بررسی فرهنگ ورفتار ترافیکی

در هر فرهنگي، افراد، انواع مختلفي از رفتارهايي را كه بايد در موقعيت‌هاي مختلف انجام دهند، از طريق نهاد خانواده، رسانه ها و … مي­آموزند و شكل هر رفتاري، معين مي­شود، مثلاً  سلام كردن بعنوان يک هنجار؛ جامعه  به افراد خود ياد مي‌دهد كه در چه مكان­هايي و به چه كساني بايد سلام كرد و شكل سلام كردن و معني عينيت يافته آن را ياد مي‌دهد. حال اگر به رفتارهاي مردم توجه شود، رفتارهاي مشترك بين اكثريت و شكل‌هاي تقريباً ثابت آن رفتارها را مي‌توانيم پيدا و نحوه و چگونگي آنها را مشخص كنيم. به چگونگي رفتار كه به وسيله کنشگران اجتماعي يا اكثريت آنها رعايت مي‌گردد، قاعده رفتاري مي‌گوييم. قاعده‌هاي رفتاري از روان‌فرد مستقل بوده و قائم به اجتماع افراد هستند. لذا پديده­های اجتماعي مي‌باشند. حال به اين قاعده‌هاي رفتار كه از طرف جامعه و فرهنگ آن، به همة افراد آموخته شده‌اند و توقع اجتماعي هم اين است كه همگان آنرا رعايت كنند، در اصطلاح جامعه‌شناسي هنجار و يا الگوي عمل مي‌گويند.

انواع هنجار

هنجارها يا الگوهاي عمل را از اين حيث كه چه كسي ضامن اجراي آنهاست، به سه دسته تقسيم مي­کنند:دسته­اي که  به طور رسمي ‌و مدون در جامعه وجود دارد و سازمان­هاي رسمي‌جامعه، مراعات آن را تضمين كرده‌اند كه اصطلاحاً قانون ناميده مي‌شوند.دسته ديگر بصورت احكام شرعي بيان شده و ضامن اجراي آنها خداوند متعال است. اين دسته از الگوهاي عمل، خود به چهار دسته كلي واجبات، محرمات، مستحبات و مكروهات تقسيم مي‌شوند.

دسته سوم از هنجارها، که مردم يا آحاد يك جامعه، ضامن اجراي آن هستند، هنجار(به معني خاص) ناميده مي­شود. اين دسته، از حيث شدت و ضعف كنترل اجتماعي، به دو دسته آداب اجتماعي و عادات اجتماعي تقسيم مي‌گردد. آداب اجتماعي به قاعده‌هاي رفتاري پذيرفته شده‌اي اطلاق مي‌شود كه جامعه زير پا گذاشتن آنها را تحمل نمي‌كند. گراهام سامنر، از اين دسته به عنوان ميثاق(عرف) اجتماعي  ياد مي‌كند. عادت اجتماعي به قاعده‌هاي رفتاري اطلاق مي‌شود كه توسط اكثريت افراد جامعه رعايت مي‌شود، اما جامعه در قبال تخلف از آن، بردباري نشان مي‌دهد.

ناهنجاری

اکنون بر حسب اين كه هنجار به كداميك از تعاريفي كه در بالا ارائه شد، محدود شود، نابهنجاري را مي‌توان به سه دسته كلي تقسيم نمود:

• معصيت-اعمال خلاف احکام شرع
• جرم- اعمال خلاف قانون
• كجروي- اعمال خلاف آداب و عادات اجتماعی

معصيت: به اعمالي كه بر خلاف هنجارهاي ديني؛ احكام شرعي صورت گرفته باشد، معصيت گفته مي‌شود كه خود بر دو نوع است:

1. ترك واجبات:اعمالي كه بر خلاف بايدهاي ديني صورت گرفته است، مانند نماز نخواندن.
2. ترك محرمات: اعمالي كه بر خلاف نبايدهاي ديني صورت گرفته است، مانند تهمت زدن.

در اين دسته از ناهمنوايي، مجازات كننده اصلي خداست. گرچه ممكن است بواسطه تبديل هنجارهاي ديني به فرهنگ و قانون، مردم و نمايندگان حكومت نيز به اعمال مجازات متخلفين از هنجارهاي ديني بپردازند.

كجروي : كجروي عبارت است از رفتاري که  به طريقي، با انتظارهاي رفتار مشترک اعضاي يک جامعه، سازگاري ندارد و بيشتر افراد جامعه، آن را ناپسند و نادرست مي­دانند.

نيك‌گهر، كجروي را فرايندي مي‌داند كه طي آن، افراد از مدار مراقبت اجتماعي و الگوهاي بهنجارخارج مي‌شوند. اشخاصي كه مطابق الگوهاي رفتاري معمول، متداول و بهنجار عمل نمي‌كنند، نابهنجار يا كجرو ناميده مي‌شوند.آبراكرامبي نيز در تعريفي مشابه، رفتار كجروانه را هر گونه عدول از حالت معمول كه در اجتماع مورد نهي‌ باشد، تعريف مي‌كند.كوئن، نيز معتقد است هر گونه رفتاري كه با چشمداشت هاي جامعه يا گروه معيني در داخل جامعه تطبيق نداشته باشد،انحراف يا كجروي ناميده مي‌شود. انحراف به دوري جستن از هنجار اطلاق مي‌شود و زماني رخ مي‌دهد كه يك فرد يا يك گروه، معيارهاي جامعه را رعايت نكند.

يكي از نشانه‌هاي بارز كجروي، برآورده نشدن انتظارات متعارف نقش‌هايي است كه شخص، متصدي و ايفاگرآنها است و از يك نقش اجتماعي انتظار مي‌رود نياز خاصي را تامين و در راستاي هدف شناخته شده‌اي عمل كند. همين برآوردن يا برآورده نکردن انتظارات متعارف و عمل كردن يا نكردن در راستاي هدف شناخته شده، معياري است براي تشخيص معناي فرهنگي همنوايي وكجروي. بنابراين رفتار كجروانه هم شامل رفتارهاي مغاير با هنجارهاي عام است وهم شامل رفتارهايي مغاير با هنجارهاي خاص.

با اين حال در فرايند جامعه‌پذيري، فرد تنها يك نقش عمومي ‌وكلي را ياد نمي‌گيرد، بلكه نقش‌هاي اجتماعي خاص و جزيي متناظر با گروه­هاي عمده اجتماعي را كه در آنها مشاركت دارد را نيز مي‌آموزد. بنابراين بهنجار بودن رفتار، در ارتباط با كاركردها وهدف‌هاي هرگروه سنجيده مي‌شود. يك فرد معين ممكن است شوهر يا پدري بهنجار باشد، ولي در ايفاي نقش‌هاي اقتصادي يا سياسي مشخصي نابهنجار باشد. اطلاق كجرو به يك فرد به معناي كجرو بودن او در تمام زمينه‌ها نيست.

منبع  

شاطرابراهیمی،بهمن(1393)، بررسی میزان تاثیراعمال نمره منفی دررفتار ترافیکی راننده، پایان نامه کارشناسی ارشد،رشته راهوار، دانشکده پلیس راهنمایی ورانندگی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید