انواع زبان های نمایه سازی

یکی از مهمترین چالش های حوزه ذخیره و بازیابی اطلاعات و بلکه بنیادی ترین آنها نزدیک تر کردن زبان موضوعی جویندگان و ارائه دهندگان اطلاعات است. زبان نمايه يكي از اجزاي عمده نظام ذخيره و بازيابي اطلاعات محسوب مي شود. زبان هاي نمايه را بر اساس معيارهاي متفاوت، به گونه هاي مختلف دسته بندي می شوند ولي بطور كلي مي‌توان گفت كه اين زبان ها عمدتاً  بر دو نوعند:

• زبان هاي مهار شده: اين زبان ها، حاوي اصطلاحاتي هستند كه براي نمايه سازي مدارك انتخاب و پذيرفته شده‌اند و از آن جمله اند: طرح هاي رده بندي سنتي، فهرست هاي قراردادي سر عنوانهاي موضوعي و اصطلاحنامه ها.
• زبان هاي آزاد: در اين زبان ها، محدوديتي از نظر نوع واژه وجود ندارد؛  هر واژه با اصطلاح مناسبي مي‌تواند بدون قيد و شرط از زبان طبيعي گرفته شود، يعني عيناً از زبان مدرك نقل شود و يا متناسب با موضوع مدرك تعيين شود.

اينكه كدام يك از دو روش فوق در ميزان بازيابي مدارك و كيفيت كار مؤثرتر است، نكته اي است كه هنوز به درستي روشن نيست و اختلاف نظرهايي كه در ميان اهل فن وجود دارد مؤيد اين مطلب است. اما آنچه در عمل مشاهده مي شود اين است كه اكثر نظامهاي داير و فعال اطلاع رساني كه خدمات گسترده اي را عرضه مي كنند، از زبان مهار شده براي آماده سازي مدارك خويش استفاده مي كنند و ابزاري كه بدين منظور به كار مي رود اصطلاحنامه است. در تقسیم بندی دیگری، زبان های نمایه سازی را به سه دسته زبان طبیعی، آزاد و کنترل شده تقسیم می کنند.

زبان طبیعی

زبان طبیعی نوعی زبان نمایه سازی است که به متن اثر به همان شکلی که نویسنده اصلی مدرک تدارک دیده است، اشاره دارد. چنین متنی تنها از قواعد معمولی و طبیعی صحبت کردن و نوشتن پیروی می کند.

زبان نمایه سازی آزاد

در این نظام، نمایه ساز از توصیفگرهایی که خود مناسب می داند برای توصیف مفاهیم موجود در مدارک استفاده می کند، خواه این توصیفگرها در متن آمده باشد یا نه.

زبان کنترل شده

واژگان کنترل شده نوع دیگر زبان نمایه سازی وزیرمجموعه ای از واژگان زبان طبیعیست.این واژگان فهرستی از اصطلاحات است که بوسیله عملکردهای کنترل واژگان ایجاد شده و در نمایه سازی به کار میرود.این زبان خود به سه نوع طرحهای رده بندی، فهرست سرعنوان های موضوعی،اصطلاحنامه ها تقسیم می شود.

منبع

حیدری،صفیه السادات(1389)،میزان انطباق واژه های نمایه ای پایان نامه هاوطرح های تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی ،اطلاع رسانی وکتابداری،دانشگاه آزاداسلامی تهران

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید