بررسی مفهوم شیوع شناسی

شیوع شناسی مطالعه فراوانی، توزیع و عوامل تعیین کننده بیماری ها و دیگر شرایط مرتبط با سلامت در جمعیت انسانی است؛ و جهت کاربرد این مطالعه برای ارتقا سلامت و پیشگیری و کنترل مشکلات سلامتی است.

مولفه های اصلی تعریف شیوع شناسی

جمعیت: تمرکز اصلی شیوع شناسی بر تاثیر بیماری در جمعیت به جای افراد است.

فراوانی: این نشان می دهد که شیوع شناسی یک علم کمی است. شیوع شناسی مرتبط با فراوانی وقوع بیماری ها و دیگر شرایط مرتبط با سلامتی است.فراوانی بوسیله میزان شیوع مرضی و مرگ ومیر اندازه گیری میشود.

شرایط مرتبط با سلامتی: شیوع شناسی نه تنها مرتبط با بیماری ها است بلکه با دیگر شرایط مرتبط با سلامتی نیز ارتباط دارد زیرا هرچیزی که اطراف ماست و نیز هر کاری که ما انجام می دهیم سلامت ماراتحت تاثیر قرار میدهد.شرایط مرتبط باسلامت،شرایطیست که بصورت مستقیم یا غیرمستقیم برسلامتی تاثیرمی گذارد،ممکنست صدمات،موالید،رفتارهای مرتبط با سلامتی از قبیل سیگار کشیدن، بیکاری، فقرو غیره باشند.

توزیع: به توزیع جغرافیایی بیماری ها، توزیع در زمان وتوزیعی که به وسیله سنخ افراد تحت تاثیر قرار گرفته است، اطلاق می شود.

عوامل تعیین کننده: تعیین کننده ها، عواملی هستند که تعیین می کنند کدام یک از افراد دچار بیماری خواهند شد یا نخواهند شد.

کاربرد مطالعات برای ارتقا سلامتی و پیشگیری وکنترل مشکلات سلامتی: این به این معنا است که تمام هدف مطالعه فراوانی، توزیع و تعیین کننده ها بیماری  این است که پیشگیری های موثر بیماری و راهبردهای کنترلی را شناسایی کنند. تمرکز مطالعات شیوع شناسی بر روی جمعیت است که در شرایط جغرافیایی یا دیگر شرایط تعریف شده باشد. برای مثال، یک گروه خاص از بیماران بیمارستان یا کارگران کارخانه می توانند واحدی از مطالعه باشند. جمعیت هایی که اکثرا در شیوع شناسی استفاده می شود آنهایی هستند که از یک منطقه یا کشور در یک زمان خاص انتخاب شده باشد.این اشکال پایه ای برای تعریف زیرگروه ها با درنظر گرفتن جنس، سن یا نژاد می شود.ساختار جمعیت بین مناطق جغرافیایی و دوره های زمانی متفاوت است. تحلیل شیوع شناسی باید این تنوع را در نظر داشته باشد. مطالعات اخیر شیوع شناسی مرتبط با علل،سبب شناسی بیماری های واگیر است و این قبیل کارهای مداوم برای شناسایی روش های پیشگیری ضروری است. از این جهت، شیوع شناسی یک علم پزشکی پایه است که هدفش بهبود سلامت سلامت عمومی و به ویژه سلامتی در شرایط نامساعد است .

اگرچه بسیاری از بیماریها تنها به وسیله عوامل ژنتیکی ایجاد می شوند، اما بسیار دیگر از تعامل بین ژنتیک و عوامل محیطی نتیجه می گیرینند. ما محیط را به طور وسیع به هر گونه عوامل زیست شناختی، شیمیایی، جسمانی، روانی و اقتصادی یا فرهنگی تعریف می کنیم که می تواند سلامت را تحت تاثیر قرار دهد. رفتارهای فردی از این تعامل متقابل تاثیر می گیرند و شیوع شناسی برای مطاالعه این تاثیرات و تاثیر مداخله های پیشگیرانه در ارتقای سلامت به کار گرفته می شود. دانش ظرفیت بیماری در جمعیت ها برای مسولان سلامت ضروری است، تا به وسیله شناسایی اولویت ها، از منابع محدود بهترین استفاده ممکن را جهت برنامه های پیشگیری و مراقبت، ببرند.

مفهوم میزان بروز و همه گیری در مطالعات شیوع شناسی

میزان بروز بیماری ،میزان ظهور موارد جدید در زمان معین در یک جمعیت خاص گفته می شود. در حالی که همه گیری فراوانی موارد موجود در جمعیت تعریف شده  در مدت زمان معلومی، تعریف می شود. اصولا شیوه های متفاوتی از اندازه گیری وقوع و ارتباط بین میزان بروز و همه گیری متنوع در بین بیماری ها وجود دارد. ممکن است یک بیماری میزان بروز کم و همه گیری بالایی- مانند دیابت – وجود داشته باشد یا میزان بروز بالا و همه گیری پایین- مانند سمارخوردگی معمولی وجود داشته باشد. سرماخوردگی ها با فراوانی بالا نسبت به دیابت وقوع پیدا می کند اما در یک زمان کوتاه سپری می شود در حالی که دیابت در تمام زندگی وجود دارد.

                                           تفاوت بین همه گیری و میزان بروز

اندازه گیری همه گیری و میزان بروز شامل در نظرگرفتن مواردی است که در جمعیت در خطر تعریف شده است.گزارش دادن تعداد موارد بدون ارجاع به جمعیت در خطر ،می تواند برداشتی از مقدار کلی مشکلات سلامتی را به دست بدهد.اطلاعاتی که از همه گیری و میزان بروز به دست می آید بسیار مفیدتر خواهد بود اگر به مقدار تبدیل شود.یک مقدار به وسیله تقسیم تعداد مواردی که بیانگر جمعیت در خطر است و مواردی که ظاهر شده در 10 به توان nافراد.برخی شیوع شناسان از اصطلاح ؛ مقدار تنها برای اندازه وقوع بیماری ها ضرب در واحد زمانی استفاده می کنند. اگرچه این اندازه ها به شیوع شناس اجازه می دهد که وقوع بیماری ها را در یک جمعیت توصیف می کند، وقوع بیماری ثابت نیست، اما از یک مکان تا مکان دیگر و از یک زمان تا زمان دیگر و از یک گروه تا گروه دیگر متفاوت است.این تنوع تفاوت هایی در پدیده های زیستی، تفاوت های زیستی، تفاوتهای محیطی،اجتماعی و تفاوت در مراقبتهای پزشکی و فهم تصادفی و ضعیف از پدیده ها اطلاق می شود.

همه گیری

اطلاعات جمعیت در خطر همیشه در مطالعات در دسترس نیست و در بسیاری از مطالعات جمعیت کلی در منطقه مطالعاتی به عنوان تقریب استفاده می شود. همه گیری اغلب باضرب موارد در 100(درصد) یا در1000 جمعیت، بیان می شود.p  به وسیله عامل مناسب  تکثیر می شود. اگر اطلاعات برای یک نقطه زمانی جمع آوری شود، p مقدار همه گیری نقطه ای است. برخی اوقات مناسب تر است که از مقدار همه گیری دوره ای استفاده شود، که با تعداد کل موارد در هر زمانی در طول دوره مشخصی، تقسیم بر متوسط جمعیت در خطر در یک زمان مشخص محاسبه می شود. به همین صورت، همه گیری تمام عمر، تمام افرادی است که بیماری را حداقل در برخی از دوره های عمرخود داشته اند.همه گیری میتواند توسط عوامل بسیاری غیرمرتبط با علت بیماری تحت تاثیر قرار بگیرد، مطالعات همه گیری معمولا شواهد محکمی از علیت را فراهم نمی کند. با این وجود، اندازه همه گیری درسنجش نیازهای پیشگیرانه،مراقبت سلامتی وطرحهای خدمات سلامتی یاری رسان است .

میزان بروز

میزان بروز به مقداری که رویدادهای جدید در یک جمعیت اتفاق می افتد، اطلاق میشود. میزان بروز از طریق محاسبه کردن دوره های زمانی متغیر در مدتیکه افراد از بیماری رها و سپس در خطر بیماری قرار می گیرند . در محاسبه میزان بروز، صورت کسر، تعداد رویدادهای جدید که در دوره زمانی تعریف شده اتفاق می افتد است و مخرج کسر جمعیت در خطر تجربه رویداد در طول این دوره است.دقیقا تنها اولین رخدادهای بیماری را بیان می کند. واحدهای مقدار بروز، همیشه واحد زمان,موردها ضرب در و ضرب در روز، ماه،سال و غیره را شامل می شود. برای هرکدام از افراد جمعیت، زمان مشاهده، دوره ای است که فرد دچار بیماری نیست. مخرج برای محاسبه میزان بروز مورد استفاده قرار می گیرد، بنابراین مجموع تمام افرادی که دچار بیماری نیستند در این محاسبه لحاظ می شوند.

منبع

قلندری،فاطمه(1393)، بررسی شیوع اختلال های اضطرابی و عوامل جمعیت شناختی مرتبط با آن،پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی،دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی سمنان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید