تشخیص و ویژگی‌های بالینی

اختلال اضطراب جدایی شایع‌ترین اختلال اضطرابی دوران کودکی است. طبق DSM-IV-TR برای شمول ملاک‌های تشخیصی اختلال باید با سه تا از علائم زیر حداقل به مدت چهار هفته مشخص باشد: نگرانی مستمر و مفرط در مورد از دست دادن یا آسیب دیدن  احتمالی افراد مورد وابستگی عمده؛ نگرانی مستمر و مفرط در مورد اینکه رویدادی نامطلوب موجب جدایی از فرد مورد وابستگی عمده خواهد شد؛ دودلی یا امتناع مستمر و مفرط در مورد اینکه رویدادی نامطلوب موجب جدایی از فرد مورد وابستگی عمده یا بدون افراد بالغ مهم در سایر زمینه‌ها؛ دودلی یا امتناع مستمر از خوابیدن در مکانی دور از خانه؛ کابوس‌های تکراری با محتوای جدایی؛ شکایت مکرر از علائم جسمانی از جمله  سردرد و دل‌درد، وقتی انتظار جدایی از افراد مورد وابستگی عمده وجود دارد؛ و ناراحتی یا آشفتگی قابل ملاحظه در عملکرد به وجود آورد.

 ملاک‌های تشخیصی DSM-IV-TRبرای اختلال اضطراب جدایی

اضطراب مفرط و از نظر رشدی نا متناسب

در مورد جدایی از خانه یا کسانی که کودک نسبت به آن‌ها دلبستگی دارد، که با حد اقل با سه تا یا بیشتر از خصوصیات زیر مشخص می‌شود:

1. ناراحتی مفرط تکرار شونده وقتی جدایی از خانه یا فرد مورد دلبستگی اساسی روی می‌دهد یا انتظار آن می‌رود.
2. دلواپسی مستمر و مفرط در مورد از دست دادن یا صدمه احتمالی برای افراد مورد دلبستگی اساسی
3. دلواپسی مستمر و مفرط در مورد واقع ای مصیبت بار که موجب جدایی از منبع دلبستگی شود مثلاً دزدیده شدن یا گم شدن.
4. دو دلی یا امتناع مستمر از رفتن به مدرسه به دلیل ترس از جدایی
5. ترس یا تردید مستمر و مفرط نسبت به تنها ماندن در خانه یا بدون منبع دلبستگی اساسی یا افراد بالغ مهم در خانه یا موقعیت‌های دیگر.
6. امتناع یا دو دلی مستمر در به خواب رفتن، مگر اینکه منبع وابستگی مهم باشد یا در خواب رفتن دور از خانه.
7. کابوس‌های تکرار شونده با محتوای جدایی.
8. شکایات مکرر از علائم جسمانی (مثل سر درد،دل درد، تهوع و استفراغ) به هنگام وقوع یا انتظار جدایی از منبع مهم دلبستگی

طول مدت اختلال حداقل چهار هفته

شروع قبل از 18 سالگی

اختلال موجب ناراحتی قابل توجه بالینی یا تخریب عملکرد در زمینه اجتماعی، تحصیلی یا شغلی و یا سایر زمینه های مهم گردد.

اختلال منحصراً در جریان اختلال نافذ مربوط به رشد، اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات پسیکوتیک، روی نداده در بزرگسالان نوجوان قابل توضیح بهتر با اختلال هراس همراه با گذر هراسی نیست.

سابقه، غالباً دوره قابل توجه جدایی را در زندگی کودک نشان می‌دهد، به خصوص به علت بیمار شدن و بستری شدن، بیماری والدین، فقدان والدین یا نقل مکان جغرافیایی. دوره شیرخوارگی باید از نظر قرائن اختلالات جدایی-تفرد و فقدان نقش مادری کافی دقیقاً بررسی شود. استفاده از خیالات، رویاها، محتوای بازی و مشاهده مستقیم کودک کمک زیادی برای تشخیص می‌کنند. نه تنها محتوای تفکر بلکه نحوه ابراز آن‌ها نیز باید مورد توجه قرار گیرد. اشکال حافظه در ابراز مطالب مربوط به جدایی، یا دگرگونی آشکار در نقل این مایه‌ها رگه‌هایی برای رسیدن به تشخیص اختلال اضطراب است.

خصوصیت اساسی این اختلال اضطراب شدیدی است که هنگام جدایی از والدین، خانه یا سایر محیط‌های آشنا ظاهر می‌گردد. سطح اضطراب کودک ممکن است به حد وحشت یا هراس برسد. ترس‌ها، اشتغال ذهنی و نشخوار های ذهنی بیمار گونه از خصوصیات این اختلال هستند. این کودکان از این می‌ترسند که یکی از افراد نزدیکشان در غیاب آن‌ها دچار صدمه شده یا اتفاق وحشتناکی به هنگام دوری از مراقبین مهمشان برای آن‌ها روی خواهد داد.ترس ازگم شدن و دزدیده شدن وهرگز دوباره پدر و مادر را ندیدن، از ترس‌های شایع است.

نوجوان ممکن است مستقیماً اضطرابی را در مورد جدایی از کسی که نقش مادری برای آن‌ها دارد نشان ندهند. با این وجود، الگوهای رفتاری آن‌ها ممکن است منعکس کننده اضطراب جدایی باشد. مثلاً برای ترک منزل ابراز ناراحتی کنند، در فعالیت‌های فردی درگیر شوند و از کسی که نقش مادری دارد به عنوان کمک در خرید لباس یا ورود در فعالیت‌های اجتماعی یا تفریحی استفاده کنند. اختلال اضطراب جدایی در کودکان غالباً با تصور مسافرت دور از خانه ظاهر می‌گردد. چنین کودکانی ممکن است از رفتن به اردو، مدرسه یا حتی خانه دوستان خود امتناع کنند.

مسائل خواب فراوان است و ممکن است مستلزم این باشد که کسی پهلوی کودک انتظار بکشد تا زمانی که او به خواب رود. کودک ممکن است در رختخواب والدین خود بخوابد یا اگر در اتاق خواب آن‌ها بسته باشد پشت در بخوابد. کابوس و ترس‌های بیمار گونه از سایر تظاهرات این نوع اضطراب هستند. خصوصیات فرعی مشتمل است بر ترس از تاریکی و نگرانی‌های خیالی و غریب. کودک ممکن است چشم‌هایی را ببیند که به او خیره شده یا با هیکل افسانه ای یا غول‌هایی که در اتاق خواب به سوی او دست دراز می‌کنند اشتغال ذهنی پیدا کند. بسیاری از کودکان بسیار پر تمنا شده و در کار افراد بالغ مزاحمت ایجاد کرده و برای رفع اضطراب‌های خود به توجه دائم نیاز پیدا می‌کنند. علائم وقتی که جدایی از افراد مهمی که نقش مادری دارند ضرورت می‌یابد،ظاهر می‌گردند.غالباً علائم گوارشی بصورت تهوع ، استفراغ و دل‌درد پیدا می‌کنند از دردهایی در قسمتهای مختلف بدن،گلو دردوعلائم شبیه سرماخوردگی شکایت می‌کنند.

شایع‌ترین اختلال اضطرابی که با اختلال اضطراب جدایی توأماً دیده می‌شود جمع هراسی است، که تقریباً در یک سوم موارد ارجاع شده اختلال اضطراب جدایی مشاهده می‌شود .

منبع

سهرابی،عزیزاله(1392)،پیش بینی اضطراب امتحان برحسب اضطراب جدایی وسبک دلبستگی دانش آموزان ،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی هرمزگان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید