« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »اﺻﻮل ﮐﻠﯽﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﺑﺎزارﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽاﺳﻼﻣﯽ
ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﺻﻮل ﺣﺎﮐﻢ ﺑر نظام مالي اﺳﻼﻣﯽ را ﻣﯽﺗﻮان درﻗﺎﻟﺐ ﻫﻔﺖ اﺻﻞ ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮد ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﯾﻦ اﺻﻮل اﮐﺘﻔﺎﻣﯽﮐﻨﯿﻢ:
- اﺻﻞ ﻧﺨﺴﺖ در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم، ﺣﺮام ﺑﻮدن رﺑﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﭼﻪ اﯾﻦ رﺑﺎ از ﻧﻮع رﺑﺎی ﻗﺮﺿﯽ ﺑﺎﺷﺪ (ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮدی ﺑﻪ ﻃﺮف دﯾﮕﺮ 100 ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﭘﻮل ﻗﺮض ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻪ ﺷﺮط اﯾﻨﮑﻪﻣﺎه آﯾﻨﺪه 110 ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺎز ﭘﺲﮔﯿﺮد) و ﭼﻪ از ﻧﻮع رﺑﺎی ﻣﻌﺎﻣﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ (ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮدی ﺑﻪ ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﮔﻨﺪم ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻪ ﺷﺮط اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎه آﯾﻨﺪه دو ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﮔﻨﺪم ﭘﺲ ﺑﮕﯿﺮد)ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺮﻣﺖ رﺑﺎی ﻣﻌﺎﻣﻠﯽ در ﻓﻘﻪ ﺷﯿﻌﻪ، ﺣﺮﯾﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻬﺎی ﺷﯿﻌﻪ ﺑﺮای رﺑﺎی ﻗﺮﺿﯽ ﻗﺎﺋﻠﻨﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﺷﮑﺴﺘﻦ اﯾﻦ ﺣﺮﯾﻢ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺑﺎي قرضي ﻣﻨﺠﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. درﻣﻮرد آﯾﺎت و رواﯾﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ رﺑﺎ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﻄﺎﻟﺐ زﯾﺎدی ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻟﺬا از آوردن اﯾﻦ آﯾﺎت و رواﯾﺎت ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﯽ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ.
- اﺻﻞ دوم، ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺳﻮد و زﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه در ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﯾﮏ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻫﻢ در رﯾﺴﮏﻫﺎ و ﺧﻄﺮات و ﻫﻢ در ﺳﻮدﻫﺎ و ﻣﺰاﯾﺎی ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ آورده ﻧﻘﺪی ﺧﻮد ﺳﻬﯿﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
- اﺻﻞ ﺳﻮم اﺟﺘﻨﺎب از ﻏﺮر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد وارد ﺷﺪه ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ آﯾﻪ “. . . ﻻ ﺗﺄﮐﻠﻮا أﻣﻮاﻟﮑﻢ ﺑﯿﻨﮑﻢ ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ. . . ” ورواﯾﺖ ﻣﺸﻬﻮر از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم(ﺻﻞ اﷲ ﻋﻠﯿﻪوآﻟﻪو ﺳﻠﻢ) ﮐﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ” ﻧﻬﯽاﻟﻨﺒﯽﻋﻦاﻟﻐﺮر” وﻧﯿﺰ ﺣﺪﯾﺜﯽ از اﻣﺎم ﻋﻠﯽ (ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم) ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ:” إن اﻟﻐﺮر ﻋﻤﻞ ﻣﺎ ﻻﯾَﺆﻣﻦ ﻣﻌﻪ اﻟﻐﺮر”
- اﺻﻞ ﭼﻬﺎرم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻮل، ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﺎﻟﻘﻮه اﺳﺖ. در ﻧﻈﺎم ﻣﺎﻟﯽ اﺳﻼﻣﯽ ﭘﻮل ﺑﻪ ﺧﻮدی ﺧﻮد ارزش ﻧﺪارد و دارای ﻗﺪرت زاﯾﻨﺪﮔﯽ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ رﺑﻮی ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻬﺮه ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﯾﺎ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻣﺎﻟﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻮدن، ﻧﻮﻋﯽ ﻗﺪرت زاﯾﻨﺪﮔﯽ ﺑﺮای ﭘﻮل اﺳﺖ. اﻗﺘﺼﺎدداﻧﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﭘﻮل را زﻣﺎﻧﯽ دارای ارزش ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ورود ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻗﺘﺼﺎدی، ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ واﻗﻌﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد. ﺣﺎل اﮔﺮ ﺳﺆال ﺷﻮد. ﺳــﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﭼﯿﺴﺖ، درﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﭘﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﯾﮑﯽ ازﻋﻘﻮد ﺑﺎ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﻮد ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺜﻼً در ﻣﻀﺎرﺑﻪ ﭘﻮل ﺑﺎ ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﺎر ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻣﯽﺷﻮد.
- اﺻﻞ ﭘﻨﺠﻢ، ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﻮرس ﺑﺎزی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻮرس ﺑﺎزی دراﺻﻄﻼح، ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ درﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻋﺪم اﻃﻤﯿﻨﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮی در ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺪس و ﮔﻤﺎن را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد. ﻟﺬا ﺑﻮرس ﺑﺎزی ﻧﻮﻋﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺳﻮد از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻗﯿﻤﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد.
ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﺬﯾﺮش درﺟﻪ و ﻧﻮع رﯾﺴﮏ و اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﮐﺴﺐ ﺳﻮد اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، ﻣﯽﺗﻮان ﻣﯿﺎن ﺑﻮرس ﺑﺎزی اﻋﺘﺮاض آﻣﯿﺰ و ﺑﻮرس ﺑﺎزی ﻏﯿﺮاﻋﺘﺮاض آﻣﯿﺰ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪ.
ﺑﻮرس ﺑﺎزی اﻋﺘﺮاض آﻣﯿﺰ دارای ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ:
1) دﺳﺘﮑﺎری ﻗﯿﻤﺖ و ﺳﻮق دادن آن ﺑﻪ ﺳﻮﯾﯽﺧﺎص
2) ﺟﻬﻞ در ﻣﻌﺎﻣﻼت
3) ﻏﺮر در ﻣﻌﺎﻣﻼت
4) ﺗﺒﺎﻧﯽ در ﻣﻌﺎﻣﻼت
5) اﺷﺎﻋﻪ ﮐﺬب و اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻏﻠﻂ و ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪه
6 ) اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﻣﻼت ﺻﻮری و دﺳﺘﮑﺎری ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ درﺑﺎزار
7) ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﻃﻼﻋﺎت داﺧﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﺎ ًﻣﻮﺟﺐ ﻏﺒﻦ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﻮرس ﺑﺎزی ﻏﯿﺮ اﻋﺘﺮاض آﻣﯿﺰ را ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدی ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﺮده ﭘﺎ در ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﺎزار ﺑﻮرس داﻧﺴﺖ.
- اﺻﻞ ﺷﺸﻢ، اﺻﻞ اﯾﻔﺎی ﺗﻌﻬﺪات ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪاز ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ دﻻﯾﻞ آن ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ آﯾﻪ ” أوﻓﻮا ﺑﺎﻟﻌﻘﻮد”(ﺳﻮره ﻣﺎﺋﺪه، آﯾﻪ 1) و ﺣﺪﯾﺚ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم(ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ) ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ: “أﻟﻤﺆﻣﻨﻮن ﻋﻨﺪ ﺷﺮوﻃﻬﻢ”
- اﺻﻞ ﻫﻔﺘﻢ، ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ از اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. درواﻗﻊ اﺳﻼم از اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﻧﻘﺪی ﺧﻮد را ﺻﺮف اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي نامشروع ﮐﻨﻨﺪ، ﻧﻬﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
منبع
احمری، فاطمه(1392)، ازریابی میزان آشنایی موسسات پولی و مالی با صکوک و کاربرد آن در استان آدربایجان غربی، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت مالی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد.
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید