« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »بررسی حمل‌ونقل چند وجهی ایران
در دنیای امروز مهم‌ترین عامل برای سرعت بخشیدن به حمل‌ونقل کالا، یکسان سازی و کیفیت ارتباط فعالیت‌های متنوع در صنعت می‌باشد. آنچه مسلم است این است که توسعه سرویس‌های حمل‌ونقلی مؤثر که تأمین کننده نیاز بخش تجاری باشد در شرایط سیاسی و اقتصادی مطلوب تحقق خواهد یافت. موقعیت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران فرصت مناسبی برای قرار گرفتن در مسیر حمل‌ونقل چندوجهی به‌صورت طبیعی برای کشورمان به وجود آورده لیکن عدم شکل گیری و توسعه یافتگی حمل‌ونقل ترکیبی در کشور و مشکلاتی دیگر همچون مقرراتی، مدیریتی و کمبود زیر ساخت‌های مناسب و لازم موجب شده تا نتوان از این موقعیت شگرف استفاده بهینه گردد و تلاش‌های صورت پذیرفته هنوز نتوانسته ایران را به یک چهره ترانزیتی موفق در منطقه مطرح نماید.
کشور ایران و بنادر آن در سال‌های گذشته به اهمیت وجود سیستم حمل‌ونقل چندوجهی پی برده است اما باوجود درک و نیاز به این سیستم، توسعه نیافته است که می‌توان علت آن را به عدم سخت افزارهای بندری‌های مناسب مانند وسایل حمل‌ونقل و پایانه‌ها و عوامل نرم افزاری شامل مدیریت، قوانین و روابط بین‌الملل دانست. در پس‌کرانه‌های بنادر و حمل‌ونقل جاده‌ای نیز سرمایه گذاری‌ها به‌صورت کلان و منسجم نبوده و شبکه خود-مالکی در حمل‌ونقل زمینی یکی از عوامل توسعه نیافتن حمل‌ونقل چندوجهی، است. در خصوص حمل‌ونقل ریلی نیز با توجه به توسعه نیافتن حمل‌ونقل ریلی به میزان مورد نیاز و اقتصادی نبودن فعالیت‌های بخش خصوص در این صنعت، زیر ساخت‌های لازم و خدمات مربوطه هنوز رشد نکرده و قابلیت ارائه خدمات مورد نیاز تجارت را فراهم نکرده است. در حمل‌ونقل چندوجهی اهمیت و جایگاه حمل‌ونقل ریلی جهت اتصال به شبکه حمل‌ونقل دریایی بسیار بالاست و می‌بایست نگرش بسیار خاصی به این صنعت مبذول شود تا محمولات حمل شده به‌صورت کلان و در مسافت‌های طولانی توسط این شبکه توزیع و سپس از طریق حمل‌ونقل زمینی در فواصل کوتاه به مقصد نهایی برسد. با این وجود، نیاز به پایانه‌های اتصالی بین سیستم حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای وجود دارد تا امکانات تغییر شیوه حمل در سطح کل کشور فراهم آید. در حال حاضر نبود این پایانه‌ها کاملاً مشهود است و سرمایه گذاری برای احداث چنین پایانه‌هایی که می‌توان آن‌ها را به‌عنوان بنادر خشک یا پارک‌های لجستیکی کشور معرفی نمود.
بنادر مهم کشور از جمله اصلی‌ترین آن بندر شهید رجایی نیازمند سخت افزارهای بندری لازم در حمل‌ونقل چندوجهی که شامل ابزارهای حمل‌ونقل مناسب و نقاط اتصال میان شیوه‌های مختلف حمل‌ونقلی است می‌باشد اما زیر ساخت‌های مربوط به نقاط اتصال حمل‌ونقل دریایی به سیستم‌های حمل‌ونقل ریلی در حال حاضر تکمیل نشده است و نیازمند سرمایه گذاری دولت در این بخش می‌باشد و همچنین در بحث نرم افزارهای بندری و قوانین و مقررات حاکم بر مدیریت یکپارچه حمل‌ونقل توسط وسایل حمل نیز بایستی بازنگری و در برخی موارد قوانین جدیدی تدوین شود تا مسئولیت حمل به‌درستی انتقال پیدا کرده و محدوده مسئولیت‌ها شفاف سازی و منطقی شود. این قوانین و مقررات نه تنها باید پتانسیل انگیزشی را برای مدیران شبکه ایجاد کند تا به این شیوه حمل راغب شوند، بلکه برای فعالان اقتصادی و تجاری کشور نیز بایستی شیوه‌ای امن و مطمئن و آسان ایجاد کند، ولی در حال حاضر ضعف در این زمینه و نبود اپراتور این سیستم که بتواند قوانین متعدد بر این شیوه‌های متعدد را یکپارچه و منسجم کند احساس می‌شود. برای دسترسی و ورود این سیستم در کشور بازاریابی تخصصی در این زمینه لازم است که با توجه به سوابق و تجارب کشتیرانی جمهوری اسلامی در امر تجارت بین‌الملل، دستیابی به این مهم، امر غیرقابل دسترسی و پیچیده نمی‌باشد.
عدم شکل گیری و یا به عبارتی عدم توسعه حمل‌ونقل چندوجهی در کشور به عوامل مختلفی بر می‌گردد که می‌توان آن‌ها را به سه دسته تفکیک نمود: الف) عدم زیر ساخت مناسب جهت توسعه این سیستم که این امر را می‌توان در سیستم‌های جاده‌ای، ریلی دانست که ظرفیت حمل‌ونقل سنگین ترانزیتی را دارا نمی‌باشند. ب) استاندارد نبودن سخت افزاری وسایط حمل‌ونقل با شرایط روز جهان. ج) نبود و ضعف نرم افزاری حمل‌ونقل، قوانین و سیستم‌های مدیریتی درزمینه ترانزیت و نبود کنوانسیون‌های حمل‌ونقل چندوجهی عامل دیگری در عدم رشد این سیستم است.
در رتبه بندی کشورها بر اساس شاخص ال پی آی که میزان سهولت مبادلات کالا در میان کشورها می‌باشد که از تلفیق شاخص‌هایی همچون لجستیک، پیگیری مشتریان، تسهیلات گمرکی، کشتیرانی بین‌المللی شکل یافته است، ایران در سال 2010 دارای رتبه 103 بوده است و این رتبه در سال 2012 تغییر نزولی یافته است و این حکایت از وضع نامطلوب ترانزیتی در بین کشورهای دیگر دارد.
با این حال و همان‌طور که در فصل‌های بعدی به آن اشاره می‌شود، حمل و نقل چندوجهی ، نوع تکامل یافته و پیشرفته‌ای از نوع حمل و نقل یکسره است و این نوع حمل (حمل یکسره کالا) در سیستم بنادر کشور در جریان است اما به‌صورت سنتی تشریفات آن انجام می‌شود و مطابق با قانون‌ها و کنوانسیون حمل یکسره نمی‌باشد زیرا یکی از مزایای بسیار مهم حمل یکسره کالا کاهش زمان تشریفات گمرکی و خروج سریع کالا از بندر می‌باشد. از آنجایی که پس از تخلیه کالاهایی که گمرک مقصد بارنامه آن بنادر نبوده به‌وسیله حمل یکسره صورت می‌پذیرد. در این نوع حمل کالا مسئولیت هر بخش از شیوه حمل کالا به عهده خود آن بخش می‌باشد و ممکن است چندین بارنامه جهت حمل یکسره صادر شود. در این بخش به گزیده‌ای از آمار و عملکرد حمل یکسره کالا در بندر شهید رجایی به آن اشاره می‌شود.
بیشترین حمل کالا در حمل‌ونقل یکسره مربوط به حمل کالا به بندر می‌باشد و در سال‌های اخیر می‌توان گفت که روند رو به رشدی داشته است. اما نکته حائز اهمیت در این نمودار این است که با رشد این نوع حمل ، رسوب کالا نیز کاهش پیدا می‌کند. رسوب کالا یکی از مشکلات عمده بنادر به علت هزینه‌های بالای آن جهت انبارش کالاها می‌باشد به‌گونه‌ای که تمامی بنادر سعی در کاهش رسوب کالا را دارند که همان طور گفته شد یکی از مزیت‌های حمل یکسره کالا کاهش زمان توقف کالا در بنادر می‌باشد .
به‌تازگی و تیر ماه 1393 برای اولین بار سیستم حمل یکسره در بندر شهید رجایی پدیدار شد. حمل یکسره کالاها و مواد اولیه تعدادی از واحدهای تولیدی در مدت زمان فقط ۵ دقیقه، فاز جدیدی از فعالیت‌های گمرک ایران در چارچوب تسهیلات گمرکی و بر اساس استانداردهای بین‌المللی را پدیدار کرد. با افتتاح سامانه اظهار از راه دور در بزرگ‌ترین گمرک کشور (گمرک شهید رجایی بندر عباس) زمان انجام تشریفات گمرکی کالاهای اساسی به کمتر از یک ساعت کاهش یافته است و با حمل یکسره کانتینری در گمرک شهید رجایی، گمرک ایران وارد فاز جدیدی از ارائه تسهیلات گمرکی بر اساس استانداردهای بین‌المللی شد. درحالی‌که حمل یکسره اقلام اساسی قبل از این از تسهیلات مورد موافقت گمرک ایران بوده است، برای اولین بار تشریفات گمرکی ترخیص یکسره ۸ دستگاه کانتینر با محتوای قطعات مربوط به واحدهای تولیدی به روش حمل یکسره انجام شد. این اقدام بیانگر علاقه هر چه بیشتر مسئولین و اداره بندر در جهت انجام حمل‌ونقل چندوجهی می‌باشد. همان‌طور که در مطالب قبلی به آن اشاره شد، عدم توسعه زیر ساخت‌های بندری و راه‌های جاده و ریلی در کشور از عوامل اصلی توسعه نیافتن سیستم حمل‌ونقل در کشور می‌باشد.
منبع
باوقار زعیمی، علی (1393)، اثرات سیستم حمل‌ونقل چندوجهی، پایان نامه کارشناسی ارشد ، مدیریت حمل‌ونقل دریایی، دانشگاه خلیج فارس
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید