تعریف  سرمايه ­ي اجتماعي

واژه­ی سرمايه­ي اجتماعي براي نخستين بار توسط هاني­فان ، به منظور بيان اهميت مشاركت اجتماعي در ارتقاي عملكرد مدارس به كار گرفته شد . بعد از وي، ايده­ی مذکور چندين دهه به دست فراموشي سپرده شد و مجدداًً در دهه‏هاي بعدی در حوزه­هاي گوناگون مورد توجه و بررسي قرار گرفت . در دو دهه­ي اخير نيز صاحبنظران با توجه به مباني نظري و شرايط عملي متفاوت، تعاريف متنوعي از سرمايه­ي اجتماعي ارائه كردند كه ضمن برخورداري از وجوه مشترك، تفاوت­هايي نيز در آنها مشاهده مي­شود . بورديو ، سرمايه­ي اجتماعي را منابع بالقوه و بالفعلي مي­داند كه با عضويت در شبكه­ي پايايي از روابط كم و بيش نهادينه شده و آشنايي يا شناخت متقابل افراد با يكديگر به دست مي­آيد.

از نظر فوكوياما ، سرمايه­ي اجتماعي به معني توانايي افراد براي كار­ كردن با يكديگر به منظور دستيابي به اهداف مشترك در گروه­ و سازمان­ مي­باشد. بر اين اساس، سرمايه­ي اجتماعي زماني به وجود مي­آيد كه روابط بين افراد به گونه­اي دگرگون شود كه كنش ميان آنها را تسهيل كند . پوتنام ، نيز با تأكيد بر انجمن­هاي­ افقي، سرمايه­ي اجتماعي را متشكل از شبكه­هاي اجتماعي ؛ شبكه­ي فعاليت­هاي مدني و هنجارهاي همراه آن مي­داند كه به تسهيل همكاري و مشاركت در جهت منافع متقابل اعضای انجمن يا گروه مي­انجامد . كلمن ، سرمايه­ي اجتماعي را ارزش آن جنبه از ساختارهاي اجتماعي مي­داند كه به عنوان منبعي در اختيار اعضاء قرار مي­گيرد تا بتوانند به اهداف خود دست يابند. بدين ترتيب از نظر كلمن، سرمايه­ي اجتماعي علاوه بر روابط افقي، مشتمل بر انجمن هاي عمودي به منظور برقراري رابطه با ساير واحدها نيز مي­باشد. از ديدگاه لين، سرمايه­ي اجتماعي مجموعه منابع موجود در ساختار اجتماعي مي­باشد كه امكان دسترسي بدان امكان­پذير باشد.

استن و هيوز، سرمايه­ي اجتماعي را مفهومي چند بُعدي و متشكل از ابعاد و عناصر متعددي مانند شبكه­ها، اعتماد و بده­بستان مي­دانند و با تأكيد بر كيفيت روابط اجتماعي و ساختار اين روابط معتقدند كه سرمايه­ي اجتماعي صرفاً مختص نوع خاصي از شبكه­هاي اجتماعي نيست، بلكه در انواع شبكه‌هايي به شرح ذيل مشاهده مي­شود:

1. شبكه­هاي موجود در قلمرو غير­رسمي مانند پيوندهاي خويشاوندي و خانوادگي.
2. شبكه­هاي موجود در قلمرو تعميم يافته مانند پيوند با افرادي كه فرد آنها را به خودي خود نمي­شناسد.
3. شبكه­هاي موجود در قلمرو نهادي مانند ارتباط فرد با نهاد­ها.

سرمایه­ی اجتماعی مجموعه­ای از شبکه­ها، هنجارها و اعتماد اجتماعی موجود در یک سیستم دانشگاهی است. به نحوی که با افزایش تعداد شبکه­های موجود در یک سیستم، علاوه بر اینکه به افزایش سرمایه­ی اجتماعی کمک خواهد شد، با توسعه­ی هنجارهای اجتماعی مثبت مانند مسئولیت­پذیری، رعایت انصاف و عدالت و … بستر توسعه­ی اعتماد فزاینده در درون سیستم نیز فراهم خواهد آمد. بدین­ترتیب، با توجه به مطالب مذکور، تلاش جهت شناسایی و شناخت ابعاد و عناصر سرمایه­ی اجتماعی امر مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

منبع

محترم،معصومه(1390)، رابطه­ي نوع ساختار سازمانی دانشگاه و سرمایه­ي اجتماعی بخش­ها  با رضایت تحصیلی دانشجویان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی شیراز

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید