نظريه مبادله اجتماعي

در اين نظريه پاداش ها و هزينه هاي موجود مورد توجه قرار مي گيرد. افراد بدنبال مبادلات پاداش دهنده هستند وتلاش کمتري را براي حفظ هزينه ها درمقايسه باپاداشهاميکند.اکثرمطالعات درموردکيفيت تصميمگيري درخانواده درتوجيه علت وچگونگي تصميمگيري ازاين نظريه استفاده نموده اند .

هرکس منابع شخصي مانند پول، دانش، استعداد، عاطفه، مهارت و … دارد که براي پاداش مناسب ديگران از اين منابع استفاده مي کند، چنين منابعي مي تواند منبع قدرت در تصميم گيري زوجين باشد. نظريه مبادله اجتماعي بطورگسترده اي براي کمک به زوجين در موقعيت هاي تعارضي استفاده مي شود.  اکثر درمان هاي موفق زناشويي بر حداکثرسازي جنبه هاي پاداش دهنده روابط و به حداقل رساندن موانع تاکيد مي کنند. بر پايه اين نظريه شرکت افراد در رابطه اي صميمانه و ادامه دادن به ان تا زماني پايدار است که از نظر پاداش ها و هزينه ها خشنود کننده باشد. بر اين اساس اختلاف و نارضايتي زناشويي تابعي است از نرخ تقويت و تنبيه. شايد بهتر باشد تقويت /پاداش را خشنودي و تنبيه/ هزينه را ناخشنودي بناميم. بنابراين بر اساس اين نظريه افراد مي خواهند خشنودي را به حداکثر و ناخشنودي را به حداقل برسانند .

انتقادي که به اين نظريه وارد شده اين است که همه موضوعات در قالب اين نظريه توجيه نخواهد شد. جنبه هاي بسياري از روابط به نظر مي رسد که مبتني بر عوامل پيچيده اي باشند که غالباً فراتر از هوشياري طرفين باشد .

راسبالت، مهمترين عامل موثر در رضايت مندي زناشويي را ميزان پاداش و هزينه موجود در رابطه مطرح مي کند. به نظر وي اکثر افراد رضايت مند پاداش زياد و هزينه کم را گزارش مي دهند.اگر براي طرفين رابطه سودمندي داشته باشد و ارزوها و انتظارات انها مطابقت کند رضايت مندي را تحت تاثير قرار مي دهد.اگر رابطه اي سودمندي زيادي براي طرفين داشته باشد ولي انها احساس کنند که بطرز غيرمنصفانه اي تهديد مي شوند رضايت مندي کامل احساس نخواهد شد.به نظر متخصصين روابط ناقرينه که در ان تعادل بين پاداش و هزينه هاي طرفين وجود ندارد در مقوله تعارض مبادلات قرار مي گيرد .

نظريه مبادله اجتماعي مبتني بر يک مدل اقتصادي از رفتار انسان است. فرض اساسي در نظريه فوق اين است که روابط با پاداش بيشتر و هزينه هاي کمتر، تعارض کمتر ايجاد خواهد کرد و دوام بيشتر دارد که دوام يک رابطه با سطح کلي پاداش هاي موجود مرتبط مي باشد .

از طرف ديگر مطابق با اصول يادگيري انتظار مي رود که تعاملات رضايت مندتر تکرار شود و تعاملاتي با رضايت مندي کمتر اجتناب شود. نتيجه يک تعامل مي تواند بر حسب پاداش ها و هزينه هاي رابطه توصيف شود. به نظر متخصصين اگر هزينه ها بيش از پاداش ها باشند فرد رابطه را ترک کرده يا به ان خاتمه خواهد داد.بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد که رضايت مندي زناشويي به ميزان پاداش هاي کسب شده براي هر يک از طرفين بستگي دارد و به ويژگي هاي اجتماعي مربوط نمي شود.

کامو، در بررسي روي زوج هاي ژاپني و امريکايي متوجه شد که ميزان پاداش از تعامل زناشويي در هر دو گروه بطور مساوي عامل مهمي در رضايت مندي محسوب مي شود .

منبع

بایرامی،حدیث(1393)، اثر بخشی طرحواره های درمانی بر کاهش تعارضات زناشویی و افزایش سلامت روان،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشگاه آزاداسلامی گرمسار

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید