ادراک و اهمیت آن
ادراک مفهومی است کـه درنـتیجه دریافت اطلاعات حسی حاصل میشود. انسان تحت تأثیر محرکهای حسی و با توجه به برداشت، پنداشت و یا استنباط خود دست به عملی میزند که برطرفکننده یکی از نیازهای اوست ولی این عمل همیشه مبتنی بر واقـعیات نـبوده و درنتیجه نیاز او برطرف نخواهد شد. دو عنصر اساسی در این تعریف وجود دارد، اولاً، ادراک دستگاهی است مشتملبـرگزينش وتفكيك، بعضی اطلاعات پردازش میشود و بعضی نمیشود بعنوانمثال، درباره اوقـاتي بیندیشید کـه تیک و تاک ساعت پیش از خواب مزاحمتان است. صدای ساعت معمولاً موردتوجه است. هرچند که خودصدا تداوم دارد. این جدا کردن بـه ما یاری میدهد تا از توجه به اطلاعات نامربوط و آزاردهنده پرهیز کنیم. عنصر دوم، سازماندهی است. اطلاعاتی که پردازش میشود به صورتی مرتب طبقهبندی میگردد تا بتوانیم به اطلاعات حاصل از محرکها معنایی بدهیم. هر محرک نشانههای مـعینی از مـاهیت خود بـه دست میدهد .
مورهدوگريفتن، ادراک فرد از پدیدهای ممکن است با مـاهیت واقـعی آن متفاوت باشد: آنچه شنیده میشود الزاماً همان چیزی نیست که گفتهشده است. ادراک در حقیقت عبارت است از استنباط و تـعبیر شـخص از مـحیط و نه ثبت دقیق آنچه در دنیای خارج موجودیت دارد. همچنين پدیده واحدی ممکن است بهوسیله افراد مـختلف بـه صور گوناگونی فهمیده و درک شود. فهم و درک واحـدی مـمکن است به طرق مختلف ایجاد شود، ادراک با نیازهای شخص ارتباط نزدیک دارد و بطورکلی امری است منحصربهفرد کـه نمایانگر تمام یا قسمتی از موقعیت آنگونه که فرد آن را میبیند، هست دانش آموزان معلماني را ترجيح میدهندكه گرم ودوستانه باشد، مهمتر از آن روابط مثبت معلم و دانشآموزست كه معلمان از مهارتهای خاص استفاده میکنند، با واکنشهای مثبت دانش آموزان به مدرسه و دستیابیهای درسي بيشتر در ارتباط است .
گازدا ، بمنظور فراهم ساختن بستر مناسب براي پرورش خود پندارهی دانش آموزان و شکلگیری احساس مهم بودن و ارزشمندي در دانش آموزان،معلمان بايد به نكاتي توجه داشـته باشـند؛مهارتهای برقراري ارتباط جهت اثربخشی معلم و ادراك صحيح دانشآموز از وي اهميت زيادي دارد.
دراینباره گازدا الگويي را مطرح میکند که عبارت است از:
- كاوش خود : معلم ضمن برقراري ارتباط مثبت بادانش آموز وي را به كاوش در خود تـشويق میکند كه در اين ميان سه مهارت ارتباطي همدلي، احترام و محبت اهميت دارد.
- خود فهمی: با افزايش اعتماد دانش آموزان به معلم، آنها در فضاي اعتماد آميز كـلاس درس دربارهی يكديگر چيزهاي بیشتری ياد میگیرند.
انصاري ، جو روانی- اجتماعي كلاس: شامل دو متغیر کلی ادراك ؛ برداشتي كه افراد از واقعیتهای موجود در كلاس دارند و انتظار ؛ تمايلات و خواستههایی كه افراد از جو رواني – اجتماعي كلاس دارند,است. جوي براي يادگيري مطلوب است كه تفاوت ادراك و انتظار زياد نباشد يا اين دو مساوي باشند. در صورت تفاوت، بايد در پي اصلاح يا تغيير جو كلاس بود.
ميشو وهمكاران،دراین مورد میگویند :
- انتظار شاگردان به ادراك از جو رواني و اجتماعی كلاس بيشتر است
- بيشترين تفاوت ادراك و انتظار شاگردان در مؤلفههای مشاركت برخورداري از پشتیبانی معلم و نظم و سازماندهی مطالب است .
- كمترين تفاوت ادراك و انتظار دانش آموزان در مؤلفههای اهميت دادن به كار و تکلیف، دلبستگی متقابل بين دانش آموزان است كه رضايت آنان را در امور مذكور نشان میدهد.
- انتظار معلمان بالاتر از ادراك است.
- ادراك و انتظار معلمان بالاتر از ادراك و انتظار شاگردان است .
- تفاوت ادراك و انتظار معلمان نسبت به شاگردان كمتر است.
- بيشترتفاوت ادراك وانتظار معلمان در مؤلفههای مشاركت دلبستگی متقابل دانش آموزان است.
فتاحي ، نگرش دانش آموزان نسبت به موضوعات مختلف درسي حاصل موفقیتها يا شکستهای آنان درگذشته است و در علاقهمندی يا بیعلاقگی آنان به آموزشهایی كه در مدرسه به آنان داده میشود تأثیر بسزايي دارد در حقيقت نگرش دانش آموزان به يك موضوع درسي بخشي از جريان پيشرفت تحصيلي را تشكيل میدهد.
نگرش يا ادراك، عمیقترین لایهی رفتار هر فرد را تشکیل مـیدهد و از ایـن نـظر، تأثیر پایداری در شکلدهی به رفتار، مواضع و جهتگیریهای اشخاص نسبت به پدیدهها و محیط پیرامون خود دارد. با وجوداين كه تعاریف مـتفاوت و گوناگونی از نگرش بهعملآمده يكي ازتعاريف به اين صورت مي باشد،حالت عاطفی مثبت یا مـنفی نسبت به یک موضوع .
ترکیب شـناختها و احـساسها و آمادگی برای عمل به یکچیز معین را، نگرش به آن چیز میگویند . سانجر وگانگورن، در مطالعهای نشان دادند كه ادراك از محيط كلاس با مؤلفههای شناختي انگیزشی خودگردانی يادگيري رابطهی مثبتي دارد.
وقتي دانش آموزان ادراك مثبتي از كلاس درس و محیط كلاس خود داشته باشند، عملكرد بهتر و نگرشهای مثبتتری به آموختههای خود خواهند داشت . با توجه به اينكه تعامل ميان دانش آموزان و آموزش در محيط مدرسه و کلاس رخ میدهد، محيط در افزايش و یا كاهش سطح يادگيري بسيار مؤثراست و آنچه مطلوب يا نامطلوب بودن جو كلاس را مشخص میکند ادراك وبرداشتي است كه دانشآموز از آن محيط دارد.
بزعم نصري ، مقصود ما از ادراک این است که شخص به نحو عمیقی روابط خودش را نسبت بـه اشخاصی کـه در اطـرافش هستند و نسبت به مقررات محیطش بفهمد و درک کند، با صراحت مقام خود را در جامعه که در آن زندگی و کار میکند تشخیص دهـد و بهخوبی و وضوح به نقایص و مزایای اخلاقی خود پی ببرد.
بنظرعصاره ،ادراک درنتیجه و بر اساس فعالیت با تشخیص در جامعه بوجود میآید. انسان درشناختن باقی مردم در ضـمن تشخیص روابط آنها نسبت به خود با ادراک خویشتن شکل می دهد چنان چه دانشآموزی در مورد یک درس یا معلم تجربهی مثبت یا منفی داشته باشد، با درس مشابه و جدید برمبنای نگرش و تلقی گذشته بـرخورد خواهد کرد. اگر تجربه گذشته دانشآموز موفقیتآمیز باشد، نگرش مثبت نسبت به درس تقویت خواهد شد؛ برعکس، اگر تجربهی قبلی توأم با شکست باشد، با درس جدید نیز با نگرش منفی برخورد خواهد کرد.
منبع
علیاری اوغولبیک،صابر(1394)،ادراک دانش آموزان ازتخطی معلمان دررفتارهای صمیمی کلامی وغیرکلامی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی تربیتی،دانشکده علوم انسانی قم
ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید