تعریف برنامه­ ی درسی صلح

در رشته­ ی مطالعات برنامه­ی درسی، اصطلاح برنامه­ی درسی با توجه به جهت­ گیری­های متخصصان و فعالان این رشته معانی متفاوتی دارد.ممکنست برنامه­ی درسی به نتایج،تجارب،فرایندها،توالی­ها،طرح­ها یا فعالیتها اشاره کند .

ارائه­ی یک تعریف جامع و مانع از برنامه درسی دشوار است؛ اما برای متخصصان برنامه­ی درسی، یکی از تعاریف نسبتا مورد قبول تعریف رونالددال است. به نظر دال تعریف برنامه­ی درسی عبارت است از : محتوا و فرایند رسمی و غیررسمی از طریق آن،فراگیرندگان تجربیات یادگیری؛دانش، مهارت، نگرش راتحت نظارت مدرسه فرا می­گیرند.

رونالد دال ، برنامه­ی درسی را هم به محتوای رسمی و غیررسمی و فرایندهای از پیش قصدشده و قصدناشده یا از قبل برنامه­ریزی شده و از قبل برنامه­ریزی نشده نسبت می­دهد و تعریف خود را تنها به محتوای مکتوب ، اهداف و مواد آموزشی محدود نمی­کند.

اما تعریف برنامه­ی درسی صلح   بسیار دشوارتر از تعریف اصطلاح برنامه­ی درسی است. این امر به دلیل پیچیدگی تعریف اصطلاح  صلح است. مفهوم صلح به معنای نبود جنگ نیست و واژه­هایی مانند دوستی، هم­گرایی، هماهنگی، علاقمندی، آرامش و عدم تعارض به درستی معنای این واژه را بیان نمی­کنند.

تعریف صلح درمعنای نبودجنگ مبتنی بر اندیشه­های جان گالتونگ است . گالتونگ، نوعی سازمان اجتماعی ، که بهترین فرصت را برای صلح واقعی فراهم می­آورد ، توصیف کرده است. او برای ایجاد صلح ایده­ی کوچک کردن و تمرکززدایی قدرت را مطرح می­کند و عقیده دارد سازمان­های کوچک محیط بهتری برای ظهور اقتدار و قدرت محلی، مشارکت و سطوح بالای اقتدار درون­گروهی را فراهم می­آورند . به باور گالتونگ کشورها ، نهادها و مجامع بزرگ حس قدرت فراوان و وسوسه­کننده­ای را در رهبران ایجاد می­کنند و از طرفی مهار قدرت در سازمان­ها و نهادهای بزرگ دشوار است و این عوامل زمینه­ی ظهور جنگ را فراهم می­آورند .گالتونگ ، صلح منفی را حالتی تعریف کرده که نیازمند مجموعه­ای از ساختارهای اجتماعی است که امنیت را تامین و از بروز خشونت فیزیکی مستقیم به وسیله­ی افراد و گروه­ها یا ملت­ها جلوگیری کنند . اما از نظر سندی و پارکنیز،  ممکن است ساختارهایی که گالتونگ از آن­ها نام می­برد ، پس از مدتی باعث بروز جنگ شوند . برای مثال، همان سازوکارهای اجتماعی و ساختار انتظامی که در زمان استیلای حکومت کمونیستی در یوگسلاوی سابق امنیت را حاکم کرده بود ، با تغییر چند عوامل باعث جنگ­های خونین گردید و به سمت یک ماشین کشتار تغییر ماهیت داد.

تصورات و تعاریفی که از مفهوم صلح وجود دارد ، برای فعالان و مربیان صلح حاوی پیام­های مهمی است . فعالان و مربیان باید برای اهداف بلندمدت آموزش بیش از روش­های آنی دفع جنگ و رفع منازعه اهمیت قائل شوند. به این سبب ، تصور ما درباره­ی جنگ نباید به رفع متارکه یا صلح منفی منجر شود . برای ایجاد صلح مثبت ، مدارس باید به بازسازی رادیکال روابط میان­فردی و بین­المللی همت گمارند . مهم­ترین این نوع روابط ، که ضرورت دارد در مدارس بدان­ها توجه شود ، ایده­­ی عدالت جهانی و قانون جهانی است. تعریف دیگر صلح مثبت بیانگر این نکته است که ترویج صلح و تقبیح جنگ فرآیندی مداوم و طولانی است و به زمان جنگ و کمی پس از خاتمه­ی آن موکول نمی­شود . تربیت افراد متمدن و صلح­طلب از طریق آموزش و پرورش بهترین و امیدوارکننده­ترین راه برای دستیابی به صلح مثبت است.

با توجه به مطالب گفته شده ، تعریف رونالددال از برنامه­ی درسی باید در مرکز توجه قرار گیرد. تعریف برنامه­ی درسی صلح عبارت است از:محتوا و فرآیند رسمی و غیررسمی که از طریق آن ، فراگیرندگان تجربیات یادگیری اعم از صلح گرم و سرد(دانش صلح ، مهارت صلح و نگرش صلح) را با نظارت مدرسه فرا می­گیرند.

این تعریف با دیدگاه کانت ، مطابقت بیشتری دارد. کانت ، در مقاله­ی صلح پایدار یک طرح فلسفی  به صلح گرم و سرد به یک اندازه توجه داشته است. اما دیدگاه او به روش­های رفع خشونت و تعارض محدود نمی­شود و تنش  یا تعارض را نتیجه­ی نابرابری­های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می­داند که باید قبل از دستیابی به یک صلح پایدار از میان بروند . پیش­شرط­های شش­گانه­ی صلح کانت در مقاله­ی صلح پایدار مانند پایان دادن به خصومت­ها، به رسمیت شناختن استقلال دولت­ها، خلع سلاح، نفی ستیز اقتصادی و نفی خصومت و بی­اعتمادی را می­توان در حوزه­ی صلح سرد و اجرای سه­شرط یعنی تاسیس نظام مردم­سالاری ، تشکیل فدراسیون دولت­های آزاد و حق جهان­وطنی در زمره­ی صلح گرم قرار داد.

منبع

 فیروزکمیشانی،فاطمه(1393)، ویژگی­های آموزش صلح در برنامه­ی درسی دوره­ی ابتدایی،پایان نامه کارشناسی ارشد،برنامه ریزی درسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید