ابعاد کیفیت زندگی

اکثر متخصصين و صاحبنظران اين حوزه معتقدند که کيفيت زندگي داري 6 بعد است:

بعد فيزيكي: اين بعد بيشتر از تعبير ابعاد، معيارهاي اندازه گيري نتايج را نشان مي‌دهد. سئوالات مربوط به بعد فيزيکي شامل : سئوالات درباره قدرت، انرژي، توانايي براي انجام فعاليتهاي روزمره[8] و خود مراقبتي[9] مي‌باشد. اين سئوالات بطور عمومي با ارزيابي پزشکان از وضعيت عملکردي و احساس بهتر بودن در ارتباط است.

بعد اجتماعي :احساس بهتر بودن از لحاظ اجتماعي اشاره بر اين دارد که کيفيت ارتباطات افراد با خانواده، دوستان، همکاران و اجتماع چگونه است. بعد اجتماعی و فرهنگی کیفیت زندگی: بعد اجتماعی از جمله عوامل کلیدی در شکل دادن کیفیت زندگی است که تأثیر قابل توجهی بر احساسات اساساً اجتماعی مردم دارد. این بعد در سطح میانه مورد سنجش قرار می‌گیرد و شاخص‌های آن تلفیقی از شاخص‌های ذهنی و عینی کیفیت زندگی هستند.

بعد روانی :احساس بهتر بودن از لحاظ رواني،اغلب در ارتباط با مراقبتهاي بهداشتي از اهميت قابل ملاحطه‌اي برخوردار است. شايع ترين نشانه‌هاي رواني که مورد بررسي قرار مي‌گيرند عبارتند از : اضطراب، افسردگي و ترس. بسیاری از نظریه‌پردازان بر میزان احساسات سعادت فرد از زندگی به عنوان عامل تعیین‌کننده در نگرش فرد به زندگی تأکید کرده‌اند. در حقیقت از جمله عواملی که برای مدت زیادی از جانب رواشناسان به عنوان مشخصات تعریف‌کننده احساس سعادت یا خوشبختی ارائه شده‌اند می‌توان به معیارهایی نظیر دوست داشتن دیگران، لذت بردن از زندگی یا شناخت خود اشاره کرد.

بعد جسمي و فیزیکی : اين بعد به علائم بيماري و عوارض جانبي درمان مثل درد اشاره دارد. این بعد بیشتر در حوزه سلامت و بهداشت فردی و شخصی می‌باشد. در بخش جسمانی مولفه‌هایی مانند: قدرت، انرژی و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره و خودمراقبتی ودر بخش مربوط به بیماری علائم بیماری مانند درد، ازکارافتادگی، ناتوانی در دسترسی به درمان مناسب، شیوه‌های درمانی نامناسب و …. مورد تفسیر و سنجش قرار می‌گیرند.

بعد محیطی : این بعد به اين مقوله اشاره دارد که کيفيت محيط پيرامون زندگي بشر براي زيست چگونه است و اينکه افراد آيا اثرات خارجي مثبت بر محيط زيست خود و سايرين مي‌گذارند يا نه؟ و يا اينکه تا چه حد سعي مي‌کنند تا اثرات خارجي منفي تعاملات خود را کاهش دهند. این بعد در سطح کلان قرار دارد، شرایط خارجی و عوامل محیطی را مورد بررسی قرار می‌دهد. وضعیت کالبدی و فیزیکی محیط زیست افراد در محیط‌های شهری، روستایی و عشایری در زمینه مسکن، زیرساخت‌های حمل و نقل، زیرساخت‌های مربوط به معماری میحط و منظر، وضعیت الایندهای محیطی: الودگی هوا، آلودگی‌های صوتی، تصویری در محیط و….. امکانات و خدمات زیرساختی در حوزه فن آوری اطلاعات و ارتباطات، قوانین و مقررات موجود در حوزه‌های مختلف، خدمات عمومی در اجتماع و… از جمله مولفه‌های محیطی کیفیت زندگی هستند.

شاخص ‌های سنجش تجربی کیفیت زندگی

در مطالعاتی که در سطح جهانی انجام گرفته شاخص‌های خاصی به عنوان شاخص کیفیت زندگی مورد سنجش قرار گرفته است که برخی از آنها در جدول زیر به طور مجزا ارائه شده است.

جدول   شاخص‌های سنجش تجربی کيفيت زندگي از ديدگاه‌هاي گوناگون

مطالعات تجربی کیفیت زندگی در ایران:

فرجی ملایی و همکاران ، در تحقیقی تحت عنوان تحليل ابعاد كيفيت زندگي در نواحي شهري ايران با استفاده از روش موریس، 253 ناحیه شهری را از لحاظ کیفیت زندگی با همدیگر مقایسه کرده اند. با توجه به یافته‌های تحقیق، مي‌توان دريافت كه نواحي مختلف شهري ايران داراي شكاف بارزي از منظر شاخص‌هاي كيفيت زندگي شهري است. از 253 شهر مورد بررسي تنها 24 شهر؛ يعني 5/9 درصد در سطح برخوردار قرار دارند. نزديك به 50 درصد از نواحي شهري مورد مطالعه به عنوان نواحي محروم هستند. به عبارت بهتر 24 ناحيه شهري كشور برخوردار، 116 ناحيه شهري نيمه برخوردار و 113 ناحيه شهري محرومند. تهران به عنوان يك ناحيه شهري ناهمگن خود را از ساير نواحي شهري مجزا ساخته است.

نتایج مربوط به این مطالعه نشان می‌دهد که وضعیت کیفیت زندگی در اکثر شهرهای ایران (90 درصد) براساس شاخص‌های عینی کیفیت زندگی در 6 بخش اقتصادي- اجتماعي؛ جمعيتي- آموزشي؛ اشتغال؛ تسهيلات مسكن؛ تسهيلات بهداشتي- درماني؛ زيرساخت‌هاي طبيعي-اقتصادي از وضعیت مطلوبی برخودار نیستند. حدود 45 درصد از نواحی شهری کاملا محروم و 45 درصد در حد نیمه برخودار هستند. این امر نشان می‌دهد که سیاست‌های و برنامه‌های توسعه و پیشرفت در ایران در بخش عینی موفقیت زیادی حاصل نکرده است. از استاندارهای جهانی موجود فاصله زیادی دارد.

این امر می‌تواند زنگ خطری باشد برای تحقق اهداف سند چشم انداز که بر مبنای آن ایران در سال 1404 باید رتبه اول را در سطح منطقه از لحاظ توسعه و پیشرفت همراه با بهزیستی را داشته باشد.

شاخص کیفیت زندگی، نخستین بار، در سال ۲۰۰۵ میلادی، در ۱۱۱ سرزمین، مورد محاسبه واقع شد:

کیفیت زندگی سالمندی

به نظر می‌رسد سالمندان به دلیل کهولت و کاهش توانایی­هایشان و هم این که از اقشار آسیب پذیر جامعه محسوب می­شوند بایستی تحت توجه و حمایتهای لازم قرار گیرند و نیازهای آنان در ابعاد جسمی، اجتماعی و روانی مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد. بیماری، ناتوانی، اختلالات ذهنی، فوت همسر، فقر و بسیاری عوامل اجتماعی دیگر باعث می‌شوند تا نیازهای سالمندان در پار‌های موارد متفاوت با نیازهای سایر اقشار جامعه باشد که توجه به آ نها حائز اهمیت بسیار است .ا ز نظر بیرز، سالمندی نتیجه یک سیر و روند کند بیولوژیک است که علایم ظاهری آن شامل سپید شدن مو، چین و چروک در پوست، پیرچشمی، کاهش شنوایی، کندی در تحرک،خمیدگی،کاهش قدرت عضلات، مشکلات تنفسی و امثال آنست . این اختلالات بر جنبه­های مختلف کیفیت زندگی سالمندان تأثیر میگذارند.

منبع

برقی ایرانی،زیبا(1392)، اثر بخشی شناخت_رفتار درمانگری سالمندی(CBTO)بربهبود نشانه­های مرضی، همبسته­های شناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه پیام نور

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید