تعاریف مدیریت دانش

یکی از عوامل کلیدی که سازمان­های هوشمند قرن بیست و یکم را از هم متمایز می­سازد، تأکید بر دانش و اطلاعات است. برخلاف سازمان­های گذشته، سازمان­های امروزی دارای تکنولوژی پیشرفته بوده و نیازمند تسخیر، مدیریت و بهره ­برداری از دانش اطلاعات به منظور بهبود کارآیی، خدمت بهتر مشتری، مدیریت تغییر و پیگیری تغییرات پایان­ ناپذیر هستند. مدیریت دانش ابزار مهمی است که سازمان­ها از طریق آن بهتر می توانند اطلاعات و دانش را مدیریت کنند. برخلاف دیگر تکنیک ­ها، تعریف مدیریت دانش اغلب آسان  نیست، زیرا حوزه وسیعی از مفاهیم، وظایف مدیریتی، تکنولوژی و اقدامات را با خود به همراه دارد، از طرف دیگر تغییرات سریع در تکنولوژی کامپیوترهای شخصی و ارتباطات الکترونیکی در طی دهه گذشته این توانایی را به ما بخشیده است که بتوانیم اطلاعات را خلق، گردآوری، دست کاری، ذخیره و انتقال دهیم. امروزه یک واقعیت است که انتقال حجم عظیمی از اطلاعات روزانه از طریق اینترنت و دیگر ابزارهای ارتباطی صورت می­گیرد.

مدیریت دانش کسب دانش است، برای افراد مناسب، در زمان صحیح و مکان مناسب، به گونه­ ای که آنان بتوانند برای دستیابی به اهداف سازمان، بهترین استفاده را ببرند. مدیریت دانش یک دیدگاه برنامه ­ریزی شده و ساختارمند برای ایجاد، به اشتراک­ گذاری و ذخیره کردن دانش به عنوان یک دارائی سازمانی برای ارتقا توانمندی، سرعت و اثربخشی سازمان در ارائه محصولات یا خدمات برای مشتریان در راستای استراتژی کسب و کار می ­باشد.مدیریت دانش یک استراتژی به منظور خلق، دستیابی و پشتیبانی از منبع حیاتی دانش می ­باشد. مدیریت دانش را به عنوان مدیریت قاعده ­مند و ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺩﺍﻧﺶ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺁﻥ شامل ﺍﻳﺠﺎﺩ، ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﺩﻫﻲ، ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﮐﻨﺪ .

تاریخچه دانش

مدیریت دانش در اوایل دهه 1990 به طور جدی وارد مباحث سازمانی گردید و نقشی اساسی برای سازمان در راستای افزایش بهره­ وری و اثربخشی­ شان ایفاء نمود. گرچه بحث  و مذاکره در رابطه با دانش، خیلی پیشتر آغاز شده بود. در سال 1395 مارشال ادعا می­کند که بخش اعظم سرمایه، شامل دانش است. وی همچنین معتقد است که دانش قدرتمندترین موتور تولید است. بدین ترتیب سازمان­ها باید به طور فزاینده، بر مدیریت آن تأکید کنند. در آغاز مدیریت دانش غالباً در حوزه ­ی فناوری اطلاعات ظهور یافت و تأکید عمده آن نیز بر نظام ­ها، ابزار و تکنیک­ های دانش بنیان استوار بود. سه تغییر بنیادی در دنیای تجارت به طور قابل توجه­ای فرآیند تولید دانش در سازمان­ها را متأثر کرده است: جهانی شدن، کوچک­ سازی و پیشرفت تکنولوژی.

جهانی­ شدن، مسئله فاصله زمانی و مکانی بین کارمندان و شرکای تجاری را مطرح می ­کند. این فاصله نیازمند راه­ های جدید کاری و به اشتراک گذاشتن دانش در محیط سازمانی مجازی رو به فزونی بود. کوچک­ سازی از زمانی که گروه هایی از کارمندان قدیمی سازمان را ترک کردند، به طور قابل ملاحظه­ای در فرآیند تولید دانش وقفه ایجاد کرد. نهایتاً رشد ناگهانی اطلاعات و تکنولوژی­ های ارتباطی مولد جریان اطلاعات، پی در پی و فراوان بود. مدیریت دانش اصولاً به این منظور به وجود آمد تا راهبردهای جهت حل این مشکلات به سازمان­ها ارائه دهد.

پس از آن پژوهشگران، بسیاری از متخصصان روانشناسی، جامعه شناسی، مدیریت، بازرگانی و فلسفه به بررسی نقش مهارت­ها و رفتار انسانی در مدیریت دانش پرداختند.امروزه بسیاری از پژوهشگران با این موضوع موافقند که مدیریت دانش چیزی بیش از ذخیره­سازی صرف اطلاعات است و آن را فرآیندی می­ دانند که نیازمند نوعی تعهد جهت ایجاد و اشاعه­ی دانش از طریق سازمان می­باشد. دانش به عنوان کلیدی راهبردی، نقش مؤثری برکاهش هزینه­های سازمانی دارد. داشتن دانش صحیح و کاربردی و استفاده از آن در زمان و مکان مناسب، سازمان را در موقعیت برتر نسبت به سایر رقبا قرار می‌دهد. اگرچه ارزش دانش، همواره در حال افزایش است، اما اکثر سازمان­ها با مشکلات زیادی به دلیل نادیده گرفتن اثر مدیریت دانش روبه رو هستند.

منبع

میری، سودابه(1395)، تاثیر استراتژی های فرایندی و زیر ساختی مدیریت دانش بر کسب مزیت رقابتی، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت استراتژیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.