ابعاد  سرمايه­ ي اجتماعي

از نظر محققان و صاحبنظران سرمايه­ي اجتماعي دربرگيرنده­ي ابعاد و عناصر متعددي است كه تعیین کننده­ی کیفیت آن می­باشد. براي مثال از نظر نارايان و كسيدي، ابعاد سرمايه­ي اجتماعي شامل اعتماد، عضويت در انجمن ها يا مشاركت در اجتماع محلي، فعال بودن در زمينه هاي اجتماعي، جرم و امنيت، ارتباطات محلي، ارتباطات خانوادگي و دوستانه، تحمل گوناگوني، عمل متقابل، تعهد سياسي و رفاه ذهني می­باشد. از نظر گروتارت، نارايان، جونز و وول­کُک، نيز طيف شش بُعدي سرمايه­ي اجتماعي شامل گروه­ها و شبكه­ها، اعتماد و انسجام، عمل جمعي و همكاري، اطلاعات و ارتباطات، همبستگي اجتماعي، توانمندسازي و عمل سياسي مي­باشد. استن، نيز سرمايه­ي اجتماعي را متشكل از دو بُعد كيفيت (هنجار) و ساختار (شبكه) روابط اجتماعي مي‌داند كه بُعد ساختاري در رابطه با ساختارها و فرايندهاي مديريتي و بُعد كيفيت در رابطه با پديده­هايي نظير ارزش ها، نگرش ها، تعهدات، مشاركت و اعتماد موجود مي باشد.

با وجود تحقيقات متعدد پيرامون سرمايه­ي اجتماعي و ابعاد سازنده­ي آن، اين موضوع همچنان به عنوان يك موضوع مورد اختلاف به شمار مي­آيد و هر کس از منظری بدان نگاه کرده است . اما آنچه بر آن اتفاق وجود دارد آن است كه هنجارها و شبكه­هاي اجتماعي عناصر اصلي اين سرمايه محسوب مي­شوند و اعتماد نیز بخشي از آن يا حداقل جانشينی نزديك براي آن محسوب مي‌شود. لذا در توضيح ابعاد فوق مي­توان هنجارهاي اجتماعي را قواعد رسمي شكل­دهنده به رفتار در شرايط مختلف و اعتماد را سطح اطمينان افراد به يكديگر دانست. شبكه­ي اجتماعي را نيز گروهي از درون پيوسته متشكل از افرادي دانست كه داراي نسبتي با يكديگر بوده كه ضمن برخورداري از هنجارهاي اجتماعي خاص خود، داراي سطوح تعهد متقابلي به يكديگر نيز مي­باشند. بدين­ترتيب، سرمايه­ي اجتماعي با پديد آوردن چارچوب‌ها و قالب­هاي رفتاري معين و تعريف شده­اي همچون اجبار، انتظار، اعتماد، هنجار، ضمانت اجرايي مؤثر، روابط اقتدار و سازمان اجتماعي هم شبكه­ي روابط اجتماعي بين كنشگران را مستحكم مي­كند و هم با تسهيل رفتار كنشگران در اين شبكه، تحقق اهداف آنان را ممكن مي­سازد .

ابعاد سرمايه­ي اجتماعي

سرمایه­ی اجتماعی دارای سه بُعد کلی شبکه­ی اجتماعی، هنجار اجتماعی و اعتماد اجتماعی است که هر کدام از این ابعاد نیز مشتمل بر عوامل و شاخص­های زیرمجموعه­ی خود می­باشند. به نحوی که در تعامل سیستمی با یکدیگر، منظومه­ای را تشکیل می­دهند که ضمن اثرگذاری بر کیفیت سرمایه­ی اجتماعی، متأثر از آن نیز می­باشند. با این وجود، نگاه به سرمایه­ی اجتماعی و ابعاد و عناصر سازنده­ی آن و همچنین توسعه­ی آن در سیستم، بر حسب دیدگاه­ها و رویکردهای صاحبنظران و مدیران و مسئولان آموزشی متفاوت خواهد بود. لذا در ادامه با بیان دیدگاه­ها و رویکردهای موجود پیرامون سرمایه­ی اجتماعی، به اساتید، مدیران و مسئولان آموزشی کمک خواهد شد تا با شناخت این دیدگاه­ها و رویکردها، علاوه بر پی بردن به دیدگاه خود پیرامون سرمایه­ اجتماعی، در صورت لزوم به تغییر و توسعه­ی رویکرد یا دیگاه خود نیز بپردازند.

منبع

محترم،معصومه(1390)، رابطه­ي نوع ساختار سازمانی دانشگاه و سرمایه­ي اجتماعی بخش­ها  با رضایت تحصیلی دانشجویان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی شیراز

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید