« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »هوشمند سازی مدارس
نقش فناوری های نوین در هوشمند سازی مدارس
آموزش در عرصه جهانی، برای هر تغییر و اصلاحی که از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات صورت میگیرد، نقش اساسی را ایفا می کند. این فناوری در کوتاهترین زمان ممکن اطلاعات را در دسترس فراگیران میگذارد و به فراگیران در جهت بهبود یادگیریشان و ماندگاری آن نقش بسزایی ایفا می کند. استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند یادگیری به صورت یک رسانه یادگیری اساس و ساختار یادگیری را تغییر میدهد و موجب تغییر در نقش معلمان و فراگیران می گردد.
فناوری اطلاعات و ارتباطات مجموعهای از ابزارها، ماشینها، دانش فنی و سازمانهای استفاده از آنها در تولید، داد و ستد، پردازش، انباشتن، بازیافت، جابجایی، انتقال و مصرف اطلاعات است، از سادهترین تا پیچیدهترین و از ابتداییترین تا پیشرفتهترین مرحله اطلاعات. با این تعریف، تمامی سخت افزارها مانند رایانه و لوازم جانبی آن و همچنین ابزارهای ارتباط دوربرد، شبکه های اطلاع رسانی اینترنت و نیز بسیاری از نرمافزارهای دیگر که برای ذخیره، پردازش ، آماده سازی، بازیابی و مصرف اطلاعات به کار میروند، در این رده قرار دارد.
فناوری در مدارس هوشمند، که به عنوان شتابدهنده توانمند ساز عمل می نماید؛ نه تنها برآورده کنندهی اهداف کنونی نظام آموزش و پرورش میباشد، بلکه نیروی کاری میپروراند که توانایی رویارویی با چالشهای عصر حاضر را داشته باشد. تغییر فرایند آموزشی- پرورشی مستلزم تغییر تدریجی در فرهنگ نحوهی عملکرد مدارس در کلیه سطوح میباشد. کنار گذاشتن روشهای معلم محوری و یادگیریهای مبتنی بر حافظه و اتخاذ روش هایی که تفکر و خلاقیت و مسولیت را در دانشآموزان ایجاد نماید، از جملهی این تغییرات بوده که برای دستیابی به آن لازم است، دانش آموزان مسولیت بیشتری را برای آموزش و پرورش داشته باشند. در این میان، باید نقش فناوریهای نوین اطلاعاتی ارتباطی را به عنوان تسهیلگر در این تحول در نظر گرفت .
مدل مفهومی مدارس هوشمند
براي استقرار مدرسه هوشمند بايد مدلي ارائه نمود كه بتواند اجزاء اين نوع مدارس را مشخص نمايد و به عنوان مرجعي براي توسعه مدارس هوشمند و همچنين تفكيك اين نوع مدارس از مدارس غيرهوشمند مورد استفاده قرار گيرد و سعي گرديده تا يك چارچوب جامع براي تعريف عملياتي از مدرسه هوشمند ارائه نمايد.
مدل مفهومي مدرسه هوشمند از پنج عنصر اصلي تشكيل شده است:
- محيط ياددهي و يادگيري مبتني بر محتواي چندرسانهاي
- زيرساخت توسعه يافته فناوري اطلاعات
- مديريت مدرسه توسط سيستم يكپارچه رايانهاي
- برخورداري از معلمان آموزش ديده در حوزه فناوري اطلاعات
- ارتباط يكپارچه رايانهاي با مدارس ديگر
که در ادامه توضیح داده می شود:
- محيط یاددهی و يادگيري مبتنی بر محتواي چندرسانهاي
يكي از اركان اصلي مدارس هوشمند استفاده از محتواي آموزشي چندرسانهاي در فرآيند ياددهي يادگيري است. با استفاده از محتوای چندرسانهاي امكان انتقال بهتر مفاهيم درسي به دانشآموزان فراهم مي شود. چرا كه در اين روش علاوه بر حس شنيداری دانشآموزان، حس بينايي آنها نيز به شدت درگير شده و براين اساس دانشآموزان مي توانند درك واقعيتري نسبت به مفاهيم درسي داشته باشند . همچنين انتقال مطالب از طريق بصری باعث ميشود تا زمان ماندگاري مفاهيم افزايش يابد . در مدارس هوشمند، معلمان با استفاده از محتواي آموزشي چندرسانه اي سعي مينمايند تا كيفيت فرآيند ياددهي و يادگيری را افزايش دهند. محتوای آموزشي ميتواند توسط معلم، دانشآموزان و يا توليدكنندگان حرفهاي توليد شده و در اختيار معلمان قرار گيرد.
در مدارس هوشمند معلمان براي تدريس مطالب درسي و افزايش ميزان درك دانشآموزان از مطالب ارائه شده و تشويق ايشان به فراگيری دروس از اسلايدهاي آموزشي، نرمافزارهاي آموزشي، بازيهاي رايانهاي، انيميشن و ديگر محتواهاي چندرسانهای در كلاسهاي درس بهره ميبرند. در كنار اين سيستمها، معلمان ميتوانند از نرمافزارهاي آموزش الكترونيك نيز بهره گيری نمايند و محتوای چندرسانهاي ايجاد شده را بر روی بستر اينترنت براي استفاده دانشآموزان در محيط خارج از مدرسه نيز فراهم كنند. توليد محتوای چندرسانهاي در مدارس به كمك معلمان و دانشآموزان صورت ميپذيرد و در دورههاي زماني مشخص مرور شده و مورد بازبيني قرار ميگيرد. محتواي آموزشي توليد شده در مدارس هوشمند ميتواند از طريق پورتالهاي الكترونيكي با مدارس ديگر نيز به اشتراك گذاشته شود و معلمان مدارس مختلف، دانش خود را با ديگران به اشتراك بگذارند.
بدين روي يكي از جنبه هاي مدرسه هوشمند را ميتوان استفاده از فناوريهاي نوين به صورت گسترده براي تسهيل فرآيند يادگيري و ياددهي دانشآموزان عنوان نمود.
- زيرساخت توسعه يافته فناوري اطلاعات
مدارس هوشمند به مدارسي اطلاق ميگردد كه رايانه براي كليه دانشآموزان فراهم باشد و اين رايانهها به كمك شبكه مركزي به يكديگر متصل شده باشند. علاوه بر شبكه، رايانهها بايد متصل به شبكه بين المللي اينترنت نيز بوده تا امكان دسترسي دانش آموزان به مطالب جديد فراهم گردد. در مدارس هوشمند از آخرين فناوريهاي روز در زمينه آموزش دانشآموزان و مديريت مدرسه بهرهگيري شده است و كلاسهاي درس مجهز به امكاناتي نظير دوربين، نمايشگرهاي تلويزيوني، ويدئو پروژكتور، تخته الكترونيكي و ديگر ابزارهاي كمك آموزشي ميباشند. در مدارس هوشمند فضاي خاصي به عنوان آزمايشگاه رايانه درنظر گرفته شده و دانشآموزان ميتوانند علاوه بر اوقات درسي، زمانهای فراغت خود را نيز در اين مكان به جستجوي مطالب علمي بپردازند. در مدارس هوشمند شبكه بيسيم توسعه پيدا كرده و دانشآموزان ميتوانند از اين طريق و به كمك يك عدد رايانه قابل حمل (لپ تاپ) يا تلفن همراه از امكانات نرمافزاري مدرسه و شبكه اينترنت استفاده نمايند. بنابراين مدارس هوشمند به مدارسي اطلاق ميگردد كه زيرساختهاي لازم براي توسعه فناوري اطلاعات در مدرسه را به اندازه كافي و مناسب توسعه داده باشند و زمينه استفاده از اين تجهيزات و امكانات برای كليه دانشآموزان و معلمان در كليه مقاطع تحصيلي فراهم شده باشد و كارشناسان و مديران مدرسه نيز بتوانند به كمك اين زيرساختها، مدرسه را بهتر اداره كنند.
- مديريت مدرسه توسط سيستمهاي يكپارچه رايانهاي
امروزه سيستمهاي اطلاعاتي جزء جدا نشدني مديريت و اداره كسب و كارها به شمار ميروند و هرگونه سازماني براي ثبت، پردازش و ذخيره اطلاعات خود از اين سيستمها بهرهگيري مينمايد. براي اينكه سيستمهاي اطلاعاتي در كل سازمان بتوانند از كارآيي و اثربخشي مناسب برخوردار باشند، لازم است تا با يكديگر ارتباط داشته و دادههاي مشترك را مبادله نمايند. اين موضوع در مدارس نيز از اهميت ويژهاي برخوردار است. زيرا مدارس در يك نگاه اقتصادي، به مديريت منابع مالي و نيروي انساني ميپردازند و تجهيزات و داراييهاي خود را نگهداری، تعمير و بروزرساني مينمايند. سومين عنصر از مدل مفهومي مدرسه هوشمند نيز به اين موضوع اختصاص دارد كه مدرسه هوشمند به مدارسي اطلاق ميگردد كه براي اداره مدرسه خود از سيستمهاي يكپارچه رايانهاي استفاده ميكنند. به كمك اين سيستمها دادههاي كليه فرايندهاي مدرسه ثبت و ذخيره ميگردد و ذينفعان مدرسه مانند معلمان، دانشآموزان، اولياء دانشآموزان، مديران مدرسه، كارشناسان و مديران سازمان آموزش و پرورش و ديگر نهادهاي وابسته به صورت به هنگام به كليه دادههاي مورد نياز دسترسي پيدا كرده و از ورود تكراری دادهها و خطاهای اطلاعاتي جلوگيري به عمل ميآيد. در مدارس هوشمند، مديريت مدرسه بيشترين زمان خود را به برنامه ريزي بلند مدت و تعيين استراتژيهای مدرسه اختصاص ميدهد و امور روزمره وقت كمتری از وي تلف ميكند. گزارشهاي مديريتي در مدارس هوشمند از دقت بالاتري برخوردار هستند زيرا به كمك سيستمهايي تهيه شدهاند كه كليه تغييرات اطلاعاتي در مدرسه را ثبت ميكنند. كليه فرايندهاي مدرسه هوشمند از پشتيباني سيستمهاي رايانهاي برخوردار هستند و اتوماسيون فرآيندها (خودكارسازي) به صورت كامل در مدرسه پياده سازي شده است. كارشناسان و مديران مدرسه تنها وارد يك سيستم رايانهاي ميباشند و از طريق همين سيستم نيز ميتوانند كليه فعاليتهاي روزانه خود را انجام دهند و دادههاي مورد نياز را بدست آورند.
- برخورداري از معلمان آموزش ديده در حوزه فناوري اطلاعات
بدون وجود آموزگاراني كه به قابليتهاي فناوري اطلاعات تسلط داشته باشند، نميتوان از اين ابزار در آموزش دانشآموزان و مديريت مدارس بهرهگيري نمود. مدارس هوشمند، مدارسي به شمار ميروند كه كليه معلمان آنها در دورههاي آموزشي مربوطه مانند ICDL شركت نموده و مدارك مرتبط را دريافت كرده باشند. معلمان مدارس هوشمند بايد به صورت دورهاي در دوره هاي جديد شركت كنند و با جديدترين مفاهيم رايج در حوزه كاربرد فناوري اطلاعات در آموزش آشنا شوند. معلمان بايد بتوانند محتواي چندرسانهاي و ديجيتالي دروس خود را مهيا كنند، دانشآموزان را در جريان روشهاي استفاده از رايانه براي توسعه مهارتهاي علمي خود در دروس مورد نظر قرار دهند، مشكلات دانشآموزان را به كمك ابزارهايي مانند پست الكترونيك يا اتاقهاي گفتگو دريافت كرده و به سرعت پاسخ دهند، وب سايتهاي مناسب در حوزه درس خود را به دانشآموزان معرفي كنند و از طريق اينترنت و شبكههاي آموزشي با روشهاي نوين تدريس و مطالب جديد در حوزه تخصص خودآشنايي پيدا كنند. دانش معلمان مدارس هوشمند روز به روز در حال ارتقاء ميباشد و ميتوانند يافتههاي خود را در قالب و شكلي مناسب به دانشآموزان منتقل كنند. معلماني كه در زمينه فناوري اطلاعات آموزش نديده باشند، راغب به استفاده از ابزارهاي اين فناوري نيز نميباشند و از اين رو انگيزه لازم را نيز در دانشآموزان براي حركت در اين مسير ايجاد نمينمايند. بنابراين يكي از عناصر مهم در ايجاد مدارس هوشمند، معلمان آموزش ديده و مجرب در حوزه فناوري اطلاعات ميباشد .
- ارتباط يكپارچه رايانهاي با مدارس ديگر
مدارس هوشمند با يكديگر در ارتباط بوده و معلمان و دانشآموزان اين نوع مدارس ميتوانند تجارب و دادههاي خود را با يكديگر و سازمانهاي ذينفع به صورت الكترونيكي مبادله نمايند. پلت فرم سيستمهاي مورد استفاده در مدرسه هوشمند به نحوي طراحي شده است كه ميتواند به راحتي با سيستمهاي ديگر هماهنگ شود و دادهها را تحت يك قالب استاندارد با يكديگر به اشتراك بگذارند. محتواي آموزشي، مشخصات دانشآموزان و معلمان، مستندات اداري و اطلاعات انضباطي و بهداشتي دانشآموزان از جمله دادههايي به شمار ميرود كه ميان مدارس هوشمند مبادله ميگردد تا از دوباره كاريها جلوگيري شود و ساختاري استاندارد براي توليد و مبادله دادهها ايجاد شود. عنصر پنجم از مدل مفهومي مدرسه هوشمند نيز به اين موضوع اختصاص دارد و نشان ميدهد كه يكي از مشخصات مدارس هوشمند، برخورداري از ساختار منعطف و استاندارد اطلاعاتي و ارتباط خودكار با مدارس ديگر ميباشد. ارتباط با مدارس ديگر ميتواند از طريق ارتباط دوجانبه، شبكه داخلي سازمان آموزش و پرورش يا شبكه بين المللي اينترنت صورت پذيرد و سيستمهاي اطلاعاتي در زمانهاي مورد نياز، دادههاي مشترك را براي يكديگر ارسال كنند. اين قابليت باعث ميشود تا هزينههاي توسعه مدارس هوشمند به شدت كاهش يابد و در نتيجه سازمان آموزش و پرورش بتواند چرخه آموزشي دانشآموزان و محتواي دروس ارائه شده در مدارس را كنترل و مديريت نمايد.
منبع
رحیمی بلداجی ،جواد (1393)، رابطه اضطراب رایانهای با پیشرفت تحصیلی و انگیزش پیشرفت، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم تربیتی، دانشگاه اراک
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید