« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »انواع مهارت
ابعاد و دامنه تعاريف مهارتهاي زندگي، وسيع است و بر حسب هر تعريف از مهارتهاي زندگي، مهارتهاي خاصي براي آموزش مطرح مي‌شوند. چنانچه منظور از آموزش مهارتهاي زندگي، شغل‌يابي و ارتقاء كيفيت شغلي باشد. مهارتهاي خاص شغل يابي مطرح مي‌شود. چنانچه هدف از آموزش مهارتهاي زندگي، انتقال از دوره نوجواني به بزرگسالي باشد، مهارتهاي خاص نوجواني مطرح مي‌شود. به همين‌ترتيب با هدف كلي ارتقاء بهداشت روان سري عام مهارتهاي زندگي مطرح مي‌گردد. در تدوين برنامه آموزش مهارتهاي زندگي بر اساس نوع عام يا خاص برنامه، مهارت‌هايي عام يا خاص آموزش داده مي‌شود.
در واقع آموزش مهارتهاي زندگي مي تواند به دو صورت اجرا شود:
آموزش مهارتهاي زندگي عام: كه با هدف ارتقاء سطح سلامت و بهداشت روان و ايجاد رفتارها و تعاملات سالم، صورت مي‌گيرد كه شامل مهارتهاي پايهاي است.
آموزش مهارتهاي اختصاصي و ويژه: با هدف پيشگيري از يك آسيب مشخص مانند پيشگيري از سوءمصرف مواد، ايدز و … . در اين صورت مهارتهاي خاصي به گروه مخاطب ارائه مي‌شود. در صورتي‌كه در مهارتهاي عام، مهارت‌ها براي تمامي جامعه، قابل استفاده و آموزش است .
در طبقه‌بندي جوآن ، مهارتهاي زندگي به سه دسته تقسيم شده‌اند:
- مهارتهاي زندگي روزمره: مديريت امور مالي، اداره منزل، آگاهي نسبت به مسائل بهداشتي و سلامتي، آماده‌سازي و مصرف غذا، خريد و مصرف كالا، مسئوليت شهروندي و … .
- مهارت هاي اجتماعي/ شخصي: خودآگاهي، كسب استقلال، مسئوليت‌پذيري، روابط بين فردي، حل‌مسأله و …
- مهارتهاي حرفه اي: نگهداري و پيدا كردن شغل، عادات صحيح حرفهاي، مهارتهاي خاص حرفهاي و … .
اسكانس، دبيرخانه كميسيون كسب مهارتهاي لازم ايالات متحده آمريكا، مهارتهاي ضروري براي محيط كار و زندگي روزمره را چنين مي‌داند:
مهارتهاي ارتباطات: كار كردن در گروه، آموزش ديگران، ارائه خدمت به مشتري، مذاكره كردن، كار كردن با مردمي كه از نظر فرهنگي متفاوت هستند.
مهارتهاي مرتبط با منابع: اختصاص زمان، پول، مواد و مكان.
مهارتهاي اطلاعاتي: جمعآوري داده‌ها، ارزيابي داده‌ها، انسجام و سازمان‌دهي داده‌ها، تعبير و تفسير داده‌ها و استفاده از كامپيوتر.
مهارتهاي سيستمي: درك و فهم سيستم‌هاي جامعه، سازمان‌ها و تكنولوژي، پالايش و اصلاح عملكرد، طراحي يا ارتقا سيستم.
مهارتهاي تكنولوژي: انتخاب ابزار و وسايل، كاربرد تكنولوژي براي كاري خاص و…
مهارتهاي ابتدايي: خواندن، نوشتن، رياضي، حساب، صحبت كردن و گوش دادن.
مهارتهاي فكر كردن: تفكر خلاق، حل مسأله، تصميم‌گيري، ديدن ديگران از منظر چشم ذهن، توانايي درك اين‌كه چگونه ياد مي‌گيرند، توانايي ارائه منطق و دليل.
ويژگي‌هاي شخصي: مسئوليتفردي، اعتمادبه‌نفس، عزت نفس، اجتماع‌پذيري، خودگرداني و انسجام .
بيل ك. پيك ليسمر و همكاران ، چهار بعد كلي را براي مهارتهاي زندگي مشخص كرده‌اند كه هر كدام داراي اجزاء و مؤلفه‌هايي هستند. اين ابعاد عبارتند از:
ارتباط بين فردي/ ارتباطات انساني كه شامل: مشاركت فرد در فعاليت‌هاي اجتماعي، برقراري روابط صميمي بين‌فردي، بيان واضح و روشن تفكرات، ارتباطات غير كلامي و … را در برمي‌گيرد. نتيجه اين ارتباطات افزايش عزت نفس واعتماد به نفس است.
حل مسأله اجتماعي / تصميم‌گيري كه شامل تشخيص مسأله، ارزيابي و تحليل اطلاعات، انتخاب راه‌حل‌ها، تدوين هدف و … در شرايط زندگي روزمره و اجتماعي است.
رعايت بهداشت/ سلامتي بدن، بعد سوم مهارتهاي زندگي است. توجه به شيوه‌هاي مطلوب تغذيه، كنترل وزن، آراستگي ظاهر، فعاليت‌هاي اوقات فراغت، كنترل فشارهاي روحي، جنبه‌هاي فيزيولوژيكي مسائل جنسي، اجزاء اين بعد از مهارت‌ها است.
داشتن هدف در زندگي/ رشد هويت كه حوزه‌هاي فرعي همچون آگاهي از هويت شخصي، افزايش و نگهداري عزت نفس، واضح‌سازي ارزشها، معني‌دار‌كردن زندگي، رعايت جنبه‌هاي اخلاقي مربوط به اعمال جنسي و … را شامل مي‌گردد.
سازمان جهاني بهداشت با جمع‌بندي و خلاصه‌كردن مهارتهاي لازم براي رسيدن به سطح مناسبي از بهداشت روان و پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي به طور عام، 10 مهارت اصلي را مطرح مي‌كند. اين مهارت‌ها پايه اي بوده و وابسته به فرهنگ خاصي نمي‌باشد. اين مهارت‌ها به لحاظ ارتباط طبيعي به صورت جفت- جفت طبقه بندي شده‌اند كه عبارت‌اند از:
پنج جفت مهارت زندگی از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت
| مقابله با هيجان و مقابله با استرس | تصميم‌گيري و حل مسأله | تفكر خلاق و تفكر انتقادي | ارتباطات اجتماعي و ارتباطات بين فردي | خودآگاهي و همدلي |
پنج حوزه اصلی مهارت‌های زندگی
هریک از این مهارت‌ها خود دارای اجزا یا مؤلفه‌هایی هستند که در زیر بطور مختصر به آن‌ها اشاره شده است:
| مهارت مقابله با استرس | مهارت مقابله با هیجانات | مهارت تفکر انتقادی | مهارت تفکر خلاق | مهارت تصمیم‌گیری | مهارت حل مسأله | مهارت ارتباطات بین‌فردی | مهارت ارتباط مؤثر | مهارت همدلی | مهارت خودآگاهی |
| مقابله با موقعیت‌هایی که قابل تغییر نیستند | شناخت هیجان‌های خود و دیگران | ادراک تأثیرات اجتماعی و فرهنگی برای ارزشها، نگرشها و رفتار | تفکر مثبت (مثبت اندیشی) | تصمیم‌گیری فعالانه بر مبنای آگاهی از حقایقی که انتخاب‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. | تشخیص مشکلات، علل و ارزیابی دقیق آن | همکاری و مشارکت | آگاهی از حقوق و مسئولیت ها | علاقه داشتن به دیگران | آگاهی از نقاط قوت و ضعف خود |
| فنون مقابله برای موقعیت‌های دشوار (فقدان، طرد، انتقاد) | ارتباط هیجان‌ها با احساسات، تفکر و رفتار | آگاهی از نابرابریها، پیشداوریها و بیعدالتیها | یادگیری فعال (جستجوی اطلاعات جدید) | تصمیم‌گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیت‌ها | تشخیص کارهایی که می‌توان انجام داد | اعتماد به گروه | توضیح ارزشها | تحمل افراد مختلف | تصویر واقع‌بینانه از خود |
| مقابله با مشکلات بدون توسل به سوءمصرف مواد | مقابله با ناکامی، خشم، بی‌حوصلگی، غمگینی، ترس و اضطراب | واقف شدن به این مسئله که دیگران همیشه درست نمیگویند | ابراز وجود | تعیین اهداف واقع‌بینانه | درخواست کمک و تشخیص راه حل‌های مشترک برای جامعه | تشخیص مرزهای بین‌فردی مناسب | ارتباط کلامی و غیرکلامی مؤثر | دوست داشتنی‌تر شدن | آگاهی از حقوق و مسئولیت‌ها |
| آرام ماندن در شرایط فشار | مقابله با هیجان‌های شدید دیگران | آگاهی از نقش یک شهروند مسئول | تشخیص حق انتخاب‌های دیگر برای تصمیم‌گیری | برنامه‌ریزی و پذیرش مسئولیت اعمال خود | مسامحه (برای حل تعارض) | دوست یابی | ابراز وجود و گوش دادن | رفتار بین فردی همراه با پرخاشگری کمتر | توضیح ارزشها |
| تنظیم وقت (فتحی لواسانی، 1378).
| – تشخیص راه‌حل‌های جدید برای مشکلات | آمادگی برای تغییر دادن تصمیم‌ها برای انطباق با موقعیت‌های جدید | آشنایی با مراکزی که به حل مشکلات، کمک می‌کنند | شروع و خاتمه ارتباطات | مذاکره و امتناع | احترام قائل شدن برای دیگران | انگیزش برای شناخت |
منبع
عباسی،سعید(1395)، اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر کیفیت زندگی مادران دارای فرزند سندرم داون،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی وآموزش کودکان استثنایی،دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید