آموزش ضمن خدمت

آموزش ضمن خدمت

سازمان های اجتماعی امروزه به سبب توسعه و گسترش فعالیت های اقتصادی و خدماتی ناگزیر از تدارک حفظ و اداره نیروی انسانی پرتوان در مقیاس بزرگ و متنوع هستند. امروزه منابع انسانی نقش مهمی در رشد و توسعه اهداف سازمانی دارند .با نگرش به گذشته در می یابیم که منابع انسانی به عنوان ضرورت در کار سازمان ها مطرح است در حال حاضر نیز علیرغم پیشرفت های تکنولوژیک و ورود فناوری های متنوع در سازمانها، هنوز منابع انسانی مهمترین بازوی رشد و ترقی سازمان محسوب می شوند. در عصر حاضر بررسی و شناخت عوامل مؤثر بر عملکرد شغلی کارکنان یکی از برنامه های مهم مدیریت در این بخش محسوب می شود.سازمانهایی که با دید مثبت به آموزش می نگرند به این نکته توجه دارند که در دنیایی از کمبود مهارت ها قرار دارند. نیروی انسانی هر جامعه، سرمایه جاودان و فعال تولید، آفرینش، رفاه مادی و نیل به اهداف معنوی و تعالی انسانی است و دیگر عوامل سرمایه و تکنولوژی، مؤلفه های تبعی محسوب می شوند. در  عصر جدید که عصر رقابت بر سر منابع و سرمایه هاست، کشورهای بزرگ صنعتی که فاتحان این عرصه اند بهره وری از منابع و سرمایه ها را سرلوحه خود قرار داده اند و در پرتو وجود افراد تحصیل کرده و متخصص، چرخ های رشد و توسعه را به حرکت درآورده اند. نگهداشت این منابع انسانی با ارزش در عصر حاضر یکی از مهم ترین دغدغه های سازمان های دارای تکنولوژی پیشرفته می باشد.

یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادي- اجتماعی و فرهنگی، گسترش همه ابعاد آموزش و تربیت نیروي انسانی متخصص و دانا به کار است .آموزش جوهره زندگی و زندگی نیازمند آموزش است. این مهم نیست که انسان چگونه و کجا می آموزد. همه جا برای آموختن مناسب است و هیچ گاه دیر نیست و لحظه ای نباید از آموختن غفلت ورزید. از طرفی آموزش مکانیزم کلیدی برای توسعه مهارت های افراد و پیشرفت منابع انسانی به عنوان بزگ ترین دارایی های یک کشور است. تحولات فزاینده در زمینه دانش تکنولوژی، نیازهای آموزشی جدیدی را برای مشاغل مختلف به وجود می آورد که تحصیلات رسمی و دانشگاهی به تنهایی پاسخگو نبوده و در نتیجه به انواع دیگر آموزش از جمله آموزش های ضمن خدمت نیاز است. آموزش کارکنان به عنوان کلید طلایی توسعه هر سازمان یکی از عوامل اصلی و ارکان مهمی است که سازمان را به پویایی و نهایت کارایی و اثربخشی می رساند. از دهه 1960 میلادی به بعد تربیت نیروی انسانی جایگاه ویژه ای یافته است و اگر جامعه ای بخواهد نظام اقتصادی، صنعتی و نیازمندی های جدید همساز نماید ناچار است سیاست جامعی را در توسعه نیروی انسانی کارامد داشته باشد و این امر جز از طریق نظام تعلیم و تربیت میسر نخواهد بود.

امروزه تحول و نوآوري در همۀ زمینه هاي دانش بشري یک امر مسلم و بدیهی است که با سرعتی شگرف در حال رخ دادن است، به عبارت دیگر، به مانند گذشته هیچ یک از دانش ها و زمینه هاي علمی بشري نمی توانند براي مدت طولانی بدون تحول و نوآوري کارایی لازم را داشته باشند. در سایۀ این تحولات سریع و شگرف، افراد باید به کسب دانش ، مهارت ها و گسترش آن در طول زندگی خود بپردازند تا از این طریق در جامعه و سازمان هاي مربوطه حضور جدي و مؤثري داشته باشند و علاوه بر رفع نیازها و امیال خود، به صورت منطقی به اجراي نقش اجتماعی و سازمانی خویش نیز اقدام نمایند، زیرا حیات مؤثر سازمان ها از طریق کارایی مدیران و کارکنان آگاه، ماهر، خلاق و توانا میسر می گردد. به عبارتی دیگر، بیش از هر زمان دیگر بقاء و دوام سازمان ها در گرو تعامل بین روش هاي اجراي کار در سازمان با تغییر و تحولات و نوآوري های فراسازمانی است. کلید اصلی این تعامل در استفاده از مکانیزم مؤثر آموزش ضمن خدمت کارکنان است

اصولاً آموزش هاي ضمن خدمت را جزیی از آموزش هاي مداومی می توان تصور کرد که انسان ها براي ایفاي نقش مؤثر در روابط شغلی و به طور کلی روابط اجتماعی به آنها نیازمندند. دوره هاي ضمن خدمت ، کارکنان را در حل مشکلات کاري و اخذ تصمیمات تواناتر می سازد. هم چنین، سبب افزایش علاقه در انجام کار افراد می گردد. با توجه به گسترش روزافزون علوم و فنون و پیچیده تر شدن شرایط اجتماعی، اقتصادي و فرهنگی جامعه، این نیاز بیش از پیش احساس میشود که کارکنان سازمان ها براي برخورداري مؤثر با مسایل و مشکلات آموزشی و تلاش براي حل آنها، باید با استفاده از روش هاي جدید و بدیع و بهره برداري از حداکثر توانایی هاي علمی، شیوه هاي خویش را تکامل و توسعه بخشند.. آموزش ضمن خدمت، در حقیقت دانش جدیدي را در سبد آموزش هاي قبلی فرد قرار می دهد و آنها را به همراه پیشرفت علوم و فنون پیش می برد. آموزش ضمن خدمت چيزي نيست جز تلاش هايي كه در جهت ارتقاي دانش و آگاهي و مهارت هاي فني، حرفه اي و شغلي و نيز استقرار رفتار مطلوب در كاركنان يك موسسه يا سازمان صورت مي گيرد و آنان را براي انجام بهينه وظايف و مسئوليتهاي شغلي آماده مي كند.آموزش ضمن خدمت فرآیندي است که در طول خدمت جهت بهتر کردن راندمان کاري یک کارمند و براي افزایش بهره وري یک شرکت یا سازمان صورت می گیرد، که به نوبه خود می تواند، تأثیرات مطلوبی روي توانایی و مهارت شغلی کارکنان و قبول مسؤولیت بیشتر و مستمر در آینده و کسب شرایط بهتر براي افراد در محل کارشان بگذارد.

آموزش ضمن خدمت با هدف آماده سازي افراد براي اجراي بهينه وظايف و  مسئوليت هاي شغلي كاركنان، بهبود عملكرد كاركنان و سازمان از طريق رفع كاستي ها و نواقص موجود در عملكر آنان با در برداشتن پیشرفت استراتژیک زمینه های برخورد مناسب تر کارکنان با مراجعان را نیز فراهم می آورد.آموزش کارکنان می تواند در کسب تجربه و بهبود عملکرد افراد مؤثر باشد و همچنین می تواند با در برداشتن پیشرفت استراتژیک، تضمین کننده بقا و کمال در سازمان باشد. این نوع آموزش ها عمدتا در سه محور اساسی توسعه دانش، بهبود مهارت ها و ایجاد یا تغییر نگرش ها ارائه می شود. که هم برای کارکنان جدید و هم برای کارکنان فعلی مورد استفاده قرار می گیرد. از فواید مهم آموزش هاي ضمن خدمت، می توان تأثیر مهم در ارتقاي آگاهی و مهارت هاي کارکنان را نام برد که همین امر باعث گردش شغلی نیز می شود . همین گردش شغلی باعث تغییرات روحیه تعامل و همکاري بین کارکنان، تقویت با ایجاد رفتارهاي مطلوب در کارکنان، تربیت نیرو براي گرفتن مشاغل و پست هاي جدید، افزایش مهارت ها در زمینه هاي جدید می شود .نظارت بر اجرای برنامه آموزشی نیز در اثربخشی آن تاثیر دارد. ارزیابی نحوه اجرای آموزش یعنی اینکه شرایط و امکانات برای اجرا درست پیش بینی شده باشد. برای اجرای موفقیت آمیز یک برنامه باید کلیه هزینه های لازم در طول اجرای برنامه ها پیش بینی و تامین شود و بر اساس برنامه های زمان بندی شده توزیع گردد.

منبع

قنبری، سیروس، بهشتی راد، رقیه و سلطانزاده، وحید(1394)، تاثیر پذیری نیازهای روانشناختی محیط کار از آموزش ضمن خدمت؛ آزمون نقش میانجی جامعه پذیری کارکنان، نشریه آموزش و توسعه منابع انسانی، 2(6):102-123.

http://istd.saminatech.ir/Articles