرمندگی و از دست دادن کنترل برتکانه های شخصی صورت می گیرد. معمولی ترین حوزه هایی که بازداری درمورد آنها اعمال می شود عبارتند از :

• بازداری ازبروز خشم وپرخاشگری .
• بازداری از بیان تکانه های مثبت ؛ از قبیل خوشحالی ،محبت و…
• بازداری از بیان آسیب پذیری یا بیان راحت وصریح احساسات ونیازهای شخصی
• تاکید افراطی بر عقلانیت ونادیده گرفتن هیجانات

معیارهای سرسختانه/عیب جویی افراطی: باور اساسی مبنی بر این که فرد برای رسیدن به معیارهای بلندپروازانه درباره رفتار وعملکرد خود ،باید کوشش فراوانی به خرج دهد واین کاربرای جلوگیری از انتقاد صورت می گیرد .این طرحواره به طور معمول درخانواده هایی به وجود می آید که تحت فشارند ،نسبت به خودشان ودیگران بیش از حد عیب جویی می کنند وتوقع دارند کارها با کیفیت عالی ودرکوتاه ترین زمان انجام شوند .این طرحواره اغلب منجر به نقص های  جدی در احساس لذت ،آرامش ،سلامتی ،احساس ارزشمندی ،پیشرفت یاروابط رضایتمندانه می شود ومعمولاًبه شکل های بی نقص گرایی ،قوانین غیر قابل انعطاف وبایدها،دغدغه زمان  وکارآمدی بروز می کند.

تنبیه: باور اساسی مبنی بر این که افراد بایدبه خاطر اشتبا هاتشان ،شدیداًتنبیه شوند.اغلب شامل احساس خشم ،نابرد باری نسبت به کسانی از جمله خود فرد است که طبق انتظارات ومعیارهای او عمل نکرده اند .معمولاًاین گونه افراد،به دلیل درنظر نگرفتن شرایط ویژه ،نادیده گرفتن مشکلات دیگران وعدم همدلی با احساسات آنها،نمی توانند از اشتباهات خودشان ودیگران چشم پوشی کنند .

منبع

فردوسی،فرزانه(1393)، پیش بینی سازگاری اجتماعی دانشجویان مجرد،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی ومشاوره،دانشگاه علوم بهزیستس وتوانبخشی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید