انواع انگیزه

 انگیزه های مشترک و اختصاصی

انگیزه های مشترک، انگیزه هایی هستند که در همه انسانها مشترکند مانند انگیزه استقلال طلبی. این نوع انگیزه ها اگرچه مشترکند ولی زمان ظهور آنها در هر انسان متفاوت است. همچنین عوامل ظهور آنها نیز در انسانها متفاوت بوده که به عوامل شخصی و محیطی بستگی دارد. اما در مقابل، انگیزه های اختصاصی وشخصی وجود دارند. انگیزه هایی که فقط به شخص مربوط می شود مانند معلم شدن، پلیس شدن، صاحب خانه شدن.در این میان بعضی مطالعه را انگیزه مشترک می دانند و بعضی منحصر به شخص .

انگیزه های درونی و بیرونی

 انگیزه درونی، با هدف کسب پاداش و اجتناب از تنبیه در ارتباط است ولی انگیزه درونی با تمایل درونی برای انجام موفقیت آمیز صرف یک تکلیف مرتبط است. کسیکه درمورد خود ا احساس کفایت و خود مختاری برخوردارست، دارای انگیزه درونی است. بسیاری از نظریه هایی که در مورد انگیزش انسان وجود دارد، ادراک دانش آموزان را از کفایت و کنترل از عوامل موثر بر رفتار انگیزشی و انجام تکالیف می شناساند.بنابراین هنگامی که دانش آموزان خود را در کارهای تحصیلی با کفایت و خود مختار می شناسند، خود را بهتر در می یابند و خود را با اهداف و تکالیف درسی درگیر می کنند، در نتیجه در امر آموزش موفق می شود. در واقع وقتی دانش آموز خود را با کفایت بداند و تکالیف درسی خود را در حوزه کنترل خود قرار دهد،انگیزش درونی ایشان برای تکالیف تحصیلی افزایش خواهد یافت .

انگیزش و آموزش

چرا بعضی از دانش آموزان از مطالعه در مدرسه و خارج از مدرسه لذت می برند و بر پیشرفتشان افتخار می کنند ،حال آنکه بعضی دیگر، نسبت به یادگیری آموزشگاهی دلواپس و نا شادند؟در زمینه آموزشی، انگیزش به عنوان عاملی حساس بر روی یادگیری تاثیر گذار می باشد. مطالعات گذشته نشان داده اند که انگیزش یادگیرندگان با انواعی از نتایج مهم یادگیری از جمله استمرار، یادسپاری ،  پیشرفت و رضایت درسی مرتبط است .

یادگیری با انگیزش ارتباط دارد، زیرا یادگیری فرایند فعالی است که مستلزم کوشش عمدی و آگاهانه است حتی اگر دانش آموزانی که از توانایی بالا برخوردارند اگر هنگام یادگیری توجه کافی نداشته باشند و کوشش از خود نشان ندهند، قادر به یادگیری نخواهند بود. برای اینکه دانش آموزان بتواننداز برنامه های درسی آموزشی حداکثر بهره را ببرند،باید مربیان و پرورشکاران زمینه ای را فراهم آورند که در آن دانش آموزان به درگیری در فعالیت های یادگیری برانگیخته شوند.

سیف، می گوید: امروزه تاکید عمده بر روی ایجاد انگیزه مبتنی بر ایجاد یادگیری است. باید شرایط را فراهم کنیم تا دانش آموز خوب یاد بگیرد، وقتی خوب یاد گرفت، خود به خود انگیزه در آن تقویت می شود.آموزندگان با انگیزه به موضوع آموزشی توجه دارند و راههایی را که در آموختن موضوع می تواند به آنها کمک کند را جستجو می کنند، که این راهها عبارتند از سازماندهی مطالب، یادداشت برداری،بازبینی مطالب آموخته شده و سوال کردن از آموزشیار و دوستان، زمانی که مطلبی را نیاموخته اند .انگیزش فرد را نمیتوان از موقعیت اجتماعی که در آن قرار دارد، جدا کرد. یعنی انگیزش قویا تحت تاثیر موقعیت اجتماعی که والدین برای او تامین می کنند،انگیزش دانش آموزقویا تحت تاثیر موقعیت اجتماعی که مدرسه فراهم می کند، قرار دارد.

تشویق

حب ذات ،یکی از سرمایه های فطری، ویکی از اساسی ترین پایه های تربیت است. مربی می تواند با استفاده از این سرمایه فطری و در پرتو آن، بسیاری از سجایای اخلاقی و عادات پسندیده را در کودک پرورش دهد.یکی از طرق ارضای انگیزه حب ذات، تشویق رفتاری است که کودک انجام داده است. تایید وتمجید کودک چیزی جز رضایت نفسانی برای وی نیست، بویژه که این تحسین در حضور جمع صورت گیرد و دیگران شاهد تحسین کودک باشند.

درباره تشویق گفته اند: تشویق در مواردی به کار می رود که رفتاری دلخواه از فرد سر بزند و بخواهیم که آن رفتار باز هم تکرار شود و به صورت عادت درآید. در نیل به این هدف غزالی به مربی اینگونه توصیه می کند: چون کودک کاری نیک بکند و خوی نیکو بر وی پدید آید، وی را بر آن بستاید و چیزی دهد وی را که بدان شاد شود و اندر پیش مردمان بر وی ثنا گوید و خواجه نصیر طوسی گوید: کودک را باید به هر خلقی نیک که از او صادر شود مدح گویند و اکرام کنند….

بطور کلی تشویق را رویدادی می دانند که بعد از رفتار خاصی می آید و سبب افزایش تعداد دفعات اجرای آن رفتار می شود.در استفاده از شیوه تشویق در جریان تعلیم و تربیت، صرف نظر از نوع تشویق– مادی و غیر مادی – مهم این است که دانش آموز بفهمد که مربی و معلم از او راضی و خرسند هستند. تشویق معقول آن است که تشویق کننده رفتار مطلوب فرد را مورد تاکید قرار داده و از انجام آن ابراز خرسندی و رضایت بنماید.تشویق از مهمترین عوامل پیشبرد فرایند تعلیم وتربیت و از موثرترین تدابیر و شیوه های تربیتی به شمار می رود.

تشویق دارای انواع متعددی است. برخی ماهیت مادی دارند، برخی ماهیت غیر مادی .تشویق مادی مانند نمره، لوازم التحریر و … و تشویق غیر مادی نظیر لبخند زدن، سر تکان دادن به نشانه تایید،دست زدن به شانه کودک و نوجوان به نشانه رضایت، استفاده از کلماتی مانند احسنت و زنده باد.نباید تصور کنیم که تشویق حتما باید مادی باشد ،چرا که تشویق غیر مادی سهل الوصول تر، و به مراتب موثر تر است.به هر حال حداقل این است که، پاداش های غیر ملموس نظیر احترام و تمجید به اندازه پاداش های مالی– مادی– در تحریک رفتار اهمیت دارند.

آدمی ذاتا از تشویق و تایید لذت می برد و بدان مایل است، می توان آن را ازجمله نیازهای انسان دانسته، نسبت به برآوردن آن اهتمام ورزید. اولیاء و مربیان باید بدانند که به طور معمول، تایید و تشویق طلبی یکی از نیازهای کودکان و نوجوانان است.با این وجود، شایان توجه است که تشویق و پاداش هیچگاه نباید به صورت هدف درآید، بلکه تنها باید به عنوان یک وسیله و ابزار در دست مربی و در خدمت فرایند تعلیم و تربیت قرار گیرد.

 منبع

لوطی باشیان،ملیحه(1391)، راهکارهای افزایش میزان مطالعه و شیوه های افزایش میزان و کیفیت آن دردانش آموزان،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی تربیتی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید