بازخورد چیست؟

در هرنظام آموزشی از جمله کسانی که می توانند در کاهش یا افزایش بهره وری نظام آموزشی کاملا موثر باشند معلمان مدرسه هستند. بسیاری براین باورندکه معلمان می توانند روی انگیزش دانش آموزان اثربگذارند. درتعیین نحوه ی تدریس وکار با دانش آموزان، معلمان می توانند تعاملات کلاسی رابه گونه ای تنظیم کنند که روی دانش آموزان اثرات مختلفی داشته باشند. باوجود اثر انکار ناپذیر معلمان، خیلی وقت نیست که محققان راه های فراوانی راکه معلمان می توانند روی انگیزش دانش آموزان اثر بگذارند شناخته اند. درگذشته نقش معلمان رادر این زمینه بسیار محدود می پنداشتند. روش اصلی معلمان برای ایجاد انگیزش در دانش آموزان دادن پاداش هایی از قبیل نمره ، امتیاز ،تشویق و…بوده است. این دید گاه که از نظریه ی شرطی سازی عامل اخذ شده بود امکان انگیزش رادرمحیط قرارمی داد. هدف نهایی چنین نظامی این بود که دانش آموزان فعالانه درفرآیندیادگیری شرکت کنند. معلم مطالب راتنظیم می کرد دانش آموزان پاسخ می دادند و پاداش می گرفتند به این ترتیب برای یادگیری ،نیاز به تعامل زیادی بامعلمان نبود . شواهدی که ازمنابع گوناگون به دست آمده این نقش معلمان راتغییرداده است .

رویکردی که نشان داده است می تواند به خوبی برآورد کندکه آیا دانش آموزان به اهداف و استاندارد های مشخص شده رسیده اند یا نه رویکرد انجام ارزشیا بی های تکوینی همراه با ارائه بازخورد های مناسب است. امتحانات و ارزشیابی های تکوینی بسیار سودمند و موثر هستند زیرا به خوبی آشکار می کنند که دانش آموزان چه خطاهایی دارند و برای رسیدن به عملکرد مطلوب چه نیازهایی دارند.

معلمان معمولاً از طریق دادن اطلاعاتی به دانش آموزان در رابطه با این که چرا یادگیری مهم است و چگونه به آن ها درانجام تکالیف مختلف کمک خواهد کرد، در دانش آموزان انگیزش ایجاد می کنند تابه مطالب توجه کنند و اطلاعات رابرای یادآورهای بعدی سازمان دهی ومرور ودرصورت لزوم از آنها استفاده کنند. یکی از فعالیت هایی که معلم می تواند در فرایند یاددهی یادگیری انجام دهد مقولۀ ارزشیابی است، که به بازخورد عملکرد روزانه  و مرور گاه به گاه گفته می شود. باز خورد معلم یک عملکرد مهم در تدریس است. بازخورد عبارت است از اطلاعاتی درباره ی وضعیت فعلی دانش آموز(چگونگی یادگیری و عملکردش) با توجه به اهداف و استاندارد های یادگیری از قبل مشخص شده.

معلم زمانی که انتقال دهنده ی باز خورد است، در قالب بیاناتی(به طور گفتاری) یا نوشته هایی (به شکل مکتوب) نحوه عملکرد دانش آموز را به او نشان می دهد که عملکردش ضعیف یا قوی، درست یا نادرست است. در مقابل دانش آموز نیز ازاین اطلاعات برای بهبود عملکرد آتی خودش استفاده می کند.

چندین مساله به هنگام ارائه ی بازخورد معلم بعد از انجام ارزیابی های تکوینی وجود دارد که باید به آن ها توجه کرد: اول این که؛ انجام ارزیابی های تکوینی به طور خاص در دست معلم است چرا که فهمیدن این مطلب که دانش آموز درزمینه یادگیری چقدر پیشرفت داشته است و این که چقدر توانسته بر یادگیری خودنظارت و کنترل داشته باشد بیشتر از طریق این ارزیابی ها مشخص می شود، حتی برای تشخیص عملکرد و یادگیری نیازمند به اجرای چنین ارزشیابی هایی در سرتاسر زندگی هستیم. دوم این که؛ یکی از مفروضه های پذیرفته شده این است که هنگام انتقال پیام از جانب معلم به دانش آموز او می تواند پیام را رمزگشایی کرده ومعنی پیام را بفهمد و متقابلا واکنشی نشان دهد؛ حال آن که برخی پیامها دارای محتوای پیچیده و دشواری هستند که فهمیدن و درک آن ها نیازمند زمان کافی و همچنین بحث و گفتگوی بین دانش آموز و معلم هستند. سوم این که؛ پنداشتن بازخورد به عنوان یک فرایند شناختی تنها شامل انتقال اطلاعاتی بین معلم و دانش آموز به طور متقابل و تعاملی در قالب انگیزه ها و باورها است. پژوهش ها نشان داده است که بازخوردها از طریق باورهای انگیزشی معلم نظم داده می شوند و بازخورد های بیرونی (معلم) درباره این که دانش آموز چه احساسی (مثبت یا منفی ) نسبت به خود پیدا کند و این که چگونه یادگیری خود را نظم بخشد،بسیار موثر هستند .

بازخورد چیست؟در بافت گسترده ای از تدریس و یادگیری، بازخورد معلم می تواند این گونه تعریف شود: نحوه ی پاسخ دهی معلم به عملکرد، نگرش و رفتار دانش آموزان در راستای هدف های آموزشی مشخص شده. بازخورد می تواند به شکل های گوناگونی نظیر بازخورد نوشتاری، کلامی، حالات و اشارات بدنی، تایید گفته های دانش آموز، تشویق و انتقاد اعمال شود. همچنین بازخورد از جانب افراد حاضر در یک کلاس می تواند از مسیر های گوناگون ارائه شود، مثلا بازخورد معلم به دانش آموز،دانش آموز به دانش آموز و دانش آموز به معلم ،که اطلاعات آگاهی دهنده را به یکدیگر مبنی بر نحوه ی عملکرد ارائه می دهند. بازخورد، اصطلاحی است که در علوم مختلف به کار برده می شود و کمابیش معنای واحدی از آن برداشت می شود، اما در آموزش و پرورش بازخورد دارای کاربردی حیاتی است؛معمولا در نگاه اول بازخورد به طور کلی بحث روی “دادن”و “پس دادن” دارد، در حالی که بحث فرایند بازخورد، فراتر و پیچیده تر از آن است. بازخورد شیوه ای است برای اصلاح و یا شکل دادن شیوه ی صحیح مطالب و موارد ارزیابی شده به دانش آموزان، به عبارت دیگر به حلقه ی اتصالی و ارتباطی بین ارزشیابی های معلم و اعمالی که بعد از ارزشیابی انجام می گیرد و باعث تکوین یادگیری در فراگیران می شود، بازخورد گفته می شود. سادلر در تایید بیان فوق می گوید: اگر بازخورد اثر تکوینی بر روی یادگیری نداشته باشد، در حقیقت نمی توان آن را بازخورد محسوب کرد؛ زیرا ماهیت بازخورد بیانگر اصلاح و بهبود یادگیری در فرایند یاددهی محسوب می گردد. در ارتباط با بازخورد بحث های فراوانی صورت گرفته است که همگی حاکی از آنند که بازخورد طرحی قطعی در  فرایند های یاددهی و یادگیری می باشد و عنصر مهمی در مجموعه راهبردهای مرتبط با یادگیری محسوب می شود.

در حوزۀ تعلیم و تربیت،برای این که بازخورد یک یادگیری مفید را ایجاد کند نباید به صورت پاداش هایی پی در پی ارائه شود بلکه باید به فراخور شرایط و به دنبال عملکردهای متفاوت ارائه شود.بازخورد باید به صورتی ارائه گردد که دانش آموز قادر به درک آن باشد و تناسب کاملی با پاسخ دانش آمو ز داشته باشد، در آن صورت بازخورد، مفید واقع خواهد شد؛ مثلا اگر یادگیرنده در سطح بازنمایی (شناخت ) عملی باشد، ارائه ی تقویت و بازخورد در سطح تفکر تصویری یا نمادی بی فایده و شاید مضر نیز باشد.

لازم به ذکر است بازخورد به صور مختلف از جمله فردی، گروهی، کلامی، غیر کلامی (حرکتی واشاره ای) نوشتاری و یا ترکیبی از آن ها می تواند ارائه می شود که در پژوهش حاضر بازخورد های کلامی و نوشتاری بر اساس مدل بازخورد اصلاحی باتلر و وین به صورت جداگانه به هر یک از گروه های آزمایشی ارائه شده است. یکی از تدابیر متداول و موثر معلمان در ارزشیابی های رسمی و غیر رسمی از یادگیری دانش آموزان، به منظور دادن بازخورد به آنان، تشویق و ترغیب آنان در یادگیری، و رفع مشکلات یادگیری آنان، استفاده از بازخورد کلامی است. از این نوع بازخورد برای بهبود روش های یادگیری دانش آموزان و شیوه های آموزشی معلم می توان به خوبی استفاده کرد، زیرا بازخوردهای فوری برای معلم و دانش آموز فراهم می آورد. به هنگام ارائه بازخورد کلامی می توان از پرسش شفاهی استفاده کرد. پرسش شفاهی نوعی سوال تشریحی است که به صورت غیر رسمی طرح و جواب آن هم به صورت شفاهی در کلاس ارائه می شود.البته امتحانات رسمی شفاهی را می توان به گونه ای ترتیب داد که از نتایج آنها برای نمره گذاری دانش آموزان استفاده شود.

مهرنزو لهمان کاربرد بازخورد های کلامی را برای مقاصد تشخیصی پیشنهاد می کنند. از آنجا که در گفت و شنود رو در رو امکان هدایت گفتگو به مسیرهای دلبخواهی میسر است، معلم می تواند از این طریق دانش آموزان را به بیان مشکلات خود و یافتن اشکالات یادگیری هدایت کند”. یک معلم ماهر می تواند پاسخ هایی را در دانش آموزان بر انگیزاند که نشان دهنده ی فرایند های فکری او باشند”. از امتیازهای دیگر بازخورد های کلامی این است که دانش آموزمی تواند از معلم بخواهد تا نکات مبهم سوال را برای او کاملا روشن کند. بسیاری اوقات دانش آموزان نه به خاطر بی اطلاعی بلکه به سبب ابهام در صورت سوال ها به آنها جواب غلط می دهند. به طور کلی می توان گفت بازخورد کلامی مکمل بازخورد کتبی است. گیپس و تانستال  نقل از سوسان ام بوکارت بازخورد را به دو صورت مفهومی ارزیابانه و توصیف گرایانه طبقه بندی کرده اند که راهبردهای بازخورد ارزیابانه به صورت ارائه تشویق و تنبیه،تایید وعدم تایید می پردازد و راهبردهای بازخورد توصیف گرایانه به صورت بیان و مشخص نمودن پاسخ های درست و یا نادرست دانش آموزان ، توصیف و توجیه این که چرا جواب درست و نادرست به سوالات داده شده است و بالاخره بیان میزان آموخته ها و دستاوردهای یادگیرندگان می پردازد. در این طبقه بندی که صورت گرفته، توصیه شده که در بازخوردهای ارزیابانه برای تشویق فراگیران به خصوص در مقاطع اولیه و ابتدایی تحصیل بیشتر از مهره های تحسین آمیز و یا ستاره ها و یا نمرات خانگی استفاده گردد و برای تنبیه از شیوه هائی مانند نمرات خانگی ،استفاده از مهره هایی به حالت اخم و عدم رضایت و یا پاره کردن بعضی از کارهای آن ها استفاده شود.

یکی دیگر از راهبرد های بازخورد ارزیابانه، تایید و عدم تایید فعالیت های دانش آموزان است که این راهبرد را می توان به صورت های کلامی ،غیر کلامی و نوشتاری اجرا کرد. شیوه هائی که می توان برای بیان تایید و رضایت به کار رود عبارتست از: سر تکان دادن معلم به نشانه ی تایید،ایجاد تماس چشمی،خنده ،نوازش کردن و… و روش هایی که به عنوان نشانه ی عدم تایید و عدم رضایت به کار می رود عبارتند از: چهره بر گردانیدن ،اخم کردن و یا با اخم به دانش آموز خیره شدن و مواردی از این قبیل.

در راهبردهای توصیف گرایانه بازخورد، به توضیح و تبیین دستاوردها و فعالیت های دانش آموزان و قضاوت در مورد آنها پرداخت می شود. در این راهبرد سعی بر آن است که میزان درستی و نادرستی فعالیت ها و چگونگی جواب و دانش آموزان به سوالات بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد و به این ترتیب دانش آموزان به طور مستقیم یا غیر مستقیم از میزان صحت و سقم یا ارزش فعالیت های خود آگاه می شوند، لذا در این راهبرد سعی بر آن است که همراه با دلیل و منطق به بازخورد و نتایج کارهای دانش آموزان پرداخته شود؛ البته این دو شیوه از بازخورد جدا و منفک از یکدیگر نیستند، زیرا معلم ضمن این که به توضیح و تفسیر دقیق نتایج فعالیت های دانش آموزان می پردازد. بعضا ضروری است که بازخورد های ارزیابانه مانند تشویق و تنبیه ویا تایید آن ها هم بپردازد، برای مثال فرض کنید، دانش آموزی از عبارت های ابتکاری و خارج از درس برای توضیح و مقایسه ی بین دو تا سنگ در درس علوم تجربی و همراه با نکات و جزئیات خاص آن را بیان می کند معلم ضمن تشریح و توضیح فعالیت وی به تشویق و تایید صحبت ها و توضیح های وی نیز می پردازد. یکی از هدف های آزمون کردن و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان فراهم آوردن اطلاعات یا بازخورد درباره ی پیشرفت آنان به منظور ایجاد انگیزش و آموزش غیر مستقیم است.این کار همچنین به معلمان کمک می کند تا الگوی اشتباهات دانش آموزان را کشف کند و به نواقص روش آموزشی خود و روش یادگیری دانش آموزان پی ببرد.

نکته ی دیگری که درباره ی دادن بازخورد از نتیجه ی آزمون به دانش آموزان پیشنهاد شده، مرور کردن سوال ها و جواب ها با فرد فرد دانش آموزان است. چند دقیقه صحبت کردن با هر دانش آموز درباره ی چگونگی پاسخ ها و نقاط قوت و ضعف او بسیار مفید و آموزنده است .این صحبت شفاهی از هر نوع اظهار نظر کتبی مفید تر است و باعث آگاهی بیشتر دانش آموزان نسبت به نواقص عملکرد و نهایتا بهبود عملکردشان می شود.

انواع باز خورد :

1– باز خورد عملکردی : باز خوردی است که درمورد صحت کاردانش آموز به او داده می شود و ممکن است شامل اطلاعات تصحیحی باشد. بازخورد عملکردی، اثرمهمی بر یادگیری دانش آموزان دارد. معلمان به دنبال چهارگونه پاسخ دانش آموزان به آنها پاسخ عملکرد ی ارائه می دهند: الف) پاسخ صحیحی که به سرعت وقاطعیت داده می شود، ب) پاسخ صحیحی که باتردید داده می شود، ج) پاسخ غلطی که نشان  دهنده بی دقتی است، د) پاسخ غلطی که نشان دهنده ی نداشتن چیزی یا آگاهی نداشتن ازنحوه ی انجام کاراست.

2- باز خورد انگیزشی : بیشتر  باز خورد هایی که معلمان به دانش آموزان می دهند، برای ایجاد انگیزش است و بازخوردهای عملکردی کمتر  به کار می روند. در نوعی از باز خورد انگیزشی ، اطلاعات مقایسه ای درباره ی توانایی سایر دانش آموزان به یک دانش آموز داده می شود. اطلاعات  مشاهده ای که در مقایسه با دیگران باز خورد های قانع کننده ای در اختیار فرد می گذارند ،منبع مهمی از اطلاعات خودکارآمدی هستند.

3- باز خورد اسنادی: در باز خورد اسنادی، به منظور افزایش انگیزش، عملکرد دانش آموزان به یک یا چند اسناد(عواملی که تصور می شود در حاصل کار او دخیل بوده اند) ربط داده می شود. در این حالت معلمان می توانند به دانش آموزان یاد دهند که عدم موفقیت خود را به عوامل قابل کنترل( مثلا تلاش کم یا استفاده از راهبرد یادگیری نامناسب ) به جای عوامل غیر قابل کنترل نسبت دهند.

4- باز خورد  راهبردی : باز خورد راهبردی  به دانش آموز اطلاع می دهد که، آیا از یک راهبرد خوب استفاده می کند یا خیر، و چقدر استفاده از راهبرد عملکرد او را بهبود  بخشیده است. راهبرد ها به دانش آموزان کمک می کنند، به تکلیف توجه کنند، روی خصوصیات مهم تمرکز کنند، مطالب را  سازماندهی کنند و جو ّ روانشناختی فعال و مساعدی را برای یادگیری حفظ کنند.

جمع بندی نظری

تئوری شناختی اجتماعی بندورا یک مبنای نظری را برای توسعه ی مدل راهبردهای یادگیری خود تنظیم فراهم کرده است که در آن عوامل بافتی، شخصیتی و رفتاری به طور تعاملی عمل می کنند و برای دانش آموز فرصت مناسبی را جهت کنترل یادگیریش فراهم می کنند. مدل بازخورد اصلاحی باتلر و وین منطبق بر مدل خودتنظیمی پنتریچ، 1999، که برگرفته از تئوری شناختی اجتماعی بندورا است تدوین شده است. هدف از طراحی این مدل افزایش میزان استفادۀ دانش آموزان از راهبردهای یادگیری خودتنظیم است.که این دقیقا منطبق بر آن معیاری است که درمدل خود تنطیمی پنتریچ مد نظر است. در داخل این چارچوب نظری، پنتریچ یادگیری خود نظم دهی را به عنوان یک فرایند فعال و ساختارمند که به وسیله ی آن یادگیرندگان مجموعه اهدافی را جهت برنامه ریزی، نظارت و کنترل فعالیت های یادگیری و نظم دهی و کنترل شناخت و انگیزش انتخاب می کنند، در نظر گرفته است. خودتنظیمی به تلاش سیستماتیک برای انتقال ایده ها؛ احساسات و واکنش ها برای دستیابی به اهداف باز می گردد. پنتریچ خودتنظیمی را یک فرایند فعال و سازمان یافته می داند که یادگیرندگان از طریق آن اهداف یادگیری خود را تنظیم کرده و تلاش می کنند  بر شناخت و انگیزش و رفتار خود نظارت کنند. و از این رو موقعیت بالایی در درمطالعات اموزشی و روانشناسانه‌ دارد. راهبردهای یادگیری خودتنظیمی شامل مهارتهای خود آموزی، سوال پرسیدن از خود، خودبازبینی و تقویت خود است که به یادگیرندگان کمک می کند تا با استفاده از فرایندهای شناختی یادگیری آنها تسهیل شود. همانطور که گفته شد مدل خودتنظیمی پنتریچ بر گرفته شده از تئوری شناختی اجتماعی بندورا است که بر اساس آن خودکارآمدی یکی از مولفه های اصلی به شمار می آید. و لذا هدف عمدۀ دیگر از طراحی مدل بازخوردی باتلر و وین  منطبق بر تئوری شناختی اجتماعی بندورا افزایش میزان خودکارآمدی دانش آموزان است. ساختار باورهای خودکارآمدی بر مبنای احساس دانش آموزان از توانایی خود برای برنامه ریزی و اجرای فعالیت ها جهت پیشرفت در رسیدن به اهداف و استاندارد های تحصیلی استوار است. یافته ها نشان می دهد که بین خود کارآمدی و راهبردهای یادگیری خودتنظیم ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. خودتنظیمی اصطلاحی است که در سالهای اخیر در ارتباط با نیاز شیوه های یادگیری و ارتباطی در حیطه­ی آموزش مطرح شده است. یادگیرندگان خود گردان ،عموما در تحصیل موفقند،و راهبردهای یادگیری که به کار می گیرند بیشتر راهبردهای فراشناختی واز طرفی این گروه از یادگیرندگان در به کار گیری راهبردهای یادگیری بسیار متنوع عمل می کنند که بر اساس تفاوت های جنسیتی نوع استفاده از راهبردها متفاوت است.

مدل بازخورد اصلاحی باتلر و وین

این مدل در راستای رابطه ی ارزیابی های تکوینی و بازخورد با یادگیری خود تنظیم، تدوین شده است .یکی از ویژگی های این مدل تفاوت هایی است که دانش آموزان در درک بازخورد ها دارند. مبتنی بر مدل حاضر فرض شده است که در فرایند بازخورد همه ی دانش آموزان نقش فعال و مرکزی را دارند. دانش آموزان فعالانه پیام های بازخوردی از یک منبع بیرونی (مثل معلم یا سایر دانش آموزان) را مورد تحلیل قرارداده و نکات اطلاعاتی در بازخورد را برای بهبود عملکرد و یادگیری خود به کار می گیرند.برخی از مزیت های مدل مفهومی ارتباط بازخورد معلم در ارزشیابی های تکوینی با راهبردهای یادگیری خودتنظیم به قرار زیر است :

• این مدل بین پژوهش هایی که به طرق متفاوت درباره ی بازخورد وراهبردهای یادگیری طی ارزشیابی های تکوینی صورت گرفته است یک رابطه ی آموزشی یکپارچه برقرار می کند که با ترسیم آن معلمان می توانند طی فرایند آموزشی و ارزیابی از آن استفاده کنند.
• ارائه این مدل بازخوردی و ارائه هفت اصل اساسی در ارائه ی بازخورد به معلم کمک می کندتا در شیوه ی ارائه  ی بازخورد بسیار سنجیده عمل کند .

مراحل ارائه ی بازخورد بر اساس این مدل به شرح زیر است:

• معلم در ابتدای کلاس اهداف و معیارهایی که دانش آموزان در پایان هر مبحث یا فصل درسی باید به آن رسیده باشند بر اساس ضوابط خاصی مشخص می کند
• حوزه هایی که هدف ها باید بر اساس آن ها طراحی شوند و همچنین راهبردهای رسیدن به این اهداف مشخص می شوند
• فرمول بندی و قالب هایی را که دانش آموزان برای خود دارند تا به اهداف برسند مشخص می شوند .
• راهبردهایی که دانش آموزان برای رسیدن به اهداف به کار می گیرند مشخص می شوند.
• پیامد های یادگیری درونی مشخص می شوند (دانش آموزان از یادگیری لذت می برند )
• پیامدهای قابل مشاهده ی بیرونی (یعنی آن جنبه هایی از یادگیری که به صورت رفتاری یا عملکردی ظاهر می شوند و به عبارتی مشخص کردن هدف های دقیق آموزشی ) برای دانش آموزان تشریح می شوند.
• نهایتا، بازخوردهایی که دانش آموز از طرف معلم (یا هم شاگردیهایش) دریافت می کند درباره ی نحوه ی عملکرد و یادگیریش علاوه بر این که جنبه ی اطلاعاتی دارد باعث تجدید نظر دانش آموزان در زمینه  ی نحوه ی استفاده از راهبرد های یادگیری خود تنظیم می شود.

در حقیقت پاسخ هایی که معلم به صورت بازخوردی به دانش آموزان ارائه می دهد ممکن است توسط آن ها به شیوه های متفاوت تفسیر، رمزگشایی و تحلیل شود واین که باید توجه داشت که بازخورد معلم تاثیر به سزایی روی یادگیری های بعدی دانش آموزان دارد.

7 اصل اساسی در ارائه ی بازخورد اصلاحی موثر:ضمن تسهیل راهبردهای یادگیری خودتنظیم:

بازخورد موثر به طور گسترده بدین شکل تعریف شده است؛ هر چیزی که ممکن است توانایی دانش آموزرا برای این که خودکارآمدی بیشتری داشته باشند و در زمینه ی استفاده ی بهتر از راهبردهای یادگیری خودتنظیم عملکرد مناسب تری  داشته باشد افزایش دهد. یافته های پژوهشی زیادی که درباره ی بازخورد صورت گرفته منجر به ایجاد7 اصل اساسی در ارائه ی بازخورد شده است که معلم باید هنگام ارائه بازخورد آن ها را مدنظر داشته باشد تا بیشترین تاثیر راروی خودکارآمدی و استفاده از راهبردهای یادگیری دانش آموزان بگذارد

• ارائه ی توضیحات روشن و رسا مبنی بر این که عملکرد مناسب کدام است(بر حسب اهداف،معیارها و استانداردهای مشخص و پذیرفته شده)
• تسهیل و توسعه ی فرایند خودارزیابی (خود واکنشی ) در جریان یادگیری و تسهیل استفاده از راهبردهای فراشناختی
• انتقال اطلاعات با کیفیت خوب(اطلاعات کیفی خوب) از جانب معلم به دانش آموز درباره ی نحوه و میزان یادگیری دانش آموز
• ارائۀ تشویق های سازنده ی معلم و تاکید بر نقش سایر دانش آموزان در جریان یادگیری دانش آموز
• تاثیر باورهای انگیزشی مثبت مشوقانه؛عزت نفس و خودکارآمدی
• دادن زمان کافی به دانش آموز جهت پر کردن شکاف بین عملکرد فعلی و مطلوب
• ایجاد و فراهم کردن اطلاعاتی برای معلم که می تواند در شکل دهی و نحوه ی تدریس او موثر باشند

منبع

یوسف وند، مهدی (1391)، تاثیر بازخورد معلم در ارزشیابی های تکوینی بر خودکارآمدی ، پایان نامه  کارشناسی ارشد، روانشناسی تربیتی، دانشگاه خوارزمی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید