مفهوم فناوري اطلاعات

ضرورت فناوري براي رسيدن به اهداف هر سازماني در عصر اطلاعات غير قابل انكار است. سازمان‌هاي مختلف بر مبناي ماهيت و اهداف خود بايد به گونه‌اي از اين ابزار بهره مند شده که سريع تر به مقاصد خود دست يابند. سرعت تغيير و تحولات، بكار گيري اين ابزار را براي ادامه بقاي سازمانها ضروري ساخته؛ بعبارت ديگر، سازمان ها امروزه با استفاده از فناوري اطلاعات حضور بي بديلي در عرصه فعاليت ها در محيطي با شتاب تغييرات و تحولات داشته، تبيين فعاليت آن ها چارچوب آشکاري در زمينه مديريتي دارند. ورود فناوري اطلاعات به سازمان ها از جمله كتابخانه ها، وجوه مختلف آن ها را تحت تأثير قرار داده است.

از حساس ترين وظايف مديران که همواره با آن درگير بوده و در نهايت موفقيت و شکست آتي سازمان و موفقيت مديريت آن ها را به دنبال داشته موضوع و مسئله تصميم گيري است. عمل تصميم گيري در اداره امور سازمان ها به قدري مهم است که برخي نويسندگان، سازمان را شبکه تصميم و مديريت را مترادف با تصميم گيري مي‌دانند. گرق بيان داشته ، تصميم گيري در کانون فرايند مديريت جاي مي‌گيرد.

 فناوري چيست؟

ارسطو با نگاهي تحليلي به فناوري معتقد است که فعاليت و تجربه آدمي سه صورت دارد:

• نظري
• عملي
• ابداعي و شعرگونه.

 او تخنه يا فن را تجربه اي ابداعي و شعرگونه مي‌داند و مي‌گويد: تخنه به دو صورت جلوه مي‌کند:

1.  به صورت توليد ابزار
2.  به صورت هنرهاي زيبا مثل نقاشي .

از اين رو او تخنه را فراتر از ابزار يا وسيله صرف تعريف کرده و آن را محصول ابداع  مي‌داند. هايدگر، با الهام از ايده ارسطو و با  پي گيري تاريخي، معتقد است که در گذشته تخنه فقط مربوط به فعاليت‌ها و مهارت‌هاي کارگران نبوده و امري شاعرانه بوده است. او براين باور است که آشکار شدگي يا شيوه تجلي فناوري در دوران قديم با دوره جديد تفاوت دارد. در آن زمان شيوه آشکارشدگي فناوري همان ابداع يا زايش بوده، اما اکنون شيوه آشکار شدگي فناوري جديد مستلزم تعرض به طبيعت است و اين اساسي ترين تفاوت فناوري جديد با فناوري کهن است.

هايدگر براي بيان تفاوت نوع آشکارشدگي فناوري نوين و کهن، سد ذخيره آب و توليد برق رودخانه راين را با پل چوبي اين رودخانه مقايسه مي‌کند. پل چوبي اثر معماري قديمي است که ابداع شده تا بتوان شکوه و عظمت رودخانه راين و پديده‌هاي طبيعي آن را بهتر نگريست. در حالي که سد ذخيره آب، رودخانه را به مولدانرژي تنزل مي‌دهد.

در تعريفي ديگر بيان شده،فناوري نه علم محض است ونه فن مطلق؛ فناوري كاربرد علم در حوزه فنون و مهارت‌هاي كاربردي است، علم در برگيرنده دانش‌هاي مربوط به چراها و چگونگي و فناوري پاسخ به سوالات مربوط به چگونگي روش ها و مهارت‌هاي مربوط به كاربرد علم در قالب فنون و تكنيك ها را ارائه مي‌دهد. فناوري عبارت است از به كاربردن شاخه‌هاي مختلف علم براي حل مشكلات علمي كه به دليل تنوع شرايط آب و هوايي و جغرافيايي و ديگر عوامل حاكم بر زندگي، ممكن است از ناحيه‌اي به ناحيه ديگر تغيير كند.

پس فناوري مجموعه‌اي از روش ها و تجربيات و علوم علمي است كه انسان ها براي تسلط بر محيط و حل مشكلات مربوط به رابطه خود با محيط به كار مي‌برند. ارگاس، بيان داشته فناوري يعني دانش نحوه طراحي و توسعه و ساخت مصنوعات يا ارائه خدماتي كه برآورنده تقاضا يا نياز انسان باشد. تكنولوژي خود محصول نيست بلكه فرايندي است مشتمل بر دانش فني، مهارت ها و فرايندهاي ساخت و توليد محصول يا ارائه خدمت.

فناوري اطلاعات و تعريف‌هاي آن

دردانشنامه كتابداري و اطلاع رساني، فناوري اطلاعات چنين تعريف شده است: مجموعه ابزارهاي اطلاعاتي،اعم از وسايل ارتباط از راه دور، ابزارهاي ديداري و شنيداري و ماشين‌هاي مربوط، توام با دانش، مهارت و شيوه استفاده از آن ها در توليد، پردازش، و دبيزش اطلاعات به منظور انتقال اطلاعات به جامعه استفاده كننده.

انجمن فناوري اطلاعات آمريكا، فناوري اطلاعات را مطالعه، طراحي، توسعه، پياده سازي، پشتيباني يا مديريت سيستم‌هاي اطلاعاتي مبتني بر رايانه، خصوصاً برنامه‌هاي نرم افزاري و سخت افزار رايانه دانسته؛ به طور كوتاه، فناوري اطلاعات با مسائلي مانند استفاده از رايانه­هاي الكترونيكي و نرم­افزار سروكار دارد تا تبديل، ذخيره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازيابي اطلاعات به شكلي مطمئن و امن انجام پذيرد. اخيرا تغيير اندكي در اين عبارت داده شده تا اين اصطلاح به طور آشکار دايره ارتباطات الكترونيك را نيز شامل گردد. بنابراين عده­اي بيشتر عبارت فناوري اطلاعات و ارتباطات را به كار مي‌برند.

فناوري اطلاعات عبارتي است كه در برگيرنده دو موضوع محاسبات و ارتباطات مي‌باشد. تعابير مختلفي از اين موضوع ارائه شده است.‌ در يكي از تعابير،به پردازش اطلاعات اداري محدود شده و در تعبيري ديگر به كاربرد رايانه در امور توليدي مانند استفاده از آدم واره ها و كنترل‌هاي از راه دور اشاره دارد.اصطلاح فناوري اطلاعات براي توصيف فناوري هايي بكار رفته كه در ضبط، ذخيره سازي، پردازش، بازيابي، انتقال و دريافت اطلاعات ياري مي‌كنند. اين اصطلاح، فناوري‌هاي نوين مانند رايانه، انتقال از طريق فاكس، ميكروگراف ها، ارتباطات از راه دور، همچنين فناوري‌هاي قديمي تر مانند بايگاني اسناد، ماشين‌هاي محاسباتي مكانيكي، چاپ و حكاكي را در بر مي‌گيرد.

فناوري اطلاعات راميتوان نقطه همگرايي الكترونيك،پردازش داده ها،وارتباطات دوربرد دانست. اين همگرايي، دو جنبه دارد. نخست، از ميان رفتن فاصله ها و در نتيجه استقرار كامپيوتر‌هاي سابقا منزوي از هم در يك شبكه گسترده جهاني،وديگري كامپيوتري شدن سيستم ها و ارتباطات راه دور كه موجب ايجاد ظرفيت‌هاي جديد براي انتقال صدا و تصوير مي‌شود. اين همگرايي دو وجهي، ابزارهاي جديد براي گرد آوري، ذخيره سازي، پردازش، سازماندهي، انتقال و نمايش اطلاعات در اختيار انسان قرار مي‌دهد .

بطور کلي فناوري اطلاعات براي توليد و فراهم آوري، پردازش، ذخيره سازي، و اشاعه مواد و اطلاعات، به شکل‌هاي گوناگون مورد استفاده قرار مي‌گيرد.اين فناوري ها در تامين اهداف آموزشي، پژوهشي، مديريتي، بهداشتي- درماني، ومانند آن در سازمان ها نقش مهمي ايفا مي‌کنند.

تعريف‌هاي زير نيز از متون متعددي استخراج شده اند:

– فناوري اطلاعات به ابزار و روش هايي اطلاق مي‌شود که به نحوي اطلاعات را در اشکال مختلف صدا ، تصوير و متن جمع آوري،ذخيره، بازيابي، پردازش و توزيع مي‌کند.

– فناوري اطلاعات به فناوري هايي گفته مي‌شود که امکانات لازم را براي جمع آوري، انباشت، پردازش و توزيع اطلاعات فراهم مي‌کند. محور اين فناوري، رايانه و ارتباطات راه دور است. رايانه ها اساساً کار پردازش و انباشت اطلاعات را انجام داده و ارتباطات راه دور، امکانات پخش و توزيع اين اطلاعات  را در سطحي بسيار وسيع فراهم مي‌سازند.

– فناوري اطلاعات به هر آنچه که موجب جمع آوري، گردش، پردازش و انتقال اطلاعات و پيام ها بدون محدوديت‌هاي مکاني و زماني گفته مي‌شود .رايانه ها، شبکه‌هاي رايانه اي، نرم افزارهاي کاربردي، تجهيزات مخابراتي، ارتباطي و چند رسانه اي مانند تلفن و تلويزيون ارتباطات بدون سيم موبايل و… در حوزه مباحث فناوري اطلاعات مي‌گنجد. براين اساس همه افراد به نوعي از فناوري اطلاعات استفاده مي‌کنند.معمولاً فناوري اطلاعات در ابتداي ورود به هر حوزه اي سعي در حذف پديده اي تکرارپذير و فرايندهاي اضافي دارد.از اين رو بکارگيري صحيح و مناسب فناوري اطلاعات مي‌تواند موجب بهره وري بيشتر در آن حوزه گردد .اينترنت يکي از ابزارهاي گسترده و موفق ابزارهاي فناوري اطلاعات است .اين موفقيت آنقدر چشمگير بوده که بسياري از مردم اينترنت و فناوري اطلاعات را معادل يکديگر فرض مي‌کنند. درحالي که اين فرض صحت ندارد؛ اينترنت وسيله اي است که در آن هر سه اصل فناوري اطلاعات يعني توليد، پردازش و عرضه اطلاعات ديده مي‌شود و البته تنها وسيله اي نيست که اين ويژگي را دارد.

– فناوري اطلاعات بر ذخيره و بازيابي اطلاعات به ويژه بر رسانه ها و محمل‌هاي ذخيره و بازيابي اطلاعات تأثيرگذاشته است. بدين معنا که در طول تاريخ با اختراع خط، کاغذ و چاپ، ميکرو فيلم ها و ميکروفيش ، رسانه‌هاي ذخيره و بازيابي تحولات اساسي يافتند، ولي با ورود رايانه در عرصه رسانه ها و اطلاع رساني تحول و تغييرات شگرفي در رسانه ها بوجود آمد .

– از ديدگاه کتابداري و اطلاع رسانی برآيند کليه تجهيزات، فنون و تدابير مرتبط با آن ها که در جهت تسهيل و تسريع فعاليت ها و خدمات کتابداري و اطلاع رساني بکار گرفته مي‌شود، فناوري اطلاعات را تشکيل مي‌دهد که البته سهم اجتناب ناپذير ظرفيت‌هاي ارتباطي در داد و ستدهاي اطلاعاتي مبتني بر فناوري در دهه‌هاي اخير سبب شده که ترکيب فناوري اطلاعات به فناوري اطلاعات و ارتباطات تغيير  کند.

منبع

ابراهيمي خيرآباد،فضه(1390)، ديدگاه كتابداران كتابخانه‌هاي عمومي در مورد تاثير فناوري اطلاعات بر ميزان مشارکت آنان در  فرايند تصميم گيري،پایان نامه کارشناسی ارشد،کتابداري واطلاع رساني،دانشگاه آموزشهای مجازی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید