انواع عزت نفس

 عزت نفس کلي

عزت نفس به طور کلي عبارت است از ارزشيابي که شخص نسبت به خويش دارد. در واقع عزت نفس، قضاوت شخص نسبت به ميزان ارزشمندي و توانايي هاي خود مي باشد. اين خاصيت عمومي است و در  همه انسان ها وجود دارد و نه يک حالت محدود گذرا بلکه ثابت و دائمي است .

عزت نفس اجتماعي

منظور تصوری است که کودک از خودش به عنوان يک دوست براي ديگران دارد. بدین صورت که کودکان دیگر، او را دوست دارند و افکار و عقايد او براي آنها ارزشمند است و او را در فعاليت هايشان شرکت مي دهند و از ارتباط و تعامل با همسالان خود احساس رضايت مي کند.

عزت نفس تحصيلي

مبتني بر ارزشي است که فرد به عنوان يک دانش آموز در رابطه با تحصيل و جايگاه تحصيلي اش دارا است، موفقيت هاي تحصيلي افراد باعث ارزيابي مثبت دراين زمينه خواهد شد.

مولفه هاي اساسي عزت نفس

پنج مولفه عزت نفس از ديدگاه جامع نگر ، اينرونر،  در ذيل مطرح شده است، توصيف موارد با استناد به عزت نفس بالا و پايين توسط بربا،  مطرح شده است:

  امنيت: احساسي از اطمينان قوي است که شامل اين نکات مي شود، احساس راحتي، وقوف در آنجا که از وي انتظار مي رود، توانايي وابستگي به افراد و موقعيت ها و درک قواعد و محدوديت ها، دارا بودن احساس قوي امنيت،مي توانم از پشتيباني ديگران بر خودار شوم، پايه اي است که ساختار مولفه هاي ديگران برآن اساس پايه ريزي مي گردد از اين رو کودکان بايد قبل از انجام هر عملي نسبت به آن اطمينان خاطر حاصل نمايند، چنانچه کودک احساس ناراحتي نمايد، نسبت به آنچه که از من انتظار مي رود مطمئن نيستم در جذب مولفه هاي ديگر عزت نفس با مشکل مواجه خواهد شد.

خود پذيري: احساس فرديتي است که اطلاعاتي درباره خود و توصيف دقيق و واقع بينانه را بر حسب نقش ها، اسنادها و ويژگيهاي جسماني را در بر مي گيرد. کودکاني که واجد خود پذيري قوي باشند: من خود را دوست دارم و مي پذيرم  احساس فرد گرايي، شايستگي، کفايت و تحسين از خود دارند وکودکاني که احساس خود پذيري ضعيفي دارند من خودم را دوست ندارم  در پذيرش خود فاقد اراده اند.

 پيوند جويي: احساسي از پذيرفتن و مقبوليت است به ويژه در روابطي که مهم قلمداد مي شوند، همچنين به معناي احساس پذيرفته شدن و مورد احترام قرار گرفتن از سوي ديگران به کار مي رود. کودکاني که داراي احساسات پيوند جويي قوي باشند: احساس تعلق داشتن رابطه راحت و رضايتمندي با ديگران برقرار مي کنند. حال آنکه احساس پيوند جويي ضعيف درکودک: کسي نمي خواهد با من باشد، منجر به انزوا طلبي و احساس بيگانگي وي خواهدشد.

شايستگي: اين مولفه به احساس موفقيت و فضيلت در کارايي اشاره دارد و شامل وقوف بر نيرومندي ها، توانمندي ها و پذيرش ضعف ها نيز مي شود. کودکاني که واجد احساس شايستگي مي باشند: من احساس توانايي مي کنم، بنابراين مي توانم با هر خطري رو برو شوم).

تعهد: در اين مولفه دارا بودن هدف وانگيزه درزندگي مورد نظر است به طوري که به خويشتن اجازه دهد تا اهداف واقع بينانه و قابل حصولي داشته باشد و در قبال پيامدهاي تصميمات خود احساس مسئوليت نمايد.

ماهيت عزت نفس:

از آنجايي که عزت نفس مفهوم روانشناختي بسيار عام وگسترده اي است و در عين حال بسيار مهمي مي باشد، والدين معمولاً تشويق به رشد ويژه آن را دشوار مي يابند، مگر اينکه عزت نفس را به طور مشخص تعريف کنند. عزت نفس همان ارزيابي نفس است که برطبق معيارهاي فردي خاص صورت مي پذيرد. هر فرد، نقش آن معيارها را در تعيين ارزش انساني خود بسيار تلقي مي کند.

عزت نفس براي بقا و سلامت رواني انسان حياتي است«عزت نفس» هميشه از ارزش ثابتي برخوردار نيست، بنابراين مي توان بسته به شرايط جسمي: سلامت يا بيماري ، تجربه های زندگي: موفقيت يا شکست و حالات روحي: شاد يا غمگين مثبت و منفي نوسان داشته باشد. عزت نفس يکي از ملزومات عاطفي زندگي است و بدون آن بسياري از نيازهاي اساسي برآورده نمي شوند . در واقع، عزت نفس بعد ارزيابانه خود پنداره، توصيف فرد از خود است و اشاره به اين داردکه چگونه خود را ارزشيابي مي کنيم. براي انسان اين امکان وجود دارد که رنگها، صداها، شکلها و احساسهاي خاصي را دوست نداشته باشد. اما اگر فرد بخشهاي از خود را دوست نداشته باشد، ساختار رواني او به شدت آسيب مي بيند.

منبع

طاهر زاده،طیب(1393)، اثر بخشي ورزش بر میزان عزت نفس ، شادکامي و کيفيت زندگي جوانان، پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید